Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:тэма-вялікай-айчыннай-вайны-ў-сучаснай-б [2025/08/23 15:42] – vedybeadmin
+++ творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:тэма-вялікай-айчыннай-вайны-ў-сучаснай-б [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 ====== Тэма Вялікай Айчыннай вайны ў сучаснай беларускай прозе ======
 Беларусамі створана не толькі мастацкая, але і дакументальная літаратура пра вайну, бо з'явілася неабходнасць, каб пра ўсенародную трагедыю на "свет цэлы" сказаў сам народ, бо ніхто лепш пра яго пакуты не здолее расказаць, чым ён сам.\\
-Дакументальныя кнігі [[творы/алесь-адамовіч/творчасць-алеся-адамовіча|Алеся Адамовіча]], [[litpers>янка-брыль|Янкі Брыля]], Уладзіміра Калесніка "Я з вогненнай вёскі...", Алеся Адамовіча "Карнікі", [[litpers>святлана-алексіевіч|Святланы Алексіевіч]] "У вайны не жаночае аблічча", "Апошнія сведкі" сапраўды даказваюць мудрасць сцверджання Канстанціна Сіманава, што ўсю праўду пра вайну "ведае толькі народ". У гэтых кнігах сабраны маналогі і пакутнікаў, якія цудам уратаваліся ў тым пякельным полымі вайны і сталі апошнімі яе сведкамі, і барацьбітоў са смерцю дзеля жыцця, і нават тых, як у кнізе "Карнікі", хто пераступіў праз запавет "не забі".\\
+Дакументальныя кнігі [[творы/алесь-адамовіч/творчасць-алеся-адамовіча|Алеся Адамовіча]], [[постаці/янка-брыль|Янкі Брыля]], Уладзіміра Калесніка "Я з вогненнай вёскі...", Алеся Адамовіча "Карнікі", [[постаці/святлана-алексіевіч|Святланы Алексіевіч]] "У вайны не жаночае аблічча", "Апошнія сведкі" сапраўды даказваюць мудрасць сцверджання Канстанціна Сіманава, што ўсю праўду пра вайну "ведае толькі народ". У гэтых кнігах сабраны маналогі і пакутнікаў, якія цудам уратаваліся ў тым пякельным полымі вайны і сталі апошнімі яе сведкамі, і барацьбітоў са смерцю дзеля жыцця, і нават тых, як у кнізе "Карнікі", хто пераступіў праз запавет "не забі".\\
 Беларуская літаратура пра вайну не толькі засведчыла трагедыю народа і ўславіла яго подзвіг у выратаванні чалавецтва ад фашызму, але і даследавала прычыны сусветнай трагедыі. Тым самым яна папярэджвае ўсіх нас пра наступствы таталітарнай сістэмы, пра тое, што лёс беларускіх Хатыняў мае ўсечалавечае значэнне, што мінулае можа паўтарыцца, толькі ў горшым варыянце.\\
-Асабліва вялікая заслуга ў мастацкім і філасофскім даследаванні прыроды таталітарных рэжымаў і вайны як нацыянальнай трагедыі беларускага народа належыць Алесю Адамовічу і [[litpers>васіль-быкаў|Васілю Быкаву]]. Твор Алеся Адамовіча "[[творы/алесь-адамовіч/алесь-адамовіч-апошняя-пастараль|Апошняя пастараль]]" — твор-папярэджанне пра апакаліпсіс, які чакае ўсё чалавецтва, калі яно не пераасэнсуе свае адносіны да жыцця. Безыменныя героі твора Ён і Яна перажываюць шчасце кахання і гармоніі, але ў іх жыццё ўрываецца катастрофа і свет гіне ў апошніх канвульсіях нянавісці і варожасці. Камандзір савецкай падлодкі, якая ўжо выпусціла ядзерны зарад у адказ на атамную атаку ворага, з жахам зразумеў згубнасць ваеннага супрацьстаяння ў сучасным свеце. Але ўжо позна...\\
+Асабліва вялікая заслуга ў мастацкім і філасофскім даследаванні прыроды таталітарных рэжымаў і вайны як нацыянальнай трагедыі беларускага народа належыць Алесю Адамовічу і [[постаці/васіль-быкаў|Васілю Быкаву]]. Твор Алеся Адамовіча "[[творы/алесь-адамовіч/алесь-адамовіч-апошняя-пастараль|Апошняя пастараль]]" — твор-папярэджанне пра апакаліпсіс, які чакае ўсё чалавецтва, калі яно не пераасэнсуе свае адносіны да жыцця. Безыменныя героі твора Ён і Яна перажываюць шчасце кахання і гармоніі, але ў іх жыццё ўрываецца катастрофа і свет гіне ў апошніх канвульсіях нянавісці і варожасці. Камандзір савецкай падлодкі, якая ўжо выпусціла ядзерны зарад у адказ на атамную атаку ворага, з жахам зразумеў згубнасць ваеннага супрацьстаяння ў сучасным свеце. Але ўжо позна...\\
 Не фантастычны, а рэалістычны сюжэт у адным з найноўшых твораў пра вайну— аповесці Васіля Быкава [[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-пакахай-мяне-салдацік|"Пакахай мяне, салдацік"]].\\
 Галоўныя яе героі — таксама ён і яна: камандзір узвода лейтэнант Змітрок Барэйка, ад імя якога вядзецца апавяданне, і яго зямлячка Франя. I гэтыя двое сярод пекла вайны зведалі шчасце кахання і гармоніі. Аднак шчасце было кароткім: забойства Франі і яе нямоглых гаспадароў — прафесара біялогіі Шарфа і яго жонкі фрау Сабіны, якіх Франя паспела палюбіць як родных, —абарвала надзеі на шчасце ў душы Змітрака. Усё можна змяніць і паправіць, нельга толькі вярнуць загубленае жыццё. Змітрок праклінае забойцаў: "Хто б яны ні былі — нашыя ці немцы! Бальшавікі ці фашысты!" Небяспечнасць і фашызму, і бальшавізму, на думку Васіля Быкава, у тым, што яны непазбежна вядуць да вайны, вынішчаючы ўсё людскае ў чалавеку, сеючы помслівасць і жорсткасць, пакідаючы на сваім пол і нявінныя ахвяры.\\
@@ Радок 29: / Радок 29: @@
 Пісьменніцкае усведамленне ролі духоўнага і ролі настаўніка ў грамадстве выяўляецца і праз вобраз Мароза, і праз маналогі Ткачука, адзін з якіх утрымлівае афарыстычнае вызначэнне: "У тым, што мы ёсць як нацыя і грамадзяне, — найпершая заслуга сельскіх настаўнікаў".\\
 Вялікага ўздзеяння на душы людскія дасягаюць пісьменнікі, якія карыстаюцца ў адлюстраванні вайны класічным прыёмам: паказваюць трагедыю і пакуты народа праз трагедыю і пакуты дзяцей.\\
-Дзеці вайны — апошнія яе сведкі. Да такога пакалення пісьменнікаў у нашай літаратуры належыць [[litpers>віктар-казько|Віктар Казько]]. Яго "Хроніка дзетдомаўскага сада" — гэта хроніка і ўласнага жыцця. Большасць яго глыбока псіхалагічных твораў маюць аўтабіяграфічную аснову: "Аповесць аб беспрытульным каханні", [[творы/віктар-казько/віктар-казько-суд-у-слабадзе|"Суд у Слабадзе"]], "Высакосны год".\\
+Дзеці вайны — апошнія яе сведкі. Да такога пакалення пісьменнікаў у нашай літаратуры належыць [[постаці/віктар-казько|Віктар Казько]]. Яго "Хроніка дзетдомаўскага сада" — гэта хроніка і ўласнага жыцця. Большасць яго глыбока псіхалагічных твораў маюць аўтабіяграфічную аснову: "Аповесць аб беспрытульным каханні", [[творы/віктар-казько/віктар-казько-суд-у-слабадзе|"Суд у Слабадзе"]], "Высакосны год".\\
 Філасофска-публіцыстычнае асэнсаванне жыццёвага матэрыялу вызначае аповесць "Суд у Слабадзе". Незвычайнага трагізму і сілы ўздзеяння дасягае аўтар, апісваючы зверствы фашыстаў у дачыненні да дзяцей. Галоўны герой падлетак Коля Лецечка ў гады вайны знаходзіўся ў групе дзяцей, у якіх немцы бралі кроў для раненых. Таленавіты Лецечка (і гэта вельмі пераканаўча паказана ў творы) асуджаны на пакутніцкую павольную смерць. "Колькі талентаў звялося" ў гады вайны, а колькі, "раны не залячыўшы, рана паміралі"! I ці не ў гэтым адна з прычын нашых сённяшніх праблем, нашай бездухоўнасці?\\
-Лёс усё ж і літасцівы да нашага народа, калі, правёўшы праз пякельны агонь вайны, збярог нам такіх прарокаў, як Васіль Быка ў, каб мы слухалі іх . Але, на жаль, як сцвярджае [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]] верша З. Марозава:
+Лёс усё ж і літасцівы да нашага народа, калі, правёўшы праз пякельны агонь вайны, збярог нам такіх прарокаў, як Васіль Быка ў, каб мы слухалі іх . Але, на жаль, як сцвярджае [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]] верша З. Марозава:
 Мы геніяў не слухалі ніколі.\\