Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:сімяон-полацкі [2025/08/22 11:21] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:іншае:сімяон-полацкі [2025/08/23 16:13] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Сімяон Полацкі ======
-Называючы [[bellit>іншае/афанасій-філіповіч|Афанасія Філіповіча]] «апошнім беларускамоўным пісьменнікам», К. Тарасаў патлумачыў, што «храналагічны» наступнік Філіповіча — Сімяон Полацкі (Самуіл Гаўрылавіч Пятроўскі-Сітніяновіч 1629-1680) — выступіў з друкаваным словам пасля ад'езду ў Маскву, дзе, уласна, і прайшло яго творчае жыццё. Пісаў ён і на лацінскай мове, і на рускай, у якой асабліва адчувальныя беларускамоўныя адметнасці, і на польскай, і непасрэдна на «языку тоему, иже свойственный бе» яго радзіме і народу. Знітаванасць з родным домам, роднай зямлёй у Сімяона Полацкага была вельмі моцнай, аб чым сведчыць і яго перадсмяротны тэстамент, які ён склаў загадзя, прадчуваючы блізкую смерць. Распараджаючыся сваёй немалой маёмасцю, Сімяон прызначыў вялікія сумы некалькім беларускім манастырам, што заставаліся абаронцамі роднай культуры на беларускіхземлях. Гэта была яго апошняя даніна радзіме і дапамога аднадумцам. Полымя жыцця паэта-гуманіста, асветніка і філосафа згасла, адмерыўшы яму ўсяго пяцьдзясят гадоў, але створанага ім нельга перабольшыць — яго хапіла б на некалькі гістарычных постацяў.
+Называючы [[творы/іншае/афанасій-філіповіч|Афанасія Філіповіча]] «апошнім беларускамоўным пісьменнікам», К. Тарасаў патлумачыў, што «храналагічны» наступнік Філіповіча — Сімяон Полацкі (Самуіл Гаўрылавіч Пятроўскі-Сітніяновіч 1629-1680) — выступіў з друкаваным словам пасля ад'езду ў Маскву, дзе, уласна, і прайшло яго творчае жыццё. Пісаў ён і на лацінскай мове, і на рускай, у якой асабліва адчувальныя беларускамоўныя адметнасці, і на польскай, і непасрэдна на «языку тоему, иже свойственный бе» яго радзіме і народу. Знітаванасць з родным домам, роднай зямлёй у Сімяона Полацкага была вельмі моцнай, аб чым сведчыць і яго перадсмяротны тэстамент, які ён склаў загадзя, прадчуваючы блізкую смерць. Распараджаючыся сваёй немалой маёмасцю, Сімяон прызначыў вялікія сумы некалькім беларускім манастырам, што заставаліся абаронцамі роднай культуры на беларускіхземлях. Гэта была яго апошняя даніна радзіме і дапамога аднадумцам. Полымя жыцця паэта-гуманіста, асветніка і філосафа згасла, адмерыўшы яму ўсяго пяцьдзясят гадоў, але створанага ім нельга перабольшыць — яго хапіла б на некалькі гістарычных постацяў.
-Лёс Сімяона Полацкага склаўся больш-менш удала. Ён не зведаў крыўдаў і здзекаў, адзіноты і беднасці ў такой ступені, як [[bellit>іншае/сымон-будны|Сымон Будны]]; маральнага злому і краху асобы, як М. Сматрыцкі; гвалту, як A. Філіповіч.
+Лёс Сімяона Полацкага склаўся больш-менш удала. Ён не зведаў крыўдаў і здзекаў, адзіноты і беднасці ў такой ступені, як [[творы/іншае/сымон-будны|Сымон Будны]]; маральнага злому і краху асобы, як М. Сматрыцкі; гвалту, як A. Філіповіч.
