Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:літаратары-хіх-стагоддзя:генрык-ржавускі [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:іншае:літаратары-хіх-стагоддзя:генрык-ржавускі [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 16: / Радок 16: @@
 У 1782 г. Адам Ржавускі здаў у друк кнігу «Думкі над Літоўскім статутам», але яго дзядзька Кароль Станіслаў Пане Каханку, даведаўшыся пра негатыўную ацэнку там уніі Польшчы з Літвой, загадаў забраць кнігу з друкарні і спаліць. У сям’і Ржавускіх засталіся толькі два яе экзэмпляры. Другая яго кніга выйшла пад назвай «Думкі пра рэформу рэспубліканскага кіравання» (1790).\\
 Захапляліся літаратурай і самімі літаратарамі таксама і Генрыкавы сёстры. Так, адна з іх — Караліна, па першым мужу Сабанская, — стала каханкай ажно двух літаратурных геніяў — Аляксандра Пушкіна і Адама Міцкевіча, а другая — Эваліна Ганская — завалодала нават сэрцам французскага класіка Анарэ дэ Бальзака і стала яго жонкай. Праз сваіх авантурных сясцёр пазнаўся з многімі літаратарамі і Генрык, у тым ліку са шваграм Бальзакам.\\
-З дзяцінства ад бацькі, ад маці, ад сваёй бабулі Рдултоўскай, ад іншых родзічаў вельмі многа цікавага наслухаўся Генрык пра сваю радню, асабліва пра сваякоў Радзівілаў, Рдултоўскіх, Ржавускіх, пра ўсю беларускую магнатэрыю і дробную засцянковую шляхту. Гэтыя жывыя [[slounik>гавэнда|гавэнды]] ён любіў пераказваць сябрам і знаёмым, у тым ліку літаратарам.\\
+З дзяцінства ад бацькі, ад маці, ад сваёй бабулі Рдултоўскай, ад іншых родзічаў вельмі многа цікавага наслухаўся Генрык пра сваю радню, асабліва пра сваякоў Радзівілаў, Рдултоўскіх, Ржавускіх, пра ўсю беларускую магнатэрыю і дробную засцянковую шляхту. Гэтыя жывыя [[слоўнік/гавэнда|гавэнды]] ён любіў пераказваць сябрам і знаёмым, у тым ліку літаратарам.\\
-Да запісвання на паперу гэтых авантурных сюжэтаў вельмі заахвоціў Генрыка Ржавускага [[litpers>адам-міцкевіч|Адам Міцкевіч]], з якім ён пазнаёміўся ў 1825 г. у час падарожжа па Крыме. Потым яны сустракаліся ў Пецярбургу і Рызе. Генрык Ржавускі ў 1839-1841 гг. ананімна выдаў у Парыжы свае творы ў чатырох тамах пад агульнай назвай «Успаміны яснавяльможнага пана Севярына Сапліцы, парнаўскага чэсніка». У 1844 г. кніга, зноў жа ананімна, выйшла паўторна пад крыху змененай назвай «Успаміны старога літоўскага шляхціца». Аўтар праўдзіва, у жывых, нявыдуманых вобразах раскрыў у кнізе цэлую эпоху жыцця вышэйшых грамадскіх колаў Беларусі канца XVIII ст., паказаў згубную для дзяржавы шляхецкую анархію.\\
+Да запісвання на паперу гэтых авантурных сюжэтаў вельмі заахвоціў Генрыка Ржавускага [[постаці/адам-міцкевіч|Адам Міцкевіч]], з якім ён пазнаёміўся ў 1825 г. у час падарожжа па Крыме. Потым яны сустракаліся ў Пецярбургу і Рызе. Генрык Ржавускі ў 1839-1841 гг. ананімна выдаў у Парыжы свае творы ў чатырох тамах пад агульнай назвай «Успаміны яснавяльможнага пана Севярына Сапліцы, парнаўскага чэсніка». У 1844 г. кніга, зноў жа ананімна, выйшла паўторна пад крыху змененай назвай «Успаміны старога літоўскага шляхціца». Аўтар праўдзіва, у жывых, нявыдуманых вобразах раскрыў у кнізе цэлую эпоху жыцця вышэйшых грамадскіх колаў Беларусі канца XVIII ст., паказаў згубную для дзяржавы шляхецкую анархію.\\
-Яшчэ да апублікавання гавэнды Генрыка Ржавускага, пачутыя з вуснаў аўтара, навялі Адама Міцкевіча на стварэнне ўласнага твора з жыцця беларускай шляхты — паэмы «[[bellit>адам-міцкевіч/адам-міцкевіч-пан-тадэвуш|Пан Тадэвуш]]». Міцкевіч узяў нават імя таго ж Сапліцы для аднаго з галоўных герояў сваёй знакамітай паэмы, а заадно і назву сядзібы, дзе разгортваецца дзеянне, — Сапліцова.\\
+Яшчэ да апублікавання гавэнды Генрыка Ржавускага, пачутыя з вуснаў аўтара, навялі Адама Міцкевіча на стварэнне ўласнага твора з жыцця беларускай шляхты — паэмы «[[творы/адам-міцкевіч/адам-міцкевіч-пан-тадэвуш|Пан Тадэвуш]]». Міцкевіч узяў нават імя таго ж Сапліцы для аднаго з галоўных герояў сваёй знакамітай паэмы, а заадно і назву сядзібы, дзе разгортваецца дзеянне, — Сапліцова.\\
 Другім значным творам Генрыка Ржавускага стаў гістарычны раман «Лістапад» (1845), у якім таксама было паказана жыццё беларускага грамадства ў другой палове XVIII ст. Пэўную цікавасць уяўляюць і іншыя раманы пісьменніка — «Кракаўскі замак» (1847-1648) і «Адам Смігельскі» (1651).\\
 У 1840-х гадах Г. Ржавускі супрацоўнічаў з рэдакцыяй газеты «Tygodnik Petersburski», створанай выхадцамі з Беларусі, што асталяваліся ў Пецярбургу. Там ён зблізіўся з беларускімі літаратарамі, уваходзіў у іх гурток.\\
-Апошнія гады жыцця Генрык Ржавускі правёў у бацькоўскім маёнтку ў Цуднаве. Тут ён даў прытулак і пецярбургскаму сябру — выдатнаму беларускаму паэту і празаіку, тады ўжо безнадзейна хвораму [[litpers>ян-баршчэўскі|Яну Баршчэўскаму]], які там і закончыў свой жыццёвы шлях у 1851 г.\\
+Апошнія гады жыцця Генрык Ржавускі правёў у бацькоўскім маёнтку ў Цуднаве. Тут ён даў прытулак і пецярбургскаму сябру — выдатнаму беларускаму паэту і празаіку, тады ўжо безнадзейна хвораму [[постаці/ян-баршчэўскі|Яну Баршчэўскаму]], які там і закончыў свой жыццёвы шлях у 1851 г.\\