Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:сучасная-беларуская-паэзія-яе-тэмы-і-воб [2025/08/23 15:42] – vedybeadmin
+++ творы:іншае:сучасная-літаратура-беларусі:сучасная-беларуская-паэзія-яе-тэмы-і-воб [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Сучасная беларуская паэзія, яе тэмы і вобразы ======
-Беларуская сучасная паэзія — суквецце талентаў, якое вызначаецца самабытнасцю і непаўторнасцю кожнага, бо кожны, паводле афарыстычнага выразу [[litpers>аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]], капае "рэчышча ўласнай ракі", якую скіроўвае ў акіян сусветнай культуры.
+Беларуская сучасная паэзія — суквецце талентаў, якое вызначаецца самабытнасцю і непаўторнасцю кожнага, бо кожны, паводле афарыстычнага выразу [[постаці/аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]], капае "рэчышча ўласнай ракі", якую скіроўвае ў акіян сусветнай культуры.
 Сапраўднаму паэту трэба мець\\
@@ Радок 13: / Радок 13: @@
 — так вобразна і вычарпальна вызначыў паэт У. Скарынкін галоўнае патрабаванне да кожнага творцы, што шчыруе на ніве паэзіі: у кожнага павінен быць свой голас, свой почырк. "Аблог цалінны" сэрцаў людскіх, якія, як папярэджваў класік, "цвёрдыя, быццам з камення", падуладны толькі дару выключнай сілы.\\
-Сучасная беларуская паэзія прадстаўлена паэтамі розных пакаленняў і рознай творчай манеры. Гэта і вядомыя майстры паэтычнага радка, чыё дзяцінства было апалена вайной (Алег Лойка, [[творы/ніл-гілевіч/матывы-і-вобразы-паэзіі-ніла-гілевіча|Ніл Гілевіч]], [[творы/анатоль-вярцінскі/творчасць-анатоля-вярцінскага|Анатоль Вярцінскі]], [[litpers>рыгор-барадулін|Рыгор Барадулін]], [[litpers>васіль-зуёнак|Васіль Зуёнак]], [[litpers>янка-сіпакоў|Янка Сіпакоў]]), і пакаленне, народжанае ў цяжкія пасляваенныя гады (С. Законнікаў, У. Някляеў, [[творы/алесь-разанаў/творчасць-алеся-разанава|Aлесь Разанаў]], [[творы/яўгенія-янішчыц/творчасць-яўгеніі-янішчыц|Яўгенія Янішчыц]]), і паэты, якія адчулі радасць творчай працы ў 70-80-я гг. (Леанід Дранько-Майсюк, Алесь Бадак).\\
+Сучасная беларуская паэзія прадстаўлена паэтамі розных пакаленняў і рознай творчай манеры. Гэта і вядомыя майстры паэтычнага радка, чыё дзяцінства было апалена вайной (Алег Лойка, [[творы/ніл-гілевіч/матывы-і-вобразы-паэзіі-ніла-гілевіча|Ніл Гілевіч]], [[творы/анатоль-вярцінскі/творчасць-анатоля-вярцінскага|Анатоль Вярцінскі]], [[постаці/рыгор-барадулін|Рыгор Барадулін]], [[постаці/васіль-зуёнак|Васіль Зуёнак]], [[постаці/янка-сіпакоў|Янка Сіпакоў]]), і пакаленне, народжанае ў цяжкія пасляваенныя гады (С. Законнікаў, У. Някляеў, [[творы/алесь-разанаў/творчасць-алеся-разанава|Aлесь Разанаў]], [[творы/яўгенія-янішчыц/творчасць-яўгеніі-янішчыц|Яўгенія Янішчыц]]), і паэты, якія адчулі радасць творчай працы ў 70-80-я гг. (Леанід Дранько-Майсюк, Алесь Бадак).\\
 Тэматыка сучаснай паэзіі надзвычай разнастайная: Радзіма, бацькоўскі дом, родная мова, гістарычнае мінулае, прырода, экалогія, [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/тэма-чарнобыля-ў-беларускай-паэзіі|чарнобыльская трагедыя]], праца, каханне...\\
-Рэквіемам па загінуўшых, абеліскам героям і напамінам быць пільнымі і берагчы мір з'яўляюцца [[творы/анатоль-вярцінскі/анатоль-вярцінскі-рэквіем-па-кожным-чацв|"Рэквіем па кожным чацвёртым"]] Анатоля Вярцінскага, "Абеліск" [[litpers>яўгенія-янішчыц|Яўгеніі Янішчыц]].\\
