Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:янка-золак:творчасць-янкі-золака [2025/08/23 15:48] – vedybeadmin
+++ творы:янка-золак:творчасць-янкі-золака [2025/08/23 15:58] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 27: / Радок 27: @@
 Раскрываючы на прасторы народнай свядомасці адну са сваіх асноўных тэмаў – тэму нацыянальнага вызвалення і звязаныя з ёю вехі беларускай гісторыі, паэт вядзе дыялог з мінулымі і будучымі пакаленнямі, выступаючы носьбітам праўды і веры. Гэтая вера выказваецца ў многіх вершах, дзе часта хоць і чуюцца «скаргі душы», аднак сам аўтар не стамляецца паўтараць: «Мне заўсёды будуць падабацца / / Песні веры, радасці й надзей...»\\
 У творах другой паловы 40-х гадоў, напісаных у Нямеччыне («Спадзяванні і мары», «Да волі», «Хрыстос васкрос» ды інш.), Золак выказвае непахісную веру: «Як Божы Сын – Ісус Хрыстос, / / І ты ўваскрэснеш, Краю...» Такія спадзяванні і мары былі неабходныя, каб выжыць на чужыне, захаваць гонар і годнасць беларуса. І вядома ж, Золак, як і іншыя паэты-эмігранты, звяртаецца да Бога з малітвамі за Беларусь («Бога прашу я», «[[творы/янка-золак/янка-золак-божа-ўсяўладны|Божа Усяўладны]]», пакладзеныя на музыку беларускім кампазітарам М. Равенскім).\\
-Гэтыя вершы-малітвы папярэднічалі непасрэднаму звароту Золака да тэкстаў Бібліі. Наогул звароты да Бога, Святога Пісьма, распрацоўка ці паэтычны пераклад біблейскіх сюжэтаў – адна з характэрных, агульназначных тэмаў літаратуры беларускага замежжа. Калі паэма У. Дудзіцкага «Зьвер двухногі» заснаваная на адным з адкрыццяў (Апакаліпсісе) Святога апостала Яна Багаслова, [[litpers>рыгор-крушына|Рыгор Крушына]] стварыў выдатны паэтычны пераклад «Песні Песняў Саламона», то Золак звярнуўся да Псалтыра, зрабіў «вольны пераспеў» псальмаў, якія друкаваліся першапачаткова ў часопісах «Божым шляхам» і «Шыпшына».\\
+Гэтыя вершы-малітвы папярэднічалі непасрэднаму звароту Золака да тэкстаў Бібліі. Наогул звароты да Бога, Святога Пісьма, распрацоўка ці паэтычны пераклад біблейскіх сюжэтаў – адна з характэрных, агульназначных тэмаў літаратуры беларускага замежжа. Калі паэма У. Дудзіцкага «Зьвер двухногі» заснаваная на адным з адкрыццяў (Апакаліпсісе) Святога апостала Яна Багаслова, [[постаці/рыгор-крушына|Рыгор Крушына]] стварыў выдатны паэтычны пераклад «Песні Песняў Саламона», то Золак звярнуўся да Псалтыра, зрабіў «вольны пераспеў» псальмаў, якія друкаваліся першапачаткова ў часопісах «Божым шляхам» і «Шыпшына».\\
 Са 150 псальмаў паэт выбраў тыя (119-133 Псальмы), што найбольш адпавядалі яго душэўнаму стану, бо яны – заклік да міласэрнасці Божай, песні надзеяў на Бога, малітвы пра збавенне. Паэт у гэтых духоўных вершах-пераспевах моліць Бога даць яму сілы, умацаваць веру ў тое, што яго народ стане шчаслівым, а Край – вольным.\\
 Захапляла Золака і паэзія індывідуальнага перажывання, лірыка інтымнай настраёвасці, закаханасці. Паэт напісаў нямала вершаў пра каханне, але мелі яны адмыслова адрасны характар у адрозненне ад інтымнай лірыкі ранняга перыяду.\\
@@ Радок 48: / Радок 48: @@
 \\
-Для індывідуальна-творчай манеры Золака характэрная не толькі лірычная плынь, але і гумарыстычныя адценні. Ён пісаў байкі («Лыска», «Два казлы», «Зязюля і певень»), [[slounik>эпіграма|эпіграмы]] (на сяброў-пісьменнікаў Л. Случаніна, Ю. Віцьбіча, С. Хмару, [[творы/міхась-кавыль/жыццёвы-і-творчы-шлях-міхася-кавыля|Мізася Кавыля]], А. Змагара, У. Дудзіцкага, Я. Юхнаўца, на самога сябе), [[slounik>эпітафія|эпітафіі]], [[slounik>акраверш|акравершы]]. Спрабаваў сілы ў класічных формах верша, складаў [[slounik>трыялет|трыялеты]] («[[творы/янка-золак/янка-золак-чорны-смутак|Чорны смутак]]», «Юнацкія годы», «[[творы/янка-золак/янка-золак-мой-дух|Мой дух]]», «Папацёмку»), [[slounik>рандэль|рандэлі]], [[slounik>танка|танкі]], [[slounik>газэль|газэлі]] («[[творы/янка-золак/янка-золак-цвет-вішні|Цвет вішні]]», «[[творы/янка-золак/янка-золак-газэла|Газэла]]», «[[творы/янка-золак/янка-золак-танкі|Танкі]]»). Перакладаў на беларускую мову вершы А. Пушкіна («Вязень», «Пташка»), [[творы/тарас-шаўчэнка/жыццё-і-творцасць-тараса-шаўчэнкі|Тараса Шаўчэнкі]] («На чужыне», «Запавет»), [[творы/леся-украінка/лірыка-лесі-украінкі|Лесі Украінкі]] («Надзея»), раздзелы з агульнаславянскага помніка «[[творы/іншае/слова-пра-паход-ігаравы|Слова пра паход Ігаравы]]» («Плач Яраслаўны»).\\
+Для індывідуальна-творчай манеры Золака характэрная не толькі лірычная плынь, але і гумарыстычныя адценні. Ён пісаў байкі («Лыска», «Два казлы», «Зязюля і певень»), [[слоўнік/эпіграма|эпіграмы]] (на сяброў-пісьменнікаў Л. Случаніна, Ю. Віцьбіча, С. Хмару, [[творы/міхась-кавыль/жыццёвы-і-творчы-шлях-міхася-кавыля|Мізася Кавыля]], А. Змагара, У. Дудзіцкага, Я. Юхнаўца, на самога сябе), [[слоўнік/эпітафія|эпітафіі]], [[слоўнік/акраверш|акравершы]]. Спрабаваў сілы ў класічных формах верша, складаў [[слоўнік/трыялет|трыялеты]] («[[творы/янка-золак/янка-золак-чорны-смутак|Чорны смутак]]», «Юнацкія годы», «[[творы/янка-золак/янка-золак-мой-дух|Мой дух]]», «Папацёмку»), [[слоўнік/рандэль|рандэлі]], [[слоўнік/танка|танкі]], [[слоўнік/газэль|газэлі]] («[[творы/янка-золак/янка-золак-цвет-вішні|Цвет вішні]]», «[[творы/янка-золак/янка-золак-газэла|Газэла]]», «[[творы/янка-золак/янка-золак-танкі|Танкі]]»). Перакладаў на беларускую мову вершы А. Пушкіна («Вязень», «Пташка»), [[творы/тарас-шаўчэнка/жыццё-і-творцасць-тараса-шаўчэнкі|Тараса Шаўчэнкі]] («На чужыне», «Запавет»), [[творы/леся-украінка/лірыка-лесі-украінкі|Лесі Украінкі]] («Надзея»), раздзелы з агульнаславянскага помніка «[[творы/іншае/слова-пра-паход-ігаравы|Слова пра паход Ігаравы]]» («Плач Яраслаўны»).\\
 З часам пашыраецца жанравы дыяпазон творчасці пісьменніка. Ён спрабуе свае сілы ў прозе. Ужо ў 1958 г. ва ўласным выдавецтве «Адгук» Золак надрукаваў кнігу празаічных гумарэсак «За чужы грэх» (новыя гумарэскі публікаваліся ў раздзеле «Асот» часопіса «Беларуская думка», газеце «Беларус» 70-80-х гг.), хоць раней, яшчэ ў Нямеччыне, часопіс «Шыпшына» (1946) змясціў яго апавяданне «Бывай, незваротная!». Гэты празаічны абразок папярэднічаў невялікай аповесці «Т.Д.Ч.», апублікаванай у часопісе «Напагатове», паводле вызначэння самога Я. Золака, «нешта накшталт аповесці А. Гайдара «Цімур і яго каманда». Для дзяцей таксама напісаў казку «Бабок».\\
 У 80-х гадах Янка Золак піша значныя празаічныя творы – фантастычную аповесць «Віталія» (Віталія – зямля, якая знаходзіцца ў чацвёртым вымярэнні, па-за абсягамі нашых ведаў. Туды трапляе зямлянін і ўпершыню пазнае жыццё, звычаі дзіўных віталійцаў – людзей зусім іншай, вышэйшай цывілізацыі), апавяданне «Пацук у пастцы» і аповесць «Ціхі Стаў», якія друкаваліся ў «Беларускай думцы» (1987-1992). Сюжэтна гэтыя творы звязаныя пасляваеннымі падзеямі ў Заходняй Беларусі, дзе актыўна дзейнічае падпольная «нацдэмаўская» арганізацыя «Чорныя Каты», за якой палююць супрацоўнікі савецкіх органаў бяспекі.\\