 А час быў змрочны, трагічны. Полацк дзіцячых і юнацкіх гадоў Сімяона Полацкага выглядаў больш сумна, чым пры Ф. Скарыну. Гвалтоўныя формы прыняло абарачэнне праваслаўных ва уніяцтва. Да ўсяго яшчэ войска Івана Грознага, а пасля Стэфана Баторыя, баявыя дзеянні ў вайну 1632-1634 гг. моцна разбурылі горад. Асабліва горкай была страта унікальнай бібліятэкі Сафійскага сабора ў жніўні 1579 г.
@@ Радок 43: / Радок 43: @@
 Белорусский же от нужд народ весь свобождашаго.
-У прывітанні цару Сімяон Полацкі не абмінуў увагай і хвалой усіх з баярскай світы самадзержца, што, паводле [[slounik>панегірык|панегірыка]], «за веру з смелостью пошли яко дети Львовы».
+У прывітанні цару Сімяон Полацкі не абмінуў увагай і хвалой усіх з баярскай світы самадзержца, што, паводле [[слоўнік/панегірык|панегірыка]], «за веру з смелостью пошли яко дети Львовы».
 Так Сімяон Полацкі скарыстаў выпадак, каб выставіць для ацэнкі свой паэтычны дар і палітычныя погляды. Абставіны патрабавалі ад твораў палітычнай начынкі. У горадзе распаўсюдзіліся чуткі аб магчымым абранні цара Аляксея вялікім князем літоўскім і каралём польскім. Ніхто не мог прадбачыць, што вырашыць сейм, але Сімяон піша «Віншаванне з выпадку абрання на польскае каралеўства».
@@ Радок 135: / Радок 135: @@
 Аднак рэпутацыя песняра рускага цара адбівала ўсіх пакупнікоў. і Сімяон Полацкі рызыкнуў: летам 1664 г., узяўшы маці і пляменніка, паехаў у Маскву. Цяпер ужо назаўсёды (першы раз ён ездзіў у Маскву ў 1660 г. прасіць дапамогі для Полацкага манастыра і нават жыў там некаторы час).
-Літаратурная спадчына Сімяона Полацкага беларускага перыяду вылучаецца жанрава-тэматычнай разнастайнасцю: «віршы» рэлігійнай тэматыкі (акафісты, кондакі, трапары), у якіх услаўляецца Ісус Хрыстос, выяўляюцца пачуцці шчырага верніка; дэкламацыі, прысвечаныя канкрэтным падзеям і рэальным гістарычным асобам; [[slounik>эпітафія|эпітафіі]] на смерць розных асоб, вершы, прысвечаныя гістарычным падзеям; сатырычныя («На лянотніка», «На п'яніцу», «На грэшніка» і інш.), вершы на астралагічныя тэмы, у якіх ён вытлумачваў залежнасць характару і лёсу чалавека ад становішча зорак і планет, вершы на тэмы антычнай міфалогіі і гісторыі культуры («Чатыры вякі чалавецтва», «Восем цудаў свету» і інш.).
+Літаратурная спадчына Сімяона Полацкага беларускага перыяду вылучаецца жанрава-тэматычнай разнастайнасцю: «віршы» рэлігійнай тэматыкі (акафісты, кондакі, трапары), у якіх услаўляецца Ісус Хрыстос, выяўляюцца пачуцці шчырага верніка; дэкламацыі, прысвечаныя канкрэтным падзеям і рэальным гістарычным асобам; [[слоўнік/эпітафія|эпітафіі]] на смерць розных асоб, вершы, прысвечаныя гістарычным падзеям; сатырычныя («На лянотніка», «На п'яніцу», «На грэшніка» і інш.), вершы на астралагічныя тэмы, у якіх ён вытлумачваў залежнасць характару і лёсу чалавека ад становішча зорак і планет, вершы на тэмы антычнай міфалогіі і гісторыі культуры («Чатыры вякі чалавецтва», «Восем цудаў свету» і інш.).
