Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:францыск-скарына [2025/08/22 11:21] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:іншае:францыск-скарына [2025/08/23 16:03] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Францыск Скарына ======
-Гістарычнае мінулае нашай Бацькаўшчыны адзначана многімі значнымі постацямі. Аднак, бадай, ні адна з іх так, як Францыск Скарына, не заслугоўвае шматразовага [[slounik>эпітэт|эпітэта]] «першы». Менавіта ён, Скарына, першы прынёс Усходняй Еўропе ўзор кніжнага майстэрства. Выдаючы Біблію, Скарына першы спалучыў дзве мэты гэтай працы - «Богу ко чти и людем посполитым к доброму научению». Ён не толькі «друк распачаў за паўвека да Фёдарава». Ён — наш першы паэт. Ён - першы наш вучоны-літаратуразнавец. Ён — першы наш лексікограф, выдатны тлумачальнік лексічнага значэння слоў...
+Гістарычнае мінулае нашай Бацькаўшчыны адзначана многімі значнымі постацямі. Аднак, бадай, ні адна з іх так, як Францыск Скарына, не заслугоўвае шматразовага [[слоўнік/эпітэт|эпітэта]] «першы». Менавіта ён, Скарына, першы прынёс Усходняй Еўропе ўзор кніжнага майстэрства. Выдаючы Біблію, Скарына першы спалучыў дзве мэты гэтай працы - «Богу ко чти и людем посполитым к доброму научению». Ён не толькі «друк распачаў за паўвека да Фёдарава». Ён — наш першы паэт. Ён - першы наш вучоны-літаратуразнавец. Ён — першы наш лексікограф, выдатны тлумачальнік лексічнага значэння слоў...
 Спадчына Скарыны — наш беларускі гонар, наш нацыянальны скарб і візітоўка нашай краіны.
@@ Радок 33: / Радок 33: @@
 Такі пераказ кніг Бібліі з элементамі разважання спрыяў і папулярызацыі сюжэтаў і ідэй Кнігі кніг, і выяўленню Скарынавых поглядаў, філасофіі пісьменніка-патрыёта.
-Так, пераказваючы [[bellit>іншае/францыск-скарына-з-прадмовы-да-кнігі-юдз|кнігу «Юдзіф»]], Скарына акцэнтуе ўвагу чытача на гераічным учынку Юдзіфі ў імя свайго народа. У час асады род-нага горада яна пранікла ў стан ворага, закахала ў сябе военачальніка Алаферна і, скарыстаўшы момант, адсекла яму галаву. У канцы пераказу Скарына падымаецца да філасофскага абагульнення, афарыстычна выяўленага ў несмяротных радках:
+Так, пераказваючы [[творы/іншае/францыск-скарына-з-прадмовы-да-кнігі-юдз|кнігу «Юдзіф»]], Скарына акцэнтуе ўвагу чытача на гераічным учынку Юдзіфі ў імя свайго народа. У час асады род-нага горада яна пранікла ў стан ворага, закахала ў сябе военачальніка Алаферна і, скарыстаўшы момант, адсекла яму галаву. У канцы пераказу Скарына падымаецца да філасофскага абагульнення, афарыстычна выяўленага ў несмяротных радках:
 Понеже от прирожения\\
@@ Радок 54: / Радок 54: @@
 Вельмі сцісла і вычарпальна пераказаў Ф. Скарына і сюжэт кнігі «Эсфір» пра подзвіг сваячкі і выхаванкі пабожнага іудзея Мардахея — Эсфір. Персідскі цар ажаніўся з Эсфір, што выклікала зайздрасць прыдворных, асабліва ў Амана, гордага царскага любімца. Раззлаваны годнасцю Мардахея, Аман вырашыў знішчыць і яго, і ўсіх іудзеяў у Персідскім царстве. і ён дабіўся згоды ад цара на такі карны ўказ. Мардахей запатрабаваў, каб Эсфір заступілася за свой народ. Рызыкуючы сваім жыццём, Эсфір з'явілася без запрашэння да цара і пераканала наведаць падрыхтаваны ёю пір, у час якога «выпросила от царя места противные на погубление всея родины и помощников Амановых и на избавление иудеов».
-Філасофскі вывад, «даконаны суть», сам Ф. Скарына аформіў вершаваным [[slounik>чатырохрадкоўе-катрэн|чатырохрадкоўем]], падкрэсліўшы такі аспект сваёй дзейнасці, як паэтычны:
+Філасофскі вывад, «даконаны суть», сам Ф. Скарына аформіў вершаваным [[слоўнік/чатырохрадкоўе-катрэн|чатырохрадкоўем]], падкрэсліўшы такі аспект сваёй дзейнасці, як паэтычны:
 Не копай под другом своим ямы,\\
@@ Радок 79: / Радок 79: @@
 яко один человеколюбец и Бог наш.
-У гэтым Скарынавым тэксце пераемнасць не толькі паводле жанру ([[slounik>малітва|малітва]]), але і паводле вобразных сродкаў, [[slounik>асацыятыўнасць|асацыятыўнасці]], рытмізаванасці мовы. Галоўнае — у сцвярджэнні ім вечных ісцін і каштоўнасцей.
+У гэтым Скарынавым тэксце пераемнасць не толькі паводле жанру ([[слоўнік/малітва|малітва]]), але і паводле вобразных сродкаў, [[слоўнік/асацыятыўнасць|асацыятыўнасці]], рытмізаванасці мовы. Галоўнае — у сцвярджэнні ім вечных ісцін і каштоўнасцей.
 Пераканальным доказам і сведчаннем паэтычнай спадчыны Ф. Скарыны з'яўляюцца аформленыя ім вершам дзесяць запаведзяў у прадмове да кнігі «Выхад». Ф. Скарына піша, што кніга апавядае пра выхад іудзеяў з егіпецкага рабства, пра іх 40-гадовы пакутніцкі шлях да зямлі абяцанай, пра дапамогу Госпада на гэтым пакутніцкім шляху: «яко манну Бог послал с небеси на пищу и воду вывел от тверда каменя и к питию людем во пустыни», як караў егіпцян дзесяццю напасцямі, «иже наведе рукою Моисеевою на всю землю египетскую», як «десятеро приказание им дал, написано на досках каменных».
@@ Радок 98: / Радок 98: @@
 Пераказваючы сюжэты біблейскіх кніг, Скарына ў прадмовах акцэнтуе ўвагу чытача на самых важных і афарыстычных момантах Бібліі — на законах вечнасці, сабраных у ёй і дакляраваных людзям: «Закон прироженый в том наболей соблюдаем бываеть: то чинити иным всем, что самому любо ест от иных всех, и тог о не чинити иным, чего сам не хощеши от иных имети... Сей закон прироженый написан ест в серци единого кажного человека»; «...Наболей любовь ко всем да соблюдает, ежели ест совершенна над все иные дарования, без нея же ничто поспешно ест».Надзённа гучыць Скарынаў напамін нам усім, што валадарыць светам любоў, бо яна самая дасканалая з усіх даброт і каштоўнасцей, без яе марнае ўсё ў свеце.
-Ф. Скарына не толькі паэт, публіцыст, лексікограф, але і літаратуразнаўца. У сваіх прадмовах ён не толькі пераказаў многія кнігі Бібліі, але і зрабіў літаратуразнаўчы аналіз некаторых, звярнуўшы ўвагу на жанравую і мастацкую адметнасць лірычных твораў Бібліі, у прыватнасці на прытчавасць. Цяжка знайсці ў каго іншага больш трапнае азначэнне [[slounik>прытча|прытчы]] як жанру, вычарпальнай характарыстыкі яе галоўных прыкмет — іншасказальнасці і павучальнага сэнсу: «Притчи или присловия, понеже иными словы всегда иную мудрость и науку знаменують, а иначей ся разумеютъ, нежели молвлены бываютъ, а болши в собе сокрытых тайн замыкають, нежели ся словами пишутъ».А далей — вобразнае параўнанне загадкі-мудрасці прытчы з ядром у арэху, з золатам у зямлі, з сілай каштоўнага каменя. Ф. Скарына — паэт-філосаф, які не можа не здзіўляць арыгінальнасцю і трапнасцю сваіх доказаў.
+Ф. Скарына не толькі паэт, публіцыст, лексікограф, але і літаратуразнаўца. У сваіх прадмовах ён не толькі пераказаў многія кнігі Бібліі, але і зрабіў літаратуразнаўчы аналіз некаторых, звярнуўшы ўвагу на жанравую і мастацкую адметнасць лірычных твораў Бібліі, у прыватнасці на прытчавасць. Цяжка знайсці ў каго іншага больш трапнае азначэнне [[слоўнік/прытча|прытчы]] як жанру, вычарпальнай характарыстыкі яе галоўных прыкмет — іншасказальнасці і павучальнага сэнсу: «Притчи или присловия, понеже иными словы всегда иную мудрость и науку знаменують, а иначей ся разумеютъ, нежели молвлены бываютъ, а болши в собе сокрытых тайн замыкають, нежели ся словами пишутъ».А далей — вобразнае параўнанне загадкі-мудрасці прытчы з ядром у арэху, з золатам у зямлі, з сілай каштоўнага каменя. Ф. Скарына — паэт-філосаф, які не можа не здзіўляць арыгінальнасцю і трапнасцю сваіх доказаў.
 Мы можам ганарыцца і тым, што ў віленскі перыяд сваёй дзейнасці («Малая падарожная кніжыца», 1522 г. і «Апостал», 1525 г.) ён заснаваў першую друкарню на тэрыторыі Беларусі. Як сцвярджалі старажытныя рымляне, «напісанае застаецца». Напісанае Скарынам — дарагая рэліквія, духоўны скарб, нацыянальная святыня.
@@ Радок 106: / Радок 106: @@
 Сёння выказваецца меркаванне, што ў выяве сонца з прамянямі і месяца — сімвал перамогі святла над цемрай, жыцця над смерцю. Знак Скарыны трактуецца як хвала і слава кнізе — крыніцы святла, мудрасці, дабрачыннасці, ведаў, кнізе, якую наказваў нам Скарына любіць і шанаваць, бо яна — «лекі для душы».
-У беларускай літаратуры створана найбагацейшая Скарыніяна, a скарынаўскія [[slounik>рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыі]] ёсць у творчасці кожнага паэта, пісьменніка, мастака. Адным з самых таленавітых даследаванняў у галіне літаратуры, вартых тытана Адраджэння і гордасці нашай нацыі, з'яўляецца раман-эсэ А. Лойкі «Францыск Скарына, або Сонца Маладзіковае».
+У беларускай літаратуры створана найбагацейшая Скарыніяна, a скарынаўскія [[слоўнік/рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыі]] ёсць у творчасці кожнага паэта, пісьменніка, мастака. Адным з самых таленавітых даследаванняў у галіне літаратуры, вартых тытана Адраджэння і гордасці нашай нацыі, з'яўляецца раман-эсэ А. Лойкі «Францыск Скарына, або Сонца Маладзіковае».
-У вершы «Скарына пакідае Радзіму» [[litpers>уладзімір-караткевіч|Уладзімір Караткевіч]] сцвярджае думку аб недаравальнай віне зямных багоў перад такім тытанам, які вымушаны быў цярпець нягоды, нястачы, шукаць прытулку на чужыне; ствараючы ўзвышанае, а жыць клопатамі пра зямное:
+У вершы «Скарына пакідае Радзіму» [[постаці/уладзімір-караткевіч|Уладзімір Караткевіч]] сцвярджае думку аб недаравальнай віне зямных багоў перад такім тытанам, які вымушаны быў цярпець нягоды, нястачы, шукаць прытулку на чужыне; ствараючы ўзвышанае, а жыць клопатамі пра зямное:
 Выгнанне. Выгнанне. Выгнанне.\\
@@ Радок 121: / Радок 121: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[textdiss>спадчына-скарыны]]
+  * [[ibdc.ped>спадчына-скарыны]]
-  * [[textdiss>эпоха-францыска-скарыны]]
+  * [[ibdc.ped>эпоха-францыска-скарыны]]
-  * [[textdiss>мастацкая-скарыніяна]]
+  * [[ibdc.ped>мастацкая-скарыніяна]]
-  * [[textdiss>францыск-скарына]]
+  * [[ibdc.ped>францыск-скарына]]
-  * [[bellit>іншае/францыск-скарына-з-прадмовы-да-кнігі-юдз]]
+  * [[творы/іншае/францыск-скарына-з-прадмовы-да-кнігі-юдз]]