Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:тэма-вялікай-айчыннай-вайны-ў-сучаснай-б [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:тэма-вялікай-айчыннай-вайны-ў-сучаснай-б [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 ====== Тэма Вялікай Айчыннай вайны ў сучаснай беларускай прозе ======
 Беларусамі створана не толькі мастацкая, але і дакументальная літаратура пра вайну, бо з'явілася неабходнасць, каб пра ўсенародную трагедыю на "свет цэлы" сказаў сам народ, бо ніхто лепш пра яго пакуты не здолее расказаць, чым ён сам.\\
-Дакументальныя кнігі [[bellit>алесь-адамовіч/творчасць-алеся-адамовіча|Алеся Адамовіча]], [[litpers>янка-брыль|Янкі Брыля]], Уладзіміра Калесніка "Я з вогненнай вёскі...", Алеся Адамовіча "Карнікі", [[litpers>святлана-алексіевіч|Святланы Алексіевіч]] "У вайны не жаночае аблічча", "Апошнія сведкі" сапраўды даказваюць мудрасць сцверджання Канстанціна Сіманава, што ўсю праўду пра вайну "ведае толькі народ". У гэтых кнігах сабраны маналогі і пакутнікаў, якія цудам уратаваліся ў тым пякельным полымі вайны і сталі апошнімі яе сведкамі, і барацьбітоў са смерцю дзеля жыцця, і нават тых, як у кнізе "Карнікі", хто пераступіў праз запавет "не забі".\\
+Дакументальныя кнігі [[творы/алесь-адамовіч/творчасць-алеся-адамовіча|Алеся Адамовіча]], [[постаці/янка-брыль|Янкі Брыля]], Уладзіміра Калесніка "Я з вогненнай вёскі...", Алеся Адамовіча "Карнікі", [[постаці/святлана-алексіевіч|Святланы Алексіевіч]] "У вайны не жаночае аблічча", "Апошнія сведкі" сапраўды даказваюць мудрасць сцверджання Канстанціна Сіманава, што ўсю праўду пра вайну "ведае толькі народ". У гэтых кнігах сабраны маналогі і пакутнікаў, якія цудам уратаваліся ў тым пякельным полымі вайны і сталі апошнімі яе сведкамі, і барацьбітоў са смерцю дзеля жыцця, і нават тых, як у кнізе "Карнікі", хто пераступіў праз запавет "не забі".\\
 Беларуская літаратура пра вайну не толькі засведчыла трагедыю народа і ўславіла яго подзвіг у выратаванні чалавецтва ад фашызму, але і даследавала прычыны сусветнай трагедыі. Тым самым яна папярэджвае ўсіх нас пра наступствы таталітарнай сістэмы, пра тое, што лёс беларускіх Хатыняў мае ўсечалавечае значэнне, што мінулае можа паўтарыцца, толькі ў горшым варыянце.\\
-Асабліва вялікая заслуга ў мастацкім і філасофскім даследаванні прыроды таталітарных рэжымаў і вайны як нацыянальнай трагедыі беларускага народа належыць Алесю Адамовічу і [[litpers>васіль-быкаў|Васілю Быкаву]]. Твор Алеся Адамовіча "[[bellit>алесь-адамовіч/алесь-адамовіч-апошняя-пастараль|Апошняя пастараль]]" — твор-папярэджанне пра апакаліпсіс, які чакае ўсё чалавецтва, калі яно не пераасэнсуе свае адносіны да жыцця. Безыменныя героі твора Ён і Яна перажываюць шчасце кахання і гармоніі, але ў іх жыццё ўрываецца катастрофа і свет гіне ў апошніх канвульсіях нянавісці і варожасці. Камандзір савецкай падлодкі, якая ўжо выпусціла ядзерны зарад у адказ на атамную атаку ворага, з жахам зразумеў згубнасць ваеннага супрацьстаяння ў сучасным свеце. Але ўжо позна...\\
+Асабліва вялікая заслуга ў мастацкім і філасофскім даследаванні прыроды таталітарных рэжымаў і вайны як нацыянальнай трагедыі беларускага народа належыць Алесю Адамовічу і [[постаці/васіль-быкаў|Васілю Быкаву]]. Твор Алеся Адамовіча "[[творы/алесь-адамовіч/алесь-адамовіч-апошняя-пастараль|Апошняя пастараль]]" — твор-папярэджанне пра апакаліпсіс, які чакае ўсё чалавецтва, калі яно не пераасэнсуе свае адносіны да жыцця. Безыменныя героі твора Ён і Яна перажываюць шчасце кахання і гармоніі, але ў іх жыццё ўрываецца катастрофа і свет гіне ў апошніх канвульсіях нянавісці і варожасці. Камандзір савецкай падлодкі, якая ўжо выпусціла ядзерны зарад у адказ на атамную атаку ворага, з жахам зразумеў згубнасць ваеннага супрацьстаяння ў сучасным свеце. Але ўжо позна...\\
-Не фантастычны, а рэалістычны сюжэт у адным з найноўшых твораў пра вайну— аповесці Васіля Быкава [[bellit>васіль-быкаў/васіль-быкаў-пакахай-мяне-салдацік|"Пакахай мяне, салдацік"]].\\
