Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Якуб Колас — Асінае гняздо
&keywords = Колас, асінае, гняздо
&abstract = Чытаць апавяданне "Асінае гняздо" з кнігі "Казкі жыцця" Якуба Коласа
&iftrue = True
~~

====== Якуб Колас — Асінае гняздо ======
Даўно ўжо асталяваліся тут восы. Ні для кога гэта не было ні дзівам, ні клопатам вялікім: ну, жывуць — няхай сабе здаровыя жывуць. Чым, напрыклад, аса горш ад авадня або сляпня! І то брыда, і то брыда. Але калі прырода пусціла іх на свет, то, можа, яна мела на гэта свой погляд.\\
Не мы будзем папраўляць тое, чаго недарабіла або перарабіла натура. Кепска было толькі адно — восы залішне высока неслі сябе і ўсім у вочы казалі, што восы — гаспадары над усімі мошкамі на свеце, і крыху прыціскалі другую машкару. Карысным дзелам, як, напрыклад, збіраць па крышанчыку мёд, ім [займацца] не хацелася, яны часта заляталі ў вуллі, паквапныя на дарэмшчынку, і кралі або разбоем забіралі гатовае.\\
Праўда, не заўсёды ўдавалася ім гэта зладзейская работа, але клопату рабілі даволі працавітым і спакойным пчолкам. А іншы раз пчолкі прытвараліся, што нічога не бачаць, каб толькі не рабіць калатні, і дазвалялі ім жыць у тых закутках, дзе жылі і самі.\\
Другая людская мошка сказала б за гэта дзякуй, а восы пазіралі на гэта іначай, бо былі надта хванабэрыстыя.\\
— Э, — казаў ім самы галоўны, — будзьце смелымі: бачыце, як усе дагаджаюць нам. Але каб быць смелым, то для гэтага трэба быць дужым, а каб быць дужым, то трэба мець цвёрды грунт пад нагамі і ясна пачуваць і ведаць, дзеля чаго ты жывеш на свеце. Чаго мы жывём? Жывём, каб панаваць. А каб магчы панаваць, то трэба другіх заправіць служыць сабе. Дык дзе ж наш грунт? У чым наша сіла?\\
Восы маўчалі.\\
Я пэвен у тым, што некаторыя з іх ведалі адказ на гэта пытанне, — прынамсі, такі, які вымагаў асіны цар, але маўчалі: яны хацелі паказаць, што іх самы галоўны і ёсць самы разумны. Колькі часу маўчаў і самы галоўны.\\
Пераканаўшыся, што ніхто з яго залежных не сцяміць адказаць, асіны цар павярнуўся да сваіх залежных задам, паставіў угару вусы, вынуў джала і сказаў:\\
— Во ў чым наша сіла!\\
Усё асінае гняздо так і загуло ад радасці.\\
І пачалі восы гадаваць свае джалы. Пайшла трывога па ўсім царстве ўсялякіх кузурак: нядобрае, відаць, задумляюць гэтыя разбойнікі восы.\\
На каго ж яны першыя накінуцца? На каго рыхтуюць свае джалы?\\
Пчолы думалі, што на іх. Пакідалі і яны збіраць мёд, давай таксама вастрыць джалы. Няма чаго есці зімою, прыходзіцца часамі з голаду пухнуць.\\
Чмель, той самы спакойны і разважны чмель, што так хораша звінеў вясною над краскамі, пастанавіў:\\
— На нас, чмялёў, точаць свае зубы чортавы восы. Дык хвароба ж вам і скула ў бакі!\\
Давай і чмялі глыбей рыцца ў зямлі, таўшчэй высцілацца мохам.\\
— Будзе бура, біцца будзем, — гуў цяпер сярдзіта чмель.\\
Мухі лёталі, як шалёныя, не ведаючы, за што ўляпіцца, і давай без толку грызці жывёлу і чалавека. Нават камар і той збіраў сілы, не ведаючы сам навошта.\\
Цяжка стала мошкам. Восы, бачачы ўсё гэта, яшчэ больш захванабэрыліся.\\
Каб крапчэй чуць пад нагамі грунт, схаўрусаваліся яны з шэршнямі. Яшчэ большая трывога пайшла між машкары: шэршань — гэта не жарты. Перш-наперш веліч яго кідалася ўсім у вочы — амаль не з вераб'я ростам. Сам такі рыжы — жывот ды галава. Праўда, шчэплены яны вельмі тандэтна: варта было толькі крэпка стукнуць у гэтага ідала, каб галава і жывот параскідаліся кожнае па сабе. Цяжка стала жыць мошкам.\\
Толькі і гутаркі было ў іх, што аб восах, аб іх хаўрусе з шэршнямі.\\
Да гэтай гутаркі сталі прылучацца чуткі аб тым, што восы пачалі накідацца і кусаць другіх мошак.\\
А шэршні ўляцелі ў дупло асіны і выгналі адтуль камароў і мошак, і самі сталі там жыць.\\
— Не, — гаварыў камар, — далей так жыць няможна... Што з таго, што ў мяне доўгі нос, якім я пракусваю скуру людзям і жывёле, калі ім карыстацца нельга, бо за восамі свету няма?\\
Аж заплакаў, бедны.\\
— У нас у вуллі вятры веюць, а збіраць мёд баімося, — жаліліся пчолкі.\\
— Між гэтых лясоў лётаць небяспечна, — гаварылі тысячы другіх мошак.\\
А восы і шэршні важна гулі ў жэрале старасвецкага дуба, што рос над крыніцай. Старому дубу за доўгія часы абрыд усякі шум, — старому хацелася крыху адпачыць ужо, а тут навязаліся гэтыя дармаеды.\\
Учуў стары дуб гутаркі мошак, скалыхнуўся магутнымі сукамі, усміхнуўся і сказаў:\\
— Чым так жыць, то лепш памерці вам!\\
— А што рабіць?\\
— Што рабіць? А навошта вам вашы джалы?\\
— Так, так, так! — загулі мошкі. — Скарыстаем нашы джалы!\\
Стары дуб радасна ўсміхнуўