Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:ян-баршчэўскі:ян-баршчэўскі-назначэнне-фантастычнага-ў [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:ян-баршчэўскі:ян-баршчэўскі-назначэнне-фантастычнага-ў [2025/08/23 15:58] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Ян Баршчэўскі — Назначэнне фантастычнага ў творах Яна Баршчэўскага. Адметнасць алегорыі ======
-Назначэнне фантастычнага ў творах [[litpers>ян-баршчэўскі|Яна Баршчэўскага]] традыцыйнае: зацікавіць чытача, а праз цікавае давесці найважнейшыя жыццёвыя ісціны, «загады Божыя», бо «шмат праўды ў гэтых паданнях». Фантастычнае — сродак, мастацкі прыём стварэння экстрэмальных сітуацый, у якіх найлепш выяўляецца веліч, моц ці, наадварот, - духоўнае банкруцтва.
+Назначэнне фантастычнага ў творах [[постаці/ян-баршчэўскі|Яна Баршчэўскага]] традыцыйнае: зацікавіць чытача, а праз цікавае давесці найважнейшыя жыццёвыя ісціны, «загады Божыя», бо «шмат праўды ў гэтых паданнях». Фантастычнае — сродак, мастацкі прыём стварэння экстрэмальных сітуацый, у якіх найлепш выяўляецца веліч, моц ці, наадварот, - духоўнае банкруцтва.
 Аднак фантастычнае і алегарычнае ў творах Яна Баршчэўскага мае істотнае адрозненне ад алегорыі ў паганскіх легендах ці некаторых фальклорных творах пазнейшых перыядаў. Да прыкладу, жывёлы, звяры ў паганскіх легендах увасабляюць і дабро, а ў хрысціянскіх, паводле якіх і напісаны «Шляхціц Завальня...», — наадварот, толькі зло. У народнай казцы «Дамінікова удзячнасць» вуж – увасабленне дабра, а ў апавяданні «Вужыная карона» — зла.
-[[slounik>алегорыя|Алегорыя]] Яна Баршчэўскага не толькі дзеля займальнасці ці стварэння крытычных сітуацый, у якіх выпрабоўваюцца героі. Яна філасофская, яна — спосаб выяўлення пісьменніцкай філасофскай канцэпцыі.
+[[слоўнік/алегорыя|Алегорыя]] Яна Баршчэўскага не толькі дзеля займальнасці ці стварэння крытычных сітуацый, у якіх выпрабоўваюцца героі. Яна філасофская, яна — спосаб выяўлення пісьменніцкай філасофскай канцэпцыі.
 У фантастычных апавяданнях Яна Баршчэўскага носьбітам і ўвасабленнем дабра з'яўляецца толькі чалавек. За рэдкім выключэннем, і намаганні яго, сродкі барацьбы з незлічонымі сіламі зла, таксама рэальныя — добрыя справы дзеля бліжняга свайго. Толькі ад гэтых добрых, канкрэтных і рэальных, а не фантастычных спраў гіне зло.
@@ Радок 17: / Радок 17: @@
 У народных ці літаратурных казках, паганскіх легендах перамагчы зло дапамагаюць птушкі, звяры, нават нежывыя прадметы. У творах Яна Баршчэўскага толькі Чалавек супрацьстаіць злу ў розных яго выяўленнях. Кот Варгін, Белая Сарока, чорны сабака, вуж, нават жамяра — усе яны слугі д'ябла. Супраць усіх іх — адзін Чалавек. Перамога вызначаецца станам яго душы і яго набожнымі ўчынкамі. І ў гэтым — аптымізм і максімалізм Яна Баршчэўскага.
-«На свеце трэба быць асцярожным» — яшчэ адзін [[slounik>лейтматыў|лейтматыў]] «Шляхціца Завальні...». Ад чаго ж перасцерагае нас пісьменнік і як дзеля гэтага выкарыстоўвае алегорыю?
+«На свеце трэба быць асцярожным» — яшчэ адзін [[слоўнік/лейтматыў|лейтматыў]] «Шляхціца Завальні...». Ад чаго ж перасцерагае нас пісьменнік і як дзеля гэтага выкарыстоўвае алегорыю?
 Зло ў творах Яна Баршчэўскага паказана не толькі ў вобліку агідных пачвар, цмокаў, карузлікаў (фантазія пісьменніка неабмежаваная ў іх абмалёўцы), але вельмі часта яно надзвычай прывабнае, зманлівае, зіхоткае: «і ў міг вока стаіць пасярод пакоя кабета чароўнае красы: рост высокі, твар ружовы, вочы вялікія, поўныя прывабнасці, на галаве і на ўсім адзенні зіхацяць дыяменты і каштоўныя камяні» («Белая Сарока»).
@@ Радок 37: / Радок 37: @@
 А сумненне ёсць сведчанне жывой, пабожнай, шляхетнай душы. Гэта толькі неразумны і здрадлівы чалавек не пахіснецца, не засумняваецца: а можа, не так жыў, не тым даражыў, не над тым дрыжаў, што варта чалавека? Бязбожныя і непахісныя якраз і хістаюцца потым пры любой змене абставін, як флюгеры на ветры, а Белыя Сарокі і Нікітроны ўжо лепяць з іх, як з воску, тое, што трэба ім.
-Добрая паша злу там, дзе людзі не помняць мінулае, не дбаюць пра будучыню — жывуць толькі сённяшнім днём. Такія не здольны здзейсніць з карысцю для сябе і бліжняга сваё права на выбар. Нагадаем мудрую [[slounik>прытча|прытчу]], як да Бога прыйшлі дзве дзяўчыны і папрасілі яго зрабіць іх шчаслівымі на ўсё жыццё. Бог адказаў, што так не бывае, што чалавечае жыццё перапялёсае: у ім павінны быць і пакуты і радасці. І прапанаваў выбар: шчасце або ў маладосці, або ў старасці.
+Добрая паша злу там, дзе людзі не помняць мінулае, не дбаюць пра будучыню — жывуць толькі сённяшнім днём. Такія не здольны здзейсніць з карысцю для сябе і бліжняга сваё права на выбар. Нагадаем мудрую [[слоўнік/прытча|прытчу]], як да Бога прыйшлі дзве дзяўчыны і папрасілі яго зрабіць іх шчаслівымі на ўсё жыццё. Бог адказаў, што так не бывае, што чалавечае жыццё перапялёсае: у ім павінны быць і пакуты і радасці. І прапанаваў выбар: шчасце або ў маладосці, або ў старасці.
 Першая сказала: «Навошта мне шчасце ў старасці? Я зараз яго хачу зведаць, пакуль маладая, пакуль усё цікава».
@@ Радок 49: / Радок 49: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-цэнтральная-праблема-шляхц]]
+  * [[творы/ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-цэнтральная-праблема-шляхц]]
-  * [[bellit>ян-баршчэўскі/шляхціц-завальня-або-беларусь-у-фантасты-79]]
+  * [[творы/ян-баршчэўскі/шляхціц-завальня-або-беларусь-у-фантасты-79]]
-  * [[bellit>ян-баршчэўскі/шляхціц-завальня-або-беларусь-у-фантасты]]
+  * [[творы/ян-баршчэўскі/шляхціц-завальня-або-беларусь-у-фантасты]]
-  * [[bellit>ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-шляхціц-завальня-або-белар]]
+  * [[творы/ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-шляхціц-завальня-або-белар]]
-  * [[bellit>ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-пра-ўваскрэсенне-душы-і-пе]]
+  * [[творы/ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-пра-ўваскрэсенне-душы-і-пе]]