+Не фантастычны, а рэалістычны сюжэт у адным з найноўшых твораў пра вайну— аповесці Васіля Быкава [[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-пакахай-мяне-салдацік|"Пакахай мяне, салдацік"]].\\
 Галоўныя яе героі — таксама ён і яна: камандзір узвода лейтэнант Змітрок Барэйка, ад імя якога вядзецца апавяданне, і яго зямлячка Франя. I гэтыя двое сярод пекла вайны зведалі шчасце кахання і гармоніі. Аднак шчасце было кароткім: забойства Франі і яе нямоглых гаспадароў — прафесара біялогіі Шарфа і яго жонкі фрау Сабіны, якіх Франя паспела палюбіць як родных, —абарвала надзеі на шчасце ў душы Змітрака. Усё можна змяніць і паправіць, нельга толькі вярнуць загубленае жыццё. Змітрок праклінае забойцаў: "Хто б яны ні былі — нашыя ці немцы! Бальшавікі ці фашысты!" Небяспечнасць і фашызму, і бальшавізму, на думку Васіля Быкава, у тым, што яны непазбежна вядуць да вайны, вынішчаючы ўсё людскае ў чалавеку, сеючы помслівасць і жорсткасць, пакідаючы на сваім пол і нявінныя ахвяры.\\
 Творы Быкава — гэта не толькі абеліск загінуўшым, напамін жывым. Проза Быкава — гэта "проза ідэй", галоўная сярод якіх тая, што вайна для нашага народа — нацыянальная трагедыя. Трагізм вайны ў тым, што яна забірае самых лепшых, самых таленавітых, самых любімых і дарагіх, а значыць, і вынішчае генафонд нацыі, разрывае повязь паміж вякамі і пакаленнямі, тым самым вынішчае векавую народную мараль, духоўнасць. Менавіта ў вынішчэнні векавой народнай маралі бачыць Васіль Быкаў самае галоўнае злачынства і фашызму, і бальшавізму, пра што не раз даводзіў сам пісьменнік не толькі сілай мастацкага слова, але і "пяром аналітыка", сілай публіцыстычнага слова.\\
@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 Што самае трагічнае для нацыі, народа?\\
 Дзе вытокі нашых сённяшніх бед і няшчасцяў, нашай бездухоўнасці?\\
-Вось далёка не поўны пералік філасофскіх праблем, што ставіць Васіль Быкаў у сваіх творах. Заслуга яго перад нашай нацыяй менавіта ў тым, што, узнаўляючы старонкі трагічнага мінулага, ён напаўняе сваю прозу ідэй сучасным і адначасова вечным — тым, што хвалюе сёння кожнага з нас, што павінна хваляваць, калі хочам жыць і не знікнуць у гэтым свеце. Многія яго творы на ваенную тэму не толькі вострасюжэтныя, што дасягаецца выпрабаваннем моцнай выключнай асобы выключнымі абставінамі і сітуацыяй выбару, але і вострапалемічныя, як [[bellit>васіль-быкаў/васіль-быкаў-у-тумане|"У тумане"]], [[bellit>васіль-быкаў/васіль-быкаў-сотнікаў|"Сотнікаў"]], "[[bellit>васіль-быкаў/васіль-быкаў-пайсці-і-не-вярнуцца|Пайсці і не вярнуцца]]".\\
+Вось далёка не поўны пералік філасофскіх праблем, што ставіць Васіль Быкаў у сваіх творах. Заслуга яго перад нашай нацыяй менавіта ў тым, што, узнаўляючы старонкі трагічнага мінулага, ён напаўняе сваю прозу ідэй сучасным і адначасова вечным — тым, што хвалюе сёння кожнага з нас, што павінна хваляваць, калі хочам жыць і не знікнуць у гэтым свеце. Многія яго творы на ваенную тэму не толькі вострасюжэтныя, што дасягаецца выпрабаваннем моцнай выключнай асобы выключнымі абставінамі і сітуацыяй выбару, але і вострапалемічныя, як [[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-у-тумане|"У тумане"]], [[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-сотнікаў|"Сотнікаў"]], "[[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-пайсці-і-не-вярнуцца|Пайсці і не вярнуцца]]".\\
-Так, да прыкладу, сюжэт аповесці "[[bellit>васіль-быкаў/васіль-быкаў-абеліск|Абеліск]]" пабудаваны на вострай палеміцы паміж Ткачуком і Ксяндзовым наконт таго, што ёсць подзвіг, ці можна лічыць учынак Мароза, які не забіў ніводнага немца, гераічным. Ткачук настолькі неўтаймоўны і катэгарычны ў сваіх перакананнях, што працягвае тую спрэчку, нават калі перад ім няма яго апанента, а даводзіць ён сваю пазіцыю карэспандэнту.\\
