Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:тэма-гістарычнага-мінулага-беларусі-ў-су [2025/08/23 15:53] – vedybeadmin
+++ творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:тэма-гістарычнага-мінулага-беларусі-ў-су [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Тэма гістарычнага мінулага Беларусі ў сучаснай беларускай прозе ======
-Без мінулага няма будучага. Памяць пра мінулае заўсёды скіравана ў будучыню. Цяжка пераацаніць ролю і значэнне твораў беларускай літаратуры на гістарычную тэму, а таксама заслугу перад нашым народам даследчыкаў мінулага [[творы/уладзімір-караткевіч/творчасць-уладзіміра-караткевіча|Уладзіміра Караткевіча]], Міколы Ермаловіча, [[творы/леанід-дайнека/творчасць-леаніда-дайнекі|Леаніда Дайнекі]], У. Арлова, В. Чаропкі, [[litpers>вольга-іпатава|Вольгі Іпатавай]], К. Тарасава і іншых. Іх творы вяртаюць нашаму народу памяць. Без памяці пра мінулае народ пазбаўлены будучыні.\\
+Без мінулага няма будучага. Памяць пра мінулае заўсёды скіравана ў будучыню. Цяжка пераацаніць ролю і значэнне твораў беларускай літаратуры на гістарычную тэму, а таксама заслугу перад нашым народам даследчыкаў мінулага [[творы/уладзімір-караткевіч/творчасць-уладзіміра-караткевіча|Уладзіміра Караткевіча]], Міколы Ермаловіча, [[творы/леанід-дайнека/творчасць-леаніда-дайнекі|Леаніда Дайнекі]], У. Арлова, В. Чаропкі, [[постаці/вольга-іпатава|Вольгі Іпатавай]], К. Тарасава і іншых. Іх творы вяртаюць нашаму народу памяць. Без памяці пра мінулае народ пазбаўлены будучыні.\\
-Як "прарыў у мінулае" вызначаюць зробленае [[litpers>уладзімір-караткевіч|Уладзімірам Караткевічам]] у даследаванні гісторыі, мастацкім яе асэнсаванні і адлюстраванні. "Роўнага яму няма і наўрад ці будзе",— сказаў [[litpers>васіль-быкаў|Васіль Быкаў]] пра Уладзіміра Караткевіча. Высокая ацэнка, справядлівая. Аднак грамадзянскі і пісьменніцкі подзвіг Міколы Ермаловіча таксама заслугоўвае самых высокіх [[слоўнік/эпітэт|эпітэтаў]]. Гэтая постаць і зробленае ёю для нашай нацыі яшчэ чакае свайго вартага даследчыка, але і сёння ёсць усе падставы сцвярджаць, што Мікола Ермаловіч з'яўляецца захавальнікам вечнасці і папулярызатарам вельмі важных для нашага сучасніка момантаў гісторыі. Ім створана навуковая літаратура пра гістарычнае мінулае.\\
+Як "прарыў у мінулае" вызначаюць зробленае [[постаці/уладзімір-караткевіч|Уладзімірам Караткевічам]] у даследаванні гісторыі, мастацкім яе асэнсаванні і адлюстраванні. "Роўнага яму няма і наўрад ці будзе",— сказаў [[постаці/васіль-быкаў|Васіль Быкаў]] пра Уладзіміра Караткевіча. Высокая ацэнка, справядлівая. Аднак грамадзянскі і пісьменніцкі подзвіг Міколы Ермаловіча таксама заслугоўвае самых высокіх [[слоўнік/эпітэт|эпітэтаў]]. Гэтая постаць і зробленае ёю для нашай нацыі яшчэ чакае свайго вартага даследчыка, але і сёння ёсць усе падставы сцвярджаць, што Мікола Ермаловіч з'яўляецца захавальнікам вечнасці і папулярызатарам вельмі важных для нашага сучасніка момантаў гісторыі. Ім створана навуковая літаратура пра гістарычнае мінулае.\\
 Каштоўнасць яго дзейнасці вызначаецца аб'ектыўнасцю і высокім прафесійным узроўнем даследавання. Асэнсаванне ім полацкага, новагародскага і віленскага перыядаў у станаўленні дзяржаўнасці грунтуецца на глыбокім вывучэнні, супастаўленні дакументаў, летапісаў, хронік адносна гэтых перыядаў. Не сакрэт, што ў сучасных даследаваннях, як навукоўцаў, так і творцаў, назіраецца тэндэнцыя да ідэалізаванай, часам суб'ектыўнай ацэнкі некаторых момантаў гісторыі і гістарычных асоб. Міколу Ермаловічу ўдалося пазбегнуць гэтага. Ён кіраваўся толькі адным прынцыпам: праўда, праўда і яшчэ раз праўда.\\
 Супастаўляючы часам супярэчлівыя ацэнкі рознымі летапісцамі, аўтарамі хронік адных і тых гістарычных падзей і асоб, Мікола Ерамаловіч у кнізе "Старажытная Беларусь" вывярае падзеі часам, смела адхіляе і выключае тыя з іх , якія гэтага выпрабавання часам якраз і не вытрымліваюць. Так, да прыкладу, ён здолеў паказаць князя Вітаўта не толькі як модную легендарную, уплывовую на час і падзеі асобу, але і як у многім супярэчлівую асобу, трагічную і не да канца свабодную ў сваіх дзеяннях ад абставін, часу і гісторыі — ад усяго таго, што прынята называць Лёсам.\\
@@ Радок 21: / Радок 21: @@
 Гэтым трагічным эпізодам пісьменнік сцвярджае думку, што сутнасць чалавека вызначаецца выбарам, што дзяржаўца адказны не толькі за сябе, але за народ і радзіму, што лёсы дзяржаўцы і народа непадзельныя.\\
 Заслуга Леаніда Дайнекі не толькі ў тым, што ён змог узнавіць духоўную атмасферу таго часу, стварыць уражлівыя, незвычайныя па сваёй эстэтычнай сіле вобразы старажытных беларусінаў, ліцвінаў, але і напоўніў свае творы сучасным гучаннем, прымусіў нас задумацца над вечнымі каштоўнасцямі.\\
-Адметная асаблівасць гістарычнай прозы Уладзіміра Арлова — даследаванне лёсавызначальных перыядаў (ад часоў стварэння "Слова пра паход Ігаравы" да паўстання [[litpers>кастусь-каліноўскі|Каліноўскага Каліноўскага]]); вылучэнне арыгінальных версій розных гістарычных падзей (так у апавяданні "Каля дзікага поля" робіцца спроба выявіць беларускія карані ў радаводзе аўтара "Слова..."); філасофскае асэнсаванне гістарычных падзей і пастаноўка сучасных праблем пры адлюстраванні мінулага.\\
+Адметная асаблівасць гістарычнай прозы Уладзіміра Арлова — даследаванне лёсавызначальных перыядаў (ад часоў стварэння "Слова пра паход Ігаравы" да паўстання [[постаці/кастусь-каліноўскі|Каліноўскага Каліноўскага]]); вылучэнне арыгінальных версій розных гістарычных падзей (так у апавяданні "Каля дзікага поля" робіцца спроба выявіць беларускія карані ў радаводзе аўтара "Слова..."); філасофскае асэнсаванне гістарычных падзей і пастаноўка сучасных праблем пры адлюстраванні мінулага.\\
 Асаблівую каштоўнасць уяўляюць творы У. Арлова, заснаваныя на дакументах гісторыі горада Полацка: "Еўфрасіння Полацкая", "Таямніцы Полацкай гісторыі", "У пошуках украдзенага скарбу". Аўтар на аснове гістарычных кніг, архіўных запісаў, навуковай літаратуры раскрыў рамантычныя і драматычныя старонкі жыцця асветніцы і апякункі зямлі беларускай, якая была "памочніцай пакрыўджаным, зажураным суцяшэнне, распранутым адзенне, хворым наведванне". У кнігах акцэнтуецца ўвага на светапоглядзе князёўны, яе самаадданым служэнні Бацькаўшчыне, актыўным удзеле ў адкрыцці школ, будаўніцтве храмаў, стварэнні крыжа.\\
 З усіх кніг пра [[творы/іншае/еўфрасіння-полацкая|Еўфрасінню Полацкую]] вылучаецца кніга "Жыватворны сімвал Бацькаўшчыны", якая мае падзагаловак "Гісторыя Крыжа Еўфрасінні Полацкай". Кніга расказвае пра стварэнне Лазарам Богшам славутага крыжа, яго драматычны лёс, загадкавае знікненне ў першыя дні Вялікай Айчыннай вайны, пошукі ў наш час. Раздзел "Адраджэнне святыні" прысвечаны творчаму подзвігу беларускага майстра Міколы Кузьміча, дзякуючы таленту якога крыж быў узноўлены. 27 снежня 1997 г. святыня была асвечана і вернута на спрадвечнае месца — у збудаваны па заказе полацкай асветніцы Спасаўскі храм.