+Рэквіемам па загінуўшых, абеліскам героям і напамінам быць пільнымі і берагчы мір з'яўляюцца [[творы/анатоль-вярцінскі/анатоль-вярцінскі-рэквіем-па-кожным-чацв|"Рэквіем па кожным чацвёртым"]] Анатоля Вярцінскага, "Абеліск" [[постаці/яўгенія-янішчыц|Яўгеніі Янішчыц]].\\
 Герой многіх твораў — чалавек працы. Сялянскую працу паэтызуюць [[творы/анатоль-вярцінскі/анатоль-вярцінскі-аналіз-творчасці|Анатоль Вярцінскі]] ("[[творы/анатоль-вярцінскі/анатоль-вярцінскі-маці-пячэ-хлеб|Маці пячэ хлеб]]"), [[творы/еўдакія-лось/жыццёвы-і-творчы-шлях-еўдакіі-лось|Еўдакія Лось]] ("Жніво"), Іх творы паказваюць, што працай чалавек і выпрабоўваецца, і рэалізуе сябе, і сцвярджае сябе на гэтай зямлі.\\
 Самыя задушэўныя радкі шматлікіх вершаваных твораў прысвячаюцца Радзіме. Паэты ўзнімаюць пытанне аб адказнасці чалавека за зберажэнне яе прыгажосці, заклікаюць да гармоніі, адзінства чалавека з прыродай. У паэме "Чорная быль" С. Законнікаў спрабуе асэнсаваць прычыны трагедыі, папярэджвае аб наступствах духоўнага Чарнобыля:
@@ Радок 24: / Радок 24: @@
 Тваю зямлю, тваіх дзяцей і ўнукаў.
-Вялікае месца ў сучаснай паэзіі займае тэма кахання. Вершам [[творы/яўгенія-янішчыц/яўгенія-янішчыц-ты-пакліч-мяне-пазаві|"Ты пакліч мяне. Пазаві" Яўгенія Янішчыц]] зноў нагадвае ўсім вечную ісціну, што "пачынаецца ўсё з любві". Для выяўлення стану душы, вартага чалавека, і сцвярджэння думкі, што каханне — самая галоўная з усіх каштоўнасцей, якая робіць немагчымае магчымым, паэтка выкарыстала [[slounik>аксюмаран|аксюмаран]], што найлепш і вызначыў загадкавую сілу гэтай найвялікшай тайны і найвялікшага дару: "прыручаюцца салаўі". Паэтам і закаханым падуладна тое, чаго не можа ніхто, — прыручыць салаўя.\\
+Вялікае месца ў сучаснай паэзіі займае тэма кахання. Вершам [[творы/яўгенія-янішчыц/яўгенія-янішчыц-ты-пакліч-мяне-пазаві|"Ты пакліч мяне. Пазаві" Яўгенія Янішчыц]] зноў нагадвае ўсім вечную ісціну, што "пачынаецца ўсё з любві". Для выяўлення стану душы, вартага чалавека, і сцвярджэння думкі, што каханне — самая галоўная з усіх каштоўнасцей, якая робіць немагчымае магчымым, паэтка выкарыстала [[слоўнік/аксюмаран|аксюмаран]], што найлепш і вызначыў загадкавую сілу гэтай найвялікшай тайны і найвялікшага дару: "прыручаюцца салаўі". Паэтам і закаханым падуладна тое, чаго не можа ніхто, — прыручыць салаўя.\\
-Магчыма, нехта з чытачоў усвядоміць метафару "пры ручаюцца салаўі" як напамін паэтэсы пра тое, што "мы ў адказе за тых, каго прыручылі". Каханне як вялікі дар патрабуе ад закаханых і вялікай працы душы, пра што даводзіў і Маленькі Прынц з аднайменнага твора [[susvlit>антуан-дэ-сент-экзюперы/жыццёвы-и-творчы-шлях-антуана-дэ-сент-эк|Сент Экзюперы]].\\
+Магчыма, нехта з чытачоў усвядоміць метафару "пры ручаюцца салаўі" як напамін паэтэсы пра тое, што "мы ў адказе за тых, каго прыручылі". Каханне як вялікі дар патрабуе ад закаханых і вялікай працы душы, пра што даводзіў і Маленькі Прынц з аднайменнага твора [[творы/антуан-дэ-сент-экзюперы/жыццёвы-и-творчы-шлях-антуана-дэ-сент-эк|Сент Экзюперы]].\\
 "Сто паэтаў цягнуць хорам, ты — салістам", — так пра унікальнасць паэтычнага дару Рыгора Барадуліна сказаў [[творы/пімен-панчанка/духоўны-свет-лірычнага-героя-ў-паэзіі-пі|Пімен Панчанка]].\\
 Сапраўды, яго вершы нават без подпісу пазнаюцца па яркай вобразнасці, метафарычнасці, унутранай рыфме, выразным гукапісе.\\
@@ Радок 52: / Радок 52: @@
 Бадай, галоўным у творчасці Р. Барадуліна з'яўляецца вобраз маці.\\
 Яна — пачатак жыцця, ідэал чалавека, зберагальніца маральных каштоўнасцей, а неруш матчынага слова — невычэрпная крыніца паэта. Маці прысвячаецца адна з апошніх кніг паэта "Евангелле ад Мамы" (1995).\\
-Назва зборніка "Міласэрнасць плахі" (1992) вызначае яго філасофскі змест і адначасова ўласцівую толькі Р. Барадуліну манеру выяўлення думак і пачуццяў — метафарычную, парадаксальную. Асабліва характэрным для творчасці Рыгора Барадуліна апошніх гадоў з'яўляецца верш, пра які ўхвальна азваўся [[litpers>васіль-быкаў|Васіль Быкаў]], — "Лёс да кожнага прыходзіць босы...". Біблейская [[slounik>рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыя]], метафарычнасць спрыяюць выяўленню філасофскай думкі пра поўную залежнасць чалавека ад лёсу, як і пра поўную свабоду выбару, якім і вызначаецца сутнасць чалавека. Працытуем яго поўнасцю:
+Назва зборніка "Міласэрнасць плахі" (1992) вызначае яго філасофскі змест і адначасова ўласцівую толькі Р. Барадуліну манеру выяўлення думак і пачуццяў — метафарычную, парадаксальную. Асабліва характэрным для творчасці Рыгора Барадуліна апошніх гадоў з'яўляецца верш, пра які ўхвальна азваўся [[постаці/васіль-быкаў|Васіль Быкаў]], — "Лёс да кожнага прыходзіць босы...". Біблейская [[слоўнік/рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыя]], метафарычнасць спрыяюць выяўленню філасофскай думкі пра поўную залежнасць чалавека ад лёсу, як і пра поўную свабоду выбару, якім і вызначаецца сутнасць чалавека. Працытуем яго поўнасцю:
 Лёс да кожнага прыходзіць босы,\\
@@ Радок 68: / Радок 68: @@
 Ногі босаму не адтапчы.
-Метафарычнасць, прычым індывідуальная, аўтарская, вылучае гэты філасофскі верш. Па сутнасці, ён уяўляе сабой вянок метафар і аўтарскіх [[slounik>перыфраза|перыфраз]].\\
+Метафарычнасць, прычым індывідуальная, аўтарская, вылучае гэты філасофскі верш. Па сутнасці, ён уяўляе сабой вянок метафар і аўтарскіх [[слоўнік/перыфраза|перыфраз]].\\
 Паэтам-філосафам у беларускай літаратуры заслужана лічыцца і Анатоль Вярцінскі, толькі філасафічнасць сваіх твораў ён выяўляе ў характэрнай для яго манеры. Пра што б ні пісаў паэт, ён праз асацыятыўныя сувязі падымаецца да філасофскага абагульнення.\\
-У вершы [[творы/анатоль-вярцінскі/анатоль-вярцінскі-гавары-са-мной-ласкава|"Гавары са мной ласкава..."]] апісваюцца ўзаеміны [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] з дачкой. Яна на нейкую бяскрыўдную, здавалася б, заўвагу заплакала наўзрыд і праз слёзы ўвесь час паўтарала: "Гавары са мной ласкава! гавары са мной ласкава!" Паэт разам са сваім героем прыходзіць да высновы:
+У вершы [[творы/анатоль-вярцінскі/анатоль-вярцінскі-гавары-са-мной-ласкава|"Гавары са мной ласкава..."]] апісваюцца ўзаеміны [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] з дачкой. Яна на нейкую бяскрыўдную, здавалася б, заўвагу заплакала наўзрыд і праз слёзы ўвесь час паўтарала: "Гавары са мной ласкава! гавары са мной ласкава!" Паэт разам са сваім героем прыходзіць да высновы:
 Пачуццё справядлівасці, годнасці ўласнай,\\