Бывае, праўда вочы коле…
Раз гнаў пастух свіней у поле.
Адзін вялізарны Парсюк,
Які абегаў вёску ўсю,
За раніцу абшнырыў завуголле,
Цяпер такі меў выгляд важны,
Што носа не дастаць і сажнем –
Вышэй за ўсіх ён сам сябе лічыў,
А што ў самога на лычы,
Не бачыў гэтага, аднак.
І вось адзін тут Падсвінак,
Які заўважыў бруд раней,
І кажа: – Дзядзечка, твой лыч у брудзе!
Нязграбна гэта й між свіней,
А што ж, калі заўважаць людзі?
Парсюк наставіў хіб, Парсюк раз’юшан:
– Цераз цябе я чырванець прымушан!
Такое мне сказаць асмеляцца нямногія,
Дык гэта ж – дэмагогія! –
Парсюк наш лаецца – не дараваць клянецца:
– І месца мокрага, – крычыць, – не застанецца!
Ты мой свінячы гонар закрануў! –
І так ён Падсвінака грызянуў,
Што той за сажняў пяць адскочыў.
Парсюк не надта быў ахвочы
Глядзецца праўдзе ў вочы.
Адказы на пытанні:
1. У паводзінах Парсюка выклікае смех той факт, што Парсюк лічыў сябе лепей за ўсіх, не зважаючы на тое, што ў яго было на лычы брудна. Тактоўная заўвага яго раззлавала, бо ён не хацеў чуць праўды пра сябе. Фанабэрысты і самалюбівы, ён «задзіраў лыч» і зневажаў астатніх.
2. Зазнайства, самалюбства, высакамерныя адносіны да навакольных – вось галоўныя рысы яго характару. Асабліва гучыць фраза
– I месца мокрага, – крычыць, – не застанецца!
Ты мой свінячы гонар закрануў! –
3. Пад вобразам Парсюка маецца на ўвазе самалюбівыя, высакамерныя людзі, якія апроч сябе нікога не заўважаюць, эгаісты, зазнайкі. У вобразе Падсвінка ўвасоблены тыя, хто могуць сказаць чалавеку ў твор пра яго стан, а не весці ліслівыя размовы.
4. Крылатыя выразы байкі, блізкія да народных прыказак і прымавак:
Бывае, праўда вочы коле…
Парсюк не надта быў ахвочы
Глядзецца праўдзе ў вочы.
(непрыемна многім людзям ведаць праўду пра сябе)
Цяпер такі меў выгляд важны,
Што носа не дастаць і сажнем.
(ганарлівы, непрыемны чалавек)
– I месца мокрага, – крычыць, – не застанецца!
(пагроза, перабольшанне)
5. Байка падзяляецца на дзве часткі. Першая частка – гісторыя пра Парсюка і Падсвінка, тут ёсць дыялогі, вельмі адметная мова галоўных герояў з ужываннем спецыфічных слоў, якія ствараюць камічны эфект: «дэмагогія», «свінячы гонар» і г. д. У другой частцы гучыць мараль гісторыі, дарэчы, першы сказ байкі таксама можна аднесці да маралі, атрымоўваецца байка, як бы закальцавана ў кола маралі.
6. Дыялог у байцы «Ганарысты парсюк» адыгрывае важную ролю. Дзякуючы яму мы можам даведацца пра характар Парсюка і Падсвінка, праз іх размову таксама ствараецца камічны эфект твора.