Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:іншае:літаратары-хіх-стагоддзя:ануфрый-петрашкевіч [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:іншае:літаратары-хіх-стагоддзя:ануфрый-петрашкевіч [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 10: / Радок 10: @@
 \\
-У памяці нашчадкаў Ануфрый Петрашкевіч застанецца перш за ўсё як адзін з заснавальнікаў і самых актыўных дзеячаў славутага згуртавання студэнтаў Віленскага ўніверсітэта — Таварыства [[slounik>філаматы|філаматаў]]. Ён выбіраўся на пэўны час сакратаром Таварыства, намеснікам яго старшыні. Калі ў 1818 г. згуртаванне было падзелена на два аддзелы — аддзел літаратуры і гуманітарных навук і аддзел фізікі, матэматыкі і медыцыны, узначаліць другі з іх філаматы даручылі якраз яму, прыродазнаўцу Ануфрыю Петрашкевічу. На пасяджэннях Таварыства, якія, дарэчы, часта адбываліся ў яго на кватэры, ён даволі актыўна выступаў з [[slounik>трактат|трактатамі]] ў галіне фізікі, з [[slounik>рэцэнзія|рэцэнзіямі]] на прачытаныя сябрамі творы, а таксама з уласнымі вершамі і [[slounik>ідылія|ідыліямі]]. У філамацкай сям’і Петрашкевіч паказаў сябе як выдатны арганізатар усялякіх святочных цырымоній і ўрачыстасцей, якім філаматы прыдавалі немалое значэнне, завабліваючы ў свае шэрагі віленскую моладзь. Асабліва карыснай была яго дзейнасць як архівіста згуртавання: ён рупліва захоўваў усё напісанае філаматамі. Гэта дзякуючы Ануфрыю Петрашкевічу мы можам сёння чытаць многія творы яго сяброў — [[litpers>адам-міцкевіч|Адама Міцкевіча]], [[bellit>іншае/літаратары-хіх-стагоддзя/тамаш-зан|Тамаша Зана]], [[litpers>ян-чачот|Яна Чачота]], у тым ліку напісаныя па-беларуску.\\
+У памяці нашчадкаў Ануфрый Петрашкевіч застанецца перш за ўсё як адзін з заснавальнікаў і самых актыўных дзеячаў славутага згуртавання студэнтаў Віленскага ўніверсітэта — Таварыства [[слоўнік/філаматы|філаматаў]]. Ён выбіраўся на пэўны час сакратаром Таварыства, намеснікам яго старшыні. Калі ў 1818 г. згуртаванне было падзелена на два аддзелы — аддзел літаратуры і гуманітарных навук і аддзел фізікі, матэматыкі і медыцыны, узначаліць другі з іх філаматы даручылі якраз яму, прыродазнаўцу Ануфрыю Петрашкевічу. На пасяджэннях Таварыства, якія, дарэчы, часта адбываліся ў яго на кватэры, ён даволі актыўна выступаў з [[слоўнік/трактат|трактатамі]] ў галіне фізікі, з [[слоўнік/рэцэнзія|рэцэнзіямі]] на прачытаныя сябрамі творы, а таксама з уласнымі вершамі і [[слоўнік/ідылія|ідыліямі]]. У філамацкай сям’і Петрашкевіч паказаў сябе як выдатны арганізатар усялякіх святочных цырымоній і ўрачыстасцей, якім філаматы прыдавалі немалое значэнне, завабліваючы ў свае шэрагі віленскую моладзь. Асабліва карыснай была яго дзейнасць як архівіста згуртавання: ён рупліва захоўваў усё напісанае філаматамі. Гэта дзякуючы Ануфрыю Петрашкевічу мы можам сёння чытаць многія творы яго сяброў — [[постаці/адам-міцкевіч|Адама Міцкевіча]], [[творы/іншае/літаратары-хіх-стагоддзя/тамаш-зан|Тамаша Зана]], [[постаці/ян-чачот|Яна Чачота]], у тым ліку напісаныя па-беларуску.\\
 Важная роля Ануфрыя Петрашкевіча і як аднаго з першаадкрывальнікаў багаццяў беларускага фальклору. Ён з самага пачатку сваёй паэтычнай творчасці свядома выкарыстоўваў матывы і вобразы вуснай паэзіі роднага народа, яго звычаі і вераванні. Ужо ў спісе прачытаных філаматамі на сваіх пасяджэннях твораў за 1818 г. значыцца і заснаваны на беларускім фальклоры верш Петрашкевіча «Купала», з разборам якога выступаў Ян Чачот. На жаль, верш гэты не захаваўся. Відаць, ён быў першай прыступкай да больш буйнога твора аўтара — ідыліі з той жа назвай, прачытанай філаматам праз год. Ідылію належным чынам ацаніў Адам Міцкевіч, зазначыўшы, што ў творы «няма чаго папраўляць» (меркавалася надрукаваць яго ў планаваным філаматамі часопісе «Геба»),\\
-I праўда, нягледзячы на ідылічны паказ сялянскага жыцця, яўны ўплыў [[slounik>сентыменталізм|сентыменталізму]], ідылія Ануфрыя Петрашкевіча «Купала» мае і станоўчыя бакі. Перш за ўсё тое, што яна данесла да нас цікавыя, цяпер ужо, здаецца, назаўсёды страчаныя дэталі абраду беларускага Купалля пачатку мінулага стагоддзя. Напрыклад, рытуал ахвярапрынашэнняў язычніцкаму богу Купалу, зварот да яго моладзі з малітвай-песняй, роля дзядка ахоўніка агню для купальскага вогнішча і інш. Шмат каштоўнага фальклорна-этнаграфічнага матэрыялу можна знайсці і ў іншых творах Петрашкевіча вершах на гістарычную тэму, шматлікіх філамацкіх віншаваннях да пэўных дат.\\
+I праўда, нягледзячы на ідылічны паказ сялянскага жыцця, яўны ўплыў [[слоўнік/сентыменталізм|сентыменталізму]], ідылія Ануфрыя Петрашкевіча «Купала» мае і станоўчыя бакі. Перш за ўсё тое, што яна данесла да нас цікавыя, цяпер ужо, здаецца, назаўсёды страчаныя дэталі абраду беларускага Купалля пачатку мінулага стагоддзя. Напрыклад, рытуал ахвярапрынашэнняў язычніцкаму богу Купалу, зварот да яго моладзі з малітвай-песняй, роля дзядка ахоўніка агню для купальскага вогнішча і інш. Шмат каштоўнага фальклорна-этнаграфічнага матэрыялу можна знайсці і ў іншых творах Петрашкевіча вершах на гістарычную тэму, шматлікіх філамацкіх віншаваннях да пэўных дат.\\
 Звяртае на сябе ўвагу і мова твораў, адчуваецца значны ўплыў на яе беларускай моўнай стыхіі.\\
 У Віленскі ўніверсітэт Ануфрый Петрашкевіч прыехаў са Шчучына — невялікага мястэчка Лідскага павета Гродзенскай губерні. Там ён нарадзіўся, там скончыў павятовую піярскую школу. Пасля працаваў нейкі час гувернёрам. Якраз у ваколіцах Шчучына чуў ён ад людзей беларускія народныя песні, назіраў народныя звычаі і абрады, якія потым прыдаліся да яго паэтычных твораў.\\