Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Коратка аб жыцці і творчасці Янкі Сіпакова
&keywords = сіпакоў, вершы, вершаў, верш, сіпакова, зборнік, лірычны, паэт, добрай, зрабіў, першы, прадаю, паэзіі
&abstract = Кораткі агляд жыцця і творчасці Янкі Сіпакова
&iftrue = nan
~~

====== Коратка аб жыцці і творчасці Янкі Сіпакова ======
Янка Сіпакоў нарадзіўся ў 1936 г. у вёсцы Зубрэвічы Аршанскага раёна Віцебскай вобласці. Ён рана застаўся без бацькоў, якія былі закатаваныя ў вайну фашыстамі за сувязь з партызанамі. Пасля працы паштальёнам (паралельна з вучобай у школе) Сіпакоў паступіў на аддзяленне журналістыкі БДУ, пасля заканчэння якога спачатку працаваў у рэдакцыі гумарыстычнага часопіса «Вожык», а пазней – у часопісе «Маладосць». Першы ягоны верш быў надрукаваны ў 1953-м, а першы зборнік вершаў «Сонечны дождж» пабачыў свет у 1960 г., за ім выходзяць наступныя паэтычныя зборнікі: «Лірычны вырай» (1965), «Дзень» (1968), «З вясны ў лета» (1972), «Веча славянскіх балад» (1973), за які Сіпакоў быў у 1976 г. узнагароджаны Дзяржаўнай прэміяй БССР, «У поўдзень да вады» (1976), «Усміхніся мне» (1984). Зборнік празаічных нарысаў «Па зялёную маланку», надрукаваны ў 1971 г., выявіў магутны публіцыстычны дар Сіпакова, а ў адным з твораў зборніка, «Там, дзе Сібір», аўтар паказвае вялікі энтузіязм у апісанні жыцця і дзейнасці Леніна. У 70-я паэт усё часцей – і вельмі паспяхова – звяртаецца да прозы. Сіпакоў зрабіў шмат выдатных мастацкіх перакладаў, у тым ліку Уолта Уітмена «Лісце травы» (1978) і «Турэмны дзённік» Хо Шы-Міна (1985). Аднак падобна, што менавіта сваёй паэзіяй ён зрабіў найбольш каштоўны ўнёсак у беларускую літаратуру.\\
Першы ягоны зборнік вершаў быў, па вялікім рахунку, досыць традыцыйным. Асабісты досвед аўтара перададзены ў ім амаль толькі праз эмоцыі, а не інтэлектуальна, і прысвечаны пераважна тэме ваеннага пакалення. У наступным сваім зборніку, «Лірычны вырай», паэт пашырае тэматычнае кола і звяртаецца да такіх сфераў, як сучаснае жыццё з яго глыбокім задавальненнем ад фізічнай працы, шчасцем творчасці і важнасцю добрай волі ды здаровага сэнсу. Выбітны беларускі пісьменнік Міхась Стральцоў адзначаў, што Сіпакоў «таленавіта адмовіўся ад сябе, ад сваёй здольнасці пісаць вершы – у імя здольнасці мысліць імі». Гэта не азначае, што ягоныя вершы менш лірычныя, папросту эмацыянальны зарад вершаў нягнятаецца паступова, пры дапамозе асацыятыўнай вобразнасці. Вельмі характэрная асаблівасць лепшых вершаў Сіпакова – асэнсаванне інтэлектуальнай рэчаіснасці, якое б уздзейнічала на ўяўленні і эмоцыі чытача. Добрым прыкладам такой паэзіі можа служыць выдатны верш 1965 г. «[[творы/янка-сіпакоў/янка-сіпакоў-зялёнае-воблака-на-рынку|Зялёнае воблака на рынку]]».\\
Іншым узорам асацыятыўнай вобразнасці з’яўляецца верш «[[творы/янка-сіпакоў/янка-сіпакоў-лірычны-ўспамін|Лірычны ўспамін]]» (1965), у якім паэт як бы праводзіць сябе і сваіх дзяцей праз дабрабыт, беднасць і вайну. Падобныя творы служаць добрай ілюстрацыяй самабытнасці і значных лінгвістычных здольнасцяў Сіпакова. Тое магутнае ўздзеянне, што ён можа аказаць пра дапамозе сваёй тэхнікі, адначасова інтэлектуальнай і часам антрапаморфнай, ставіць ягоную паэзію ў адзін шэраг з выдатнейшымі творамі 60-х.\\
Больш познія зборнікі «Дзень» і «З вясны ў лета» паказваюць рост цікавасці аўтара да гісторыі, а таксама вялікую схільнасць да эксперыментаў у галіне тэхнікі вершаскладання – на мяжы [[слоўнік/сілаба-танічнае-вершаванне|сілаба-тонікі]] і [[слоўнік/верлібр|верлібра]], з чаго так кпіў [[постаці/васіль-зуёнак|Васіль Зуёнак]]. Па меркаванню большасці крытыкаў, Сіпакоў дасягнуў сваёй творчай спеласці, напісаўшы «Веча славянскіх балад», у якіх дасягнуў мацнейшай выразнасці верша пры поўнай гармоніі формы і зместу.\\
Характар пышнай фантазіі Сіпакова, відаць, прасцей можа быць праілюстраваны канкрэтнымі прыкладамі. У вершы «Пра стол» (1963) стол і тое, што на ім, асацыіруюцца з вобразамі прыроднага свету:

Марозікам пахне капуста,\\
Жаўруковаю песняй – яблык,\\
Вераснем – сопкая бульба,\\
Расой – агурок крамяны,\\
Селядец – глыбінёй акіяна,\\
Сонцам – акраец хлеба,\\
Ветрам і небам – піва...\\
А стол пахне добрай вячэрай.\\
Прыходзь да мяне, свет, вячэраць!

\\
Іншы верш – «[[творы/янка-сіпакоў/янка-сіпакоў-мова|Мова]]» (1963) багаты на цікавыя вобразы, якія перадаюць вялікую любоў да роднай мовы. Гэтая досыць стандартная для тых часоў тэма раскрываецца ў вершы арыгінальным чынам.\\
У вершы «Песня» (1975) аўтар выкарыстаў і развіў вобраз, створаны С. Ясеніным: рукі каханай як пара лебедзяў, аднак якраз у 60-я ягоная фантазія працавала больш актыўна, па меншай меры, у плане параўнанняў і метафар. Наступны кароткі вершык можа паслужыць апошнім пацвярджэннем нашай думкі:

Дрэвы восенню – рэнтгенаўскія здымкі:\\
Як аголена глядзіцца кожны сук!\\
З вамі, дрэвы, сумаваць я пачынаю,\\
Калі вас нават птушкі абмінаюць, –\\
Баяцца вашых голых мокрых рук...

\\
Янка Сіпакоў, несумненна, зрабіў многае для развіцця беларускай паэзіі, у першую чаргу, для разбурэння звыштрадыцыйных вобразаў і вялікай прыхільнасці да найбольш элементарных паэтычных формаў. Ён сапраўды праявіў сябе як глыбакадумны і адораны багатым уяўленнем творца як у паэзіі, так пазней і ў прозе.\\


\\
Крыніца: Макмілін А. Беларуская літаратура ў 50-60-я гады XX стагоддзя: Манаграфія / Пер. з англ. А. Літвіноўскай / А. Макмілін. – Мн.: "Беларускі кнігазбор", 2001. – 332 с.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/міхась-кавыль/жыццёвы-і-творчы-шлях-міхася-кавыля]]
  * [[творы/яўгенія-янішчыц/творчасць-яўгеніі-янішчыц]]
  * [[творы/аляксей-пысін/творчасць-аляксея-пысіна]]
  * [[творы/янка-золак/творчасць-янкі-золака]]
  * [[творы/анатоль-вялюгін/творчасць-анатоля-вялюгіна]]