-Вершаскладанне было галоўным захапленнем Сімяона Полацкага. Ён пакінуў вялікую спадчыну — 50 тысяч радкоў, пісаў ва ўсіх жанрах і дасягнуў вытанчанасці формы. Першым у Расіі Сімяон Полацкі ператварыў паэзію з рамяства ў мастацтва. Вобраз і яго мастацкі эквівалент — вось схема яго вершаў. [[slounik>асацыятыўнасць|Асацыятыўнасць]] як атрыбут сапраўднага мастацтва — самая адметная асаблівасць яго творчасці. З дапамогай асацыятыўнасці ён выяўляў сваю філасофію, сваё светаўспрыманне:
+Вершаскладанне было галоўным захапленнем Сімяона Полацкага. Ён пакінуў вялікую спадчыну — 50 тысяч радкоў, пісаў ва ўсіх жанрах і дасягнуў вытанчанасці формы. Першым у Расіі Сімяон Полацкі ператварыў паэзію з рамяства ў мастацтва. Вобраз і яго мастацкі эквівалент — вось схема яго вершаў. [[слоўнік/асацыятыўнасць|Асацыятыўнасць]] як атрыбут сапраўднага мастацтва — самая адметная асаблівасць яго творчасці. З дапамогай асацыятыўнасці ён выяўляў сваю філасофію, сваё светаўспрыманне:
 Колесо скрипящее путнику стужает,
@@ Радок 149: / Радок 149: @@
 Философиа нрав зол души исправляет.
-Галоўны зборнік паэзіі С. Полацкага — «Вертаград шматкаляровы» выявіў усе дыдакгычныя памкненні паэта, яго філасофію. Ён лічыў свае вершы дапаможнікам для выпраўлення нораваў: «Обрящет зде благородный и богатый врачества недугом своим; г ордости — смирение; сребролюбию — благорасточение... Обрящет гневливец — кротость и прощение удобное; ленивец — бодрость; глупец — мудрость... ненавистник — любовь... блудник — воздержание». Не толькі «вучыў царанят у Маскве Сімяон з пасівелага Полацка», як з гордасцю за свайго земляка пісаў [[litpers>пімен-панчанка|Пімен Панчанка]] ў вершы «Мы з тых беларусаў...». Спецыяльна для царэвіча Пятра Сімяон падрыхтаваў і выдаў «Буквар», аздобіўшы падручнік гумарыстычным [[slounik>прысвячэнне|прысвячэннем]], што выдатна характарызуе яго як аўтара падручнікаў для дзяцей:
+Галоўны зборнік паэзіі С. Полацкага — «Вертаград шматкаляровы» выявіў усе дыдакгычныя памкненні паэта, яго філасофію. Ён лічыў свае вершы дапаможнікам для выпраўлення нораваў: «Обрящет зде благородный и богатый врачества недугом своим; г ордости — смирение; сребролюбию — благорасточение... Обрящет гневливец — кротость и прощение удобное; ленивец — бодрость; глупец — мудрость... ненавистник — любовь... блудник — воздержание». Не толькі «вучыў царанят у Маскве Сімяон з пасівелага Полацка», як з гордасцю за свайго земляка пісаў [[постаці/пімен-панчанка|Пімен Панчанка]] ў вершы «Мы з тых беларусаў...». Спецыяльна для царэвіча Пятра Сімяон падрыхтаваў і выдаў «Буквар», аздобіўшы падручнік гумарыстычным [[слоўнік/прысвячэнне|прысвячэннем]], што выдатна характарызуе яго як аўтара падручнікаў для дзяцей:
 Плевелы от пшеницы жезл тверд отбивает,
@@ Радок 250: / Радок 250: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>іншае/еўфрасіння-полацкая]]
+  * [[творы/іншае/еўфрасіння-полацкая]]
-  * [[textcomp>літаратурная-спадчына-сімяона-полацкага]]
+  * [[аналіз-і-крытыка/літаратурная-спадчына-сімяона-полацкага]]
-  * [[textdiss>ефрасіння-полацкая-3947]]
+  * [[ibdc.ped>ефрасіння-полацкая-3947]]
-  * [[textdiss>шлях-у-навуку]]
+  * [[ibdc.ped>шлях-у-навуку]]