Адам Гурыновіч — Што ты спіш, мужычок...
Што ты спіш, мужычок,
Заплюшчыўшы вочы?
Забаліць табе бок
Спаць ад ночы к ночы!
Агляніся на свет,
Падымі галоўку,
Ды што ёсць, чаго нет
Паслухай жа моўку:
Глянь! іны мужыкі
Уставаць пачалі.
Што я? хто за такі? −
Раздумываць сталі:
Ці я звер? ці я птах?..
Ці яка скаціна?
Ці здаецца ж мне так,
Што людска дзяціна?
Я не пан!., мусіць, хам!..
А звалі − псяюхай;
Ды казалі: Бог сам
Казаў: «Пана слухай».
Мужык слухаў яго
Ад веку да веку,
I дажыўся таго,
Што папаў ў апеку.
А цар……………
Сказаў так са злосці:
«Што даць маюць ўрагі,
Я дам − як з мілосці».
Запяяў наш мужык
Песеньку вясёлу:
«Цяпер сяду, як бык,
З панамі да столу».
A i кожан быў рад,
Даждаўшыся волі:
«Як зрабіў такі лад,
Зробіць ён і болей».
A i ждуць − не даждуць
Ад цара нічога,
Ці не здумаў надуць
Мужыка дурнога?
…Бо хоць волю нам даў −
Розуму ні крошкі;
Ісці жыць прыказаў,
Не відзя дарожкі.
Хаця скрозь настаўляў
Вучылішч, дзе вёска,
«Букі-аз» − наказаў
Навучаць бярозкай.
А раднога слаўца
Ніхто і не чуе,
Толькі так малайца
Саўсім ён сапсуе,
Ды навучыць рабят
Лаяцца па-руску:
«Сукин сын, я тебя
Засажу в кутузку!»
«Сукин сын» ці «psia mać»
Абое рабое,
Ці ж не маюць нам даць
Што-кольвек другое?