Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:янка-купала:грамадзянская-лірыка-янкі-купалы-перыяду [2025/08/22 11:17] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:янка-купала:грамадзянская-лірыка-янкі-купалы-перыяду [2025/08/23 14:32] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Грамадзянская лірыка Янкі Купалы перыяду станаўлення беларускай дзяржаўнасці ======
-Велізарныя зрухі, якія адбываюцца ў свеце ў пачатку XX стагоддзя: рускія рэвалюцыі, Першая сусветная, а потым Грамадзянская войны, разбурэнне Расійскай імперыі і імкненне народаў да незалежнасці — захопліваюць у свой вір і беларускае грамадства. Беларусы таксама хочуць, кажучы словам і [[litpers>янка-купала|Янкі Купалы]], "людзьмі звацца" і мець сваю ўласную незалежную дзяржаву. Менавіта ў гэты перыяд светапогляд Янкі Купалы значна эвалюцыяніраваў.\\
+Велізарныя зрухі, якія адбываюцца ў свеце ў пачатку XX стагоддзя: рускія рэвалюцыі, Першая сусветная, а потым Грамадзянская войны, разбурэнне Расійскай імперыі і імкненне народаў да незалежнасці — захопліваюць у свой вір і беларускае грамадства. Беларусы таксама хочуць, кажучы словам і [[постаці/янка-купала|Янкі Купалы]], "людзьмі звацца" і мець сваю ўласную незалежную дзяржаву. Менавіта ў гэты перыяд светапогляд Янкі Купалы значна эвалюцыяніраваў.\\
 Паэт адыходзіць ад ранейшых матываў апявання гаротнай долі і спрадвечнай крыўды беларускага народа. Ён уздымаецца да шырокіх гістарычных абагульненняў, робіцца выразнікам запаветных народных дум, правадыром і прарокам, які лічыць сваёй галоўнай мэтай паказаць шлях народу да незалежнасці і свабоды. Купалаўскія публіцыстычныя артыкулы, а таксама вершаваныя творы гэтай пары напоўнены патрыятычным пафасам, эмацыянальным заклікам да дзеяння. Асабліва выразна і вобразна тагачасны душэўны ўздым паэта адлюстраваўся ў вершы 1918 года "Час!":
@@ Радок 26: / Радок 26: @@
 \\
 Гэты верш — выдатны ўзор паэтычнай публіцыстыкі, палымяны заклік да беларускага народа самому вырашыць будучыню роднага краю. Вобраз "вялікага сходу", скразны ў творчасці Я. Купалы, паводле меркавання даследчыкаў, асацыіруецца тут з Першым Усебеларускім з'ездам, які закранаў пытанні дзяржаўнай незалежнасці Беларусі.\\
-Нявырашанае нацыянальнае пытанне надзвычай трывожыла паэта, ён сам актыўна ўключаецца ў грамадскае жыццё, спрабуючы вызначыць сваё месца і ролю на зямлі Бацькаўшчыны. У 1919 годзе Купала стварае верш [[bellit>янка-купала/янка-купала-мая-навука|"Мая навука"]], у якім асэнсоўвае свой творчы лёс, няпросты шлях ад "яснавалосага хлопчыка", як называлі яго тагачасныя крытыкі, да вялікага песняра, народнага прарока:
+Нявырашанае нацыянальнае пытанне надзвычай трывожыла паэта, ён сам актыўна ўключаецца ў грамадскае жыццё, спрабуючы вызначыць сваё месца і ролю на зямлі Бацькаўшчыны. У 1919 годзе Купала стварае верш [[творы/янка-купала/янка-купала-мая-навука|"Мая навука"]], у якім асэнсоўвае свой творчы лёс, няпросты шлях ад "яснавалосага хлопчыка", як называлі яго тагачасныя крытыкі, да вялікага песняра, народнага прарока:
 Мне мудрасці кніжнай не даў Бог пазнаці.\\
@@ Радок 61: / Радок 61: @@
-Так вуснамі старога Гусляра з паэмы [[bellit>янка-купала/янка-купала-курган|"Курган"]] яшчэ ў 1910 годзе даводзіў паэт духоўную моц і няскоранасць творцы. Гэтым маральным прынцыпам Янка Купала заставаўся верным на працягу ўсяго жыцця.\\
+Так вуснамі старога Гусляра з паэмы [[творы/янка-купала/янка-купала-курган|"Курган"]] яшчэ ў 1910 годзе даводзіў паэт духоўную моц і няскоранасць творцы. Гэтым маральным прынцыпам Янка Купала заставаўся верным на працягу ўсяго жыцця.\\
-Першая сусветная вайна прынесла шмат бяды беларускаму народу. Ваеннае становішча, якое было ўведзена на тэрыторыі нашай краіны, змушала сотні тысяч людзей пакідаць абжытыя сядзібы і ўцякаць як мага далей ад страшэннай навалы, ратуючы сябе і сваіх блізкіх ад гібелі. Сярод гэтых людзей быў і Янка Купала. Пакідаючы ў канцы 1915 года горад сваёй маладосці Вільню, ён не здагадваўся, што назаўсёды развітваецца з многімі сябрамі, з газетай [[bellit>іншае/літаратары-нашаніўскай-эпохі-біяграфічны|"Наша ніва"]], з самім горадам.\\
+Першая сусветная вайна прынесла шмат бяды беларускаму народу. Ваеннае становішча, якое было ўведзена на тэрыторыі нашай краіны, змушала сотні тысяч людзей пакідаць абжытыя сядзібы і ўцякаць як мага далей ад страшэннай навалы, ратуючы сябе і сваіх блізкіх ад гібелі. Сярод гэтых людзей быў і Янка Купала. Пакідаючы ў канцы 1915 года горад сваёй маладосці Вільню, ён не здагадваўся, што назаўсёды развітваецца з многімі сябрамі, з газетай [[творы/іншае/літаратары-нашаніўскай-эпохі-біяграфічны|"Наша ніва"]], з самім горадам.\\
-Светадчуванне звычайнага чалавека, які ва ўмовах вайны і гістарычных катаклізмаў гвалтам вырываецца са свайго натуральнага асяроддзя, спакойнага мірнага жыцця і вымушаны пакутліва шукаць хоць нейкага прыстанку ў шырокім свеце, Янка Купала спазнаў на ўласным лёсе і бліскуча перадаў у знакамітым вершы [[bellit>янка-купала/янка-купала-паязджане|"Паязджане"]] (1918). Верш перакладзены на многія мовы свету: англійскую, балгарскую, іспанскую, польскую і рускую. Міжнароднае прызнанне — невыпадковае, яно сведчанне вялікай эстэтычнай вартасці верша. У аснову твора Янка Купала паклаў народнае павер'е, паводле якога ўдзельнікі вяселля, калі ім перабяжыць дарогу ваўкалак, будуць бясконца блудзіць у наваколлі і ніколі не вернуцца ў дом, з якога выехалі.\\
+Светадчуванне звычайнага чалавека, які ва ўмовах вайны і гістарычных катаклізмаў гвалтам вырываецца са свайго натуральнага асяроддзя, спакойнага мірнага жыцця і вымушаны пакутліва шукаць хоць нейкага прыстанку ў шырокім свеце, Янка Купала спазнаў на ўласным лёсе і бліскуча перадаў у знакамітым вершы [[творы/янка-купала/янка-купала-паязджане|"Паязджане"]] (1918). Верш перакладзены на многія мовы свету: англійскую, балгарскую, іспанскую, польскую і рускую. Міжнароднае прызнанне — невыпадковае, яно сведчанне вялікай эстэтычнай вартасці верша. У аснову твора Янка Купала паклаў народнае павер'е, паводле якога ўдзельнікі вяселля, калі ім перабяжыць дарогу ваўкалак, будуць бясконца блудзіць у наваколлі і ніколі не вернуцца ў дом, з якога выехалі.\\
 У гэтым вершы, як у многіх іншых купалаўскіх творах, ёсць пастаянныя знакі-сімвалы, што маюць іншасказальнае значэнне. Сярод іх вобразы маладой (нявесты), жаніха, вяселля.\\
-У Новым Запавеце маладая выступае сімвалам царквы, а жаніхом з'яўляецца Ісус Хрыстос, другое прышэсце Якога і сімвалізуе іх сакральны шлюб. Гэта так званы біблейскі [[slounik>архетып|архетып]] або біблейская парадыгма, якую на працягу тысячагоддзяў паэты і мастакі актыўна выкарыстоўваюць і кожны па-свойму інтэрпрэтуюць у сваіх творах.\\
+У Новым Запавеце маладая выступае сімвалам царквы, а жаніхом з'яўляецца Ісус Хрыстос, другое прышэсце Якога і сімвалізуе іх сакральны шлюб. Гэта так званы біблейскі [[слоўнік/архетып|архетып]] або біблейская парадыгма, якую на працягу тысячагоддзяў паэты і мастакі актыўна выкарыстоўваюць і кожны па-свойму інтэрпрэтуюць у сваіх творах.\\
-Асабліва часта звярталіся да біблейскага архетыпу прадстаўнікі рамантызму [[litpers>адам-міцкевіч|Адам Міцкевіч]], [[susvlit>юльюш-славацкі/жыццёвы-шлях-і-творчасць-юльюша-славацка|Юльюш Славацкі]], З. Красінскі. Інтэрпрэтацыя біблейскага архетыпу ў творах Янкі Купалы ў нечым блізкая да міцкевічаўскага ўвасаблення: маладая — гэта Айчына, Беларусь, якая чакае свайго сімвалічнага жаніха (прарока ці вызваленчых сіл) і шлюбу — гэта значыць нацыянальнага суверэнітэту і незалежнасці.\\
+Асабліва часта звярталіся да біблейскага архетыпу прадстаўнікі рамантызму [[постаці/адам-міцкевіч|Адам Міцкевіч]], [[творы/юльюш-славацкі/жыццёвы-шлях-і-творчасць-юльюша-славацка|Юльюш Славацкі]], З. Красінскі. Інтэрпрэтацыя біблейскага архетыпу ў творах Янкі Купалы ў нечым блізкая да міцкевічаўскага ўвасаблення: маладая — гэта Айчына, Беларусь, якая чакае свайго сімвалічнага жаніха (прарока ці вызваленчых сіл) і шлюбу — гэта значыць нацыянальнага суверэнітэту і незалежнасці.\\
 Блізкасць сімволікі ў творчасці Адама Міцкевіча і Янкі Купалы тлумачыцца падобнымі мэтамі, якія ставілі перад сабой абодва творцы, — дамагчыся вызвалення з-пад чужацкага ярма роднага краю. Паводле Купалы, у гады Першай сусветнай і Грамадзянскай войн, рэвалюцыі Беларусь і яе народ блукаюць "у беспрасвецці" і "беспрыстанні", бо палітычныя і сацыяльна-эканамічныя абставіны, геапалітычныя інтарэсы суседніх дзяржаў складваюцца не на іх карысць.\\
-Але ў вершы "Паязджане" на першы план выходзіць не столькі палітычны, колькі эстэтычны змест. Уражвае арганічнае адзінства зместу і формы, зрокава-адчувальнае гукавое афармленне, згушчаная метафарычнасць. Разнастайнасць вобразна-выяўленчых сродкаў у творы Купалы з'яўляецца прыкметай эстэтычных пошукаў тагачаснай сусветнай літаратуры, яе мадэрнісцкіх кірункаў, і ў першую чаргу [[slounik>сімвалізм|сімвалізму]].
+Але ў вершы "Паязджане" на першы план выходзіць не столькі палітычны, колькі эстэтычны змест. Уражвае арганічнае адзінства зместу і формы, зрокава-адчувальнае гукавое афармленне, згушчаная метафарычнасць. Разнастайнасць вобразна-выяўленчых сродкаў у творы Купалы з'яўляецца прыкметай эстэтычных пошукаў тагачаснай сусветнай літаратуры, яе мадэрнісцкіх кірункаў, і ў першую чаргу [[слоўнік/сімвалізм|сімвалізму]].
@@ Радок 74: / Радок 74: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[slounik>лірыка]]
+  * [[слоўнік/лірыка]]
-  * [[bellit>пятрусь-броўка/асноўныя-матывы-вобразы-і-мастацкія-асаб]]
+  * [[творы/пятрусь-броўка/асноўныя-матывы-вобразы-і-мастацкія-асаб]]
-  * [[slounik>інтымная-лірыка]]
+  * [[слоўнік/інтымная-лірыка]]
-  * [[bellit>адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-лірыка]]
+  * [[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-лірыка]]
-  * [[bellit>максім-багдановіч/патрыятычная-лірыка-максіма-багдановіча]]
+  * [[творы/максім-багдановіч/патрыятычная-лірыка-максіма-багдановіча]]