+Так, да прыкладу, сюжэт аповесці "[[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-абеліск|Абеліск]]" пабудаваны на вострай палеміцы паміж Ткачуком і Ксяндзовым наконт таго, што ёсць подзвіг, ці можна лічыць учынак Мароза, які не забіў ніводнага немца, гераічным. Ткачук настолькі неўтаймоўны і катэгарычны ў сваіх перакананнях, што працягвае тую спрэчку, нават калі перад ім няма яго апанента, а даводзіць ён сваю пазіцыю карэспандэнту.\\
 Справай свайго жыцця ён лічыць дамагчыся, каб імя настаўніка было на абеліску разам з імёнамі яго вучняў, з якімі і за якіх ён і загінуў.\\
 Назва твора сімвалічная. Абеліск — сімвал чалавечай памяці.\\
@@ Радок 29: / Радок 29: @@
 Пісьменніцкае усведамленне ролі духоўнага і ролі настаўніка ў грамадстве выяўляецца і праз вобраз Мароза, і праз маналогі Ткачука, адзін з якіх утрымлівае афарыстычнае вызначэнне: "У тым, што мы ёсць як нацыя і грамадзяне, — найпершая заслуга сельскіх настаўнікаў".\\
 Вялікага ўздзеяння на душы людскія дасягаюць пісьменнікі, якія карыстаюцца ў адлюстраванні вайны класічным прыёмам: паказваюць трагедыю і пакуты народа праз трагедыю і пакуты дзяцей.\\
-Дзеці вайны — апошнія яе сведкі. Да такога пакалення пісьменнікаў у нашай літаратуры належыць [[litpers>віктар-казько|Віктар Казько]]. Яго "Хроніка дзетдомаўскага сада" — гэта хроніка і ўласнага жыцця. Большасць яго глыбока псіхалагічных твораў маюць аўтабіяграфічную аснову: "Аповесць аб беспрытульным каханні", [[bellit>віктар-казько/віктар-казько-суд-у-слабадзе|"Суд у Слабадзе"]], "Высакосны год".\\
+Дзеці вайны — апошнія яе сведкі. Да такога пакалення пісьменнікаў у нашай літаратуры належыць [[постаці/віктар-казько|Віктар Казько]]. Яго "Хроніка дзетдомаўскага сада" — гэта хроніка і ўласнага жыцця. Большасць яго глыбока псіхалагічных твораў маюць аўтабіяграфічную аснову: "Аповесць аб беспрытульным каханні", [[творы/віктар-казько/віктар-казько-суд-у-слабадзе|"Суд у Слабадзе"]], "Высакосны год".\\
 Філасофска-публіцыстычнае асэнсаванне жыццёвага матэрыялу вызначае аповесць "Суд у Слабадзе". Незвычайнага трагізму і сілы ўздзеяння дасягае аўтар, апісваючы зверствы фашыстаў у дачыненні да дзяцей. Галоўны герой падлетак Коля Лецечка ў гады вайны знаходзіўся ў групе дзяцей, у якіх немцы бралі кроў для раненых. Таленавіты Лецечка (і гэта вельмі пераканаўча паказана ў творы) асуджаны на пакутніцкую павольную смерць. "Колькі талентаў звялося" ў гады вайны, а колькі, "раны не залячыўшы, рана паміралі"! I ці не ў гэтым адна з прычын нашых сённяшніх праблем, нашай бездухоўнасці?\\
-Лёс усё ж і літасцівы да нашага народа, калі, правёўшы праз пякельны агонь вайны, збярог нам такіх прарокаў, як Васіль Быка ў, каб мы слухалі іх . Але, на жаль, як сцвярджае [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]] верша З. Марозава:
+Лёс усё ж і літасцівы да нашага народа, калі, правёўшы праз пякельны агонь вайны, збярог нам такіх прарокаў, як Васіль Быка ў, каб мы слухалі іх . Але, на жаль, як сцвярджае [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]] верша З. Марозава:
 Мы геніяў не слухалі ніколі.\\
@@ Радок 41: / Радок 41: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-паэзія-яе-тэмы-і-воб]]
+  * [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-паэзія-яе-тэмы-і-воб]]
-  * [[bellit>іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-проза-258]]
+  * [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-проза-258]]
-  * [[bellit>іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-літаратура-беларусі]]
+  * [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-літаратура-беларусі]]
-  * [[bellit>іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-драматургія]]
+  * [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-драматургія]]
-  * [[bellit>іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-проза]]
+  * [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/сучасная-беларуская-проза]]