Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:якуб-колас:творчасць-якуба-коласа [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:якуб-колас:творчасць-якуба-коласа [2025/08/23 15:58] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Творчасць Якуба Коласа ======
-Пра тое, кім з'яўляецца Якуб Колас (1882-1956) для нашай нацыі і яе духоўнасці, можна гаварыць бясконца і самымі высокімі [[slounik>эпітэт|эпітэтамі]], але ўсё створанае ім, бадай, вызначаецца найперш галоўным — разам з неўміручым [[litpers>янка-купала|Янкам Купалам]], сваім равеснікам і сябрам, ён з'яўляецца заснавальнікам сучаснай беларускай літаратурнай мовы. У створаным ім сабраны неацэнны скарб душы народа і «бяссмерце яго» — мова, слова роднае «адшліфавана» ім як каштоўны алмаз, што пад рукой таленавітага творцы стаўся зіхоткім брыльянтам. «Абшарыўшы кішэні сваёй памяці», уклаўшы ў матчыну мову «агонь душы і сэрца жар», ён здолеў паказаць нам узнёслае ў зямным, святое ў будзённым, прыгожае ў звычайным так, як да яго і пасля яго гэтага не здолеў ніхто іншы.
+Пра тое, кім з'яўляецца Якуб Колас (1882-1956) для нашай нацыі і яе духоўнасці, можна гаварыць бясконца і самымі высокімі [[слоўнік/эпітэт|эпітэтамі]], але ўсё створанае ім, бадай, вызначаецца найперш галоўным — разам з неўміручым [[постаці/янка-купала|Янкам Купалам]], сваім равеснікам і сябрам, ён з'яўляецца заснавальнікам сучаснай беларускай літаратурнай мовы. У створаным ім сабраны неацэнны скарб душы народа і «бяссмерце яго» — мова, слова роднае «адшліфавана» ім як каштоўны алмаз, што пад рукой таленавітага творцы стаўся зіхоткім брыльянтам. «Абшарыўшы кішэні сваёй памяці», уклаўшы ў матчыну мову «агонь душы і сэрца жар», ён здолеў паказаць нам узнёслае ў зямным, святое ў будзённым, прыгожае ў звычайным так, як да яго і пасля яго гэтага не здолеў ніхто іншы.
 Талент Якуба Коласа выключны і фенаменальны і таму непадуладны ніякаму спасціжэнню розумам, а вось адданасць яго свайму народу і Бацькаўшчыне зусім рэальная, выяўленая ў канкрэтных зямных справах. І жыццё яго — узор і прыклад усім, хто хоча пакінуць добры след пасля сябе, паслугаваць Айчыне незалежна ад таго, якой справе сябе прысвяціў.
@@ Радок 15: / Радок 15: @@
 Вытокі таленту і адданасці песняра свайму народу, «вобразам мілым роднага краю» — таксама ў яго раніцы жыцця, поўнае ўяўленне пра якую мы атрымалі, прычасціўшыся да нерушу яго слова ў паэме «Новая зямля». Гэты таленавіты твор беларускай літаратуры справядліва названы «энцыклапедыяй народнага жыцця». Паэма — помнік паэта сваім родным і блізкім, а таксама гімн і слава ўсяму беларускаму народу. У гэтым творы нават імёны прататыпаў і герояў супадаюць. Працавіты і мудры Міхал з яго марай «прыдбаць свой кут, каб з панскіх выпутацца пут» — бацька паэта Міхаіл Казіміравіч Міцкевіч. Ганна, у вобразе якой увасоблены пісьменніцкі ідэал жанчыны-маці і жонкі, — Ганна Юр'еўна, маці песняра, якая нарадзіла яго 3 лістапада 1882 г. у засценку Акінчыцы, што непадалёку ад Стоўбцаў. А «дзядзька, мілы наш Антоні» — родны брат бацькі. Усё сваё жыццё Антон Казіміравіч прысвяціў сям'і і дзецям брата і за шчырае слугаванне і талент чалавечнасці стаў неўміручым, як і ўсё, створанае яго пляменнікам. Чытаеш паэму і пераконваешся, што каб з маленькага чулага Кастуся, надзеленага, вядома ж, прыродным незвычайным дарам, вырас выразнік дум народных, вялікі пясняр, патрэбна да ўсяго яшчэ і асяроддзе, умовы, у якіх панавала любоў, лад і згода, што былі вызначальнымі ў сям'і Міцкевічаў. Добрае вырастае толькі на добрай глебе. Толькі тое і будзе жыццястойкім, што пастаўлена на трывалым падмурку.
-Праз усё жыццё на нялёгкай дарозе з камянямі, «што губяць сілы маладыя», «сонцам свяціла» Якубу Коласу Панямонне. Ва ўспамінах пра «родны кут» і родных, дарагіх яго сэрцу людзей, чэрпаў ён сілы, калі шчыраваў на духоўнай ніве, працуючы настаўнікам на Палессі, калі сядзеў у турме. Поўнае ўяўленне пра маладосць і сталасць песняра мы атрымалі, прачытаўшы яго раман-трылогію «На ростанях», бо і галоўны вобраз, і ўся [[slounik>трылогія|трылогія]], як і паэма «Новая зямля», маюць аўтабіяграфічную аснову.
+Праз усё жыццё на нялёгкай дарозе з камянямі, «што губяць сілы маладыя», «сонцам свяціла» Якубу Коласу Панямонне. Ва ўспамінах пра «родны кут» і родных, дарагіх яго сэрцу людзей, чэрпаў ён сілы, калі шчыраваў на духоўнай ніве, працуючы настаўнікам на Палессі, калі сядзеў у турме. Поўнае ўяўленне пра маладосць і сталасць песняра мы атрымалі, прачытаўшы яго раман-трылогію «На ростанях», бо і галоўны вобраз, і ўся [[слоўнік/трылогія|трылогія]], як і паэма «Новая зямля», маюць аўтабіяграфічную аснову.
-Першы верш Канстанціна Міцкевіча «Наш родны край» быў надрукаваны ў газеце «Наша доля» ў 1906 г. пад [[slounik>псеўданім|псеўданімам]] Якуб Колас. І назва верша, і псеўданім аўтара былі сімвалічнымі і вызначальнымі для ўсёй творчасці песняра, якую ён, як і сваё жыццё, прысвяціў роднай зямлі і шчыраму яе сейбіту — народу.
+Першы верш Канстанціна Міцкевіча «Наш родны край» быў надрукаваны ў газеце «Наша доля» ў 1906 г. пад [[слоўнік/псеўданім|псеўданімам]] Якуб Колас. І назва верша, і псеўданім аўтара былі сімвалічнымі і вызначальнымі для ўсёй творчасці песняра, якую ён, як і сваё жыццё, прысвяціў роднай зямлі і шчыраму яе сейбіту — народу.
 Тры гады турэмнага зняволення за ўдзел у нелегальным настаўніцкім з'ездзе і рэвалюцыйную дзейнасць не зламалі волю паэта: за турэмнымі кратамі і пачалася праца над паэмамі «Сымон-музыка» і «Новая зямля».
@@ Радок 43: / Радок 43: @@
 «Стрэльбы, хлопчыкі, бяры!»
-У першых паэтычных зборніках выявіўся і выкрывальны дар Коласа-сатырыка. Многія яго вершы («Мікалаю ІІ», «Канстытуцыя») — сапраўды палітычныя [[slounik>памфлет|памфлеты]], у якіх гучыць прысуд антынароднай сутнасці царызму і падманнай імперскай канстытуцыі.
+У першых паэтычных зборніках выявіўся і выкрывальны дар Коласа-сатырыка. Многія яго вершы («Мікалаю ІІ», «Канстытуцыя») — сапраўды палітычныя [[слоўнік/памфлет|памфлеты]], у якіх гучыць прысуд антынароднай сутнасці царызму і падманнай імперскай канстытуцыі.
-Дасканалым у плане выкарыстання [[slounik>іронія|іроніі]], [[slounik>сарказм|сарказму]] не толькі дзеля выкрыцця зла, а для сцвярджэння сілы народнай з'яўляецца верш «Асадзі назад!».
+Дасканалым у плане выкарыстання [[слоўнік/іронія|іроніі]], [[слоўнік/сарказм|сарказму]] не толькі дзеля выкрыцця зла, а для сцвярджэння сілы народнай з'яўляецца верш «Асадзі назад!».
 Жанр сатырычнага куплета, рэфрэн-эпіфара «Асадзі назад!», востры дыялог — усё падначалена галоўнай задуме: паказаць не толькі жальбу беларуса, скаргі яго на гвалт і рабунак, але і яго здольнасць пасмяяцца са сваіх няшчасцяў, падняцца над імі і заявіць пра свае правы. Нідзе няма ходу простаму селяніну, куды б ні паткнуўся — «Асадзі назад!» і ўсё ж, як прызнаецца з горкай іроніяй герой, «два разы на жыцці выйшаў» ён «упярод»:
@@ Радок 77: / Радок 77: @@
 Слёзы праліваюць...
-Наколькі гнеўна і бунтоўна гучыць голас паэта, калі ён піша пра крыўдзіцеляў народа, настолькі светла, лірычна і прачула, калі піша пра родны край. Пра шырыню паэтычнага дыяпазону паэта, пра яго бязмежную любоў да Бацькаўшчыны і метафарычнасць яе выяўлення сведчыць адзін з выдатных лірычных вершаў Коласа — [[bellit>якуб-колас/якуб-колас-родныя-вобразы|"Родныя вобразы"]]. Верш напісаны ў форме звароту сына-патрыёта да маці-радзімы. Змест верша — прызнанне ў бязмежнай любові да маці-зямелькі, да яе хараства і багацця. Філасофская думка верша, парадаксальнасць і супярэчлівасць пачуццяў [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] (тое, што М. Лермантаў назваў «странною любовью») выяўляецца найперш праз эпітэты і [[slounik>аксюмаран|аксюмараны]]: «сумнай красы», «смутак і радасць», «смутку, жальбы і красы». Захапленне і светлае пачуццё лірычнага героя зліваецца са смуткам; прыгожаму ў душы дысануе трагічнае, бо то «краса без аўладання», як вызначыць пазней паэт прычыну гэтага супярэчлівага пачуцця ў паэме «Новая зямля».
+Наколькі гнеўна і бунтоўна гучыць голас паэта, калі ён піша пра крыўдзіцеляў народа, настолькі светла, лірычна і прачула, калі піша пра родны край. Пра шырыню паэтычнага дыяпазону паэта, пра яго бязмежную любоў да Бацькаўшчыны і метафарычнасць яе выяўлення сведчыць адзін з выдатных лірычных вершаў Коласа — [[творы/якуб-колас/якуб-колас-родныя-вобразы|"Родныя вобразы"]]. Верш напісаны ў форме звароту сына-патрыёта да маці-радзімы. Змест верша — прызнанне ў бязмежнай любові да маці-зямелькі, да яе хараства і багацця. Філасофская думка верша, парадаксальнасць і супярэчлівасць пачуццяў [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] (тое, што М. Лермантаў назваў «странною любовью») выяўляецца найперш праз эпітэты і [[слоўнік/аксюмаран|аксюмараны]]: «сумнай красы», «смутак і радасць», «смутку, жальбы і красы». Захапленне і светлае пачуццё лірычнага героя зліваецца са смуткам; прыгожаму ў душы дысануе трагічнае, бо то «краса без аўладання», як вызначыць пазней паэт прычыну гэтага супярэчлівага пачуцця ў паэме «Новая зямля».
 У гэтым жа вершы віруюць пачуцці любові і захаплення разам з тугой і смуткам:
@@ Радок 103: / Радок 103: @@
 Усведамленне народам і інтэлігенцыяй, што адзіны шлях да «новай зямлі» — шлях рэвалюцыйны, засведчана ў самым першым буйным сацыяльна-псіхалагічным празаічным творы беларускай літаратуры — у трылогіі «На ростанях».
-Пра тое, як «затраслося, закалацілася Палессе», як на барацьбу з інтэрвенцыяй падняліся «ад стара і да мала», як з печы злезлі нават сямідзесяцігадовыя Талашы, каб вызваляць свой забраны край, засведчана ў аповесці «[[bellit>якуб-колас/якуб-колас-дрыгва|Дрыгва]]» (1934). Як выйшлі «на прастор, на шырокі разлог», як крынічным струменем бруіліся маладыя здаровыя сілы, як змагалася наша моладзь, нашы Сцёпкі і Аленкі з балотнай гніллю, як настойліва авалодвалі навукай і неслі яе святло людзям — у аповесці «На прасторах жыцця» (1926). Пясняр ускладаў вялікія надзеі на моладзь. Маладым жыць на гэтых прасторах і засяваць іх дабром, каб зелянелі рунню палеткі, каб каласіліся потым збажыной, каб вечным быў няспынны рух жыцця.
+Пра тое, як «затраслося, закалацілася Палессе», як на барацьбу з інтэрвенцыяй падняліся «ад стара і да мала», як з печы злезлі нават сямідзесяцігадовыя Талашы, каб вызваляць свой забраны край, засведчана ў аповесці «[[творы/якуб-колас/якуб-колас-дрыгва|Дрыгва]]» (1934). Як выйшлі «на прастор, на шырокі разлог», як крынічным струменем бруіліся маладыя здаровыя сілы, як змагалася наша моладзь, нашы Сцёпкі і Аленкі з балотнай гніллю, як настойліва авалодвалі навукай і неслі яе святло людзям — у аповесці «На прасторах жыцця» (1926). Пясняр ускладаў вялікія надзеі на моладзь. Маладым жыць на гэтых прасторах і засяваць іх дабром, каб зелянелі рунню палеткі, каб каласіліся потым збажыной, каб вечным быў няспынны рух жыцця.
 Беларускай моладзі прысвячае Якуб Колас і адзін з самых сваіх таленавітых твораў — рамантычную паэму «Сымон-музыка», быццам дакляруючы, наказваючы маладым несці свой талент, «агонь душы і сэрца жар» свайму народу.
@@ Радок 109: / Радок 109: @@
 Пра яшчэ адну, перажытую нашым народам трагедыю, пра тое, «як раз'ядналі, як адарвалі брата ад брата» і як браты-беларусы набліжалі 17 верасня 1939 г., злучыўшыся нарэшце ў адну сям'ю, у адзіную дзяржаву, расказваецца ў паэме «Рыбакова хата». Толькі нядоўгім было тое мірнае жыццё і кароткім шчасце. І пра гэта — у паэмах «Адплата» і «Суд у лесе». Міралюбны па характары, але даведзены да адчаю, беларускі народ мужна бараніў свой край і чалавечую годнасць.
-Вершы і паэмы, апавяданні і раманы, аповесці і драмы, рэалістычныя творы і алегарычныя [[bellit>якуб-колас/якуб-колас-казкі-жыцця|«Казкі жыцця»]], тонкія, лірычныя вершы і здзекліва-сатырычныя апавяданні на бытавыя і сацыяльна-палітычныя тэмы — выключна ўсе літаратурныя жанры годна прадстаўлены ў творчасці песняра, па-філасофску мудрай і глыбока псіхалагічнай.
+Вершы і паэмы, апавяданні і раманы, аповесці і драмы, рэалістычныя творы і алегарычныя [[творы/якуб-колас/якуб-колас-казкі-жыцця|«Казкі жыцця»]], тонкія, лірычныя вершы і здзекліва-сатырычныя апавяданні на бытавыя і сацыяльна-палітычныя тэмы — выключна ўсе літаратурныя жанры годна прадстаўлены ў творчасці песняра, па-філасофску мудрай і глыбока псіхалагічнай.
 Якуб Колас не толькі класік нашай нацыянальнай літаратуры, але і выдатны вучоны, педагог. Доўгі час ён выкладаў методыку роднай мовы і літаратуры ў Белпедтэхнікуме і Белдзяржуніверсітэце. Будучы ўжо знакамітым, ездзіў па гарадах нашай Беларусі і выступаў з лекцыямі на настаўніцкіх курсах. Да гэтага часу не страціла сваёй каштоўнасці першая, ім напісаная «Методыка роднае мовы».
@@ Радок 121: / Радок 121: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>якуб-колас/паэма-новая-зямля-мастацкая-энцыклапедыя]]
+  * [[творы/якуб-колас/паэма-новая-зямля-мастацкая-энцыклапедыя]]
-  * [[bellit>якуб-колас/трылогія-на-ростанях-вобраз-лабановіча-д]]
+  * [[творы/якуб-колас/трылогія-на-ростанях-вобраз-лабановіча-д]]
-  * [[bellit>якуб-колас/служэнне-народу-асноўны-абавязак-мастака]]
+  * [[творы/якуб-колас/служэнне-народу-асноўны-абавязак-мастака]]
-  * [[bellit>якуб-колас/духоўнае-багацце-чалавека-ў-паэме-новая-]]
+  * [[творы/якуб-колас/духоўнае-багацце-чалавека-ў-паэме-новая-]]
-  * [[bellit>якуб-колас/карціны-роднай-прыроды-ў-паэме-новая-зям]]
+  * [[творы/якуб-колас/карціны-роднай-прыроды-ў-паэме-новая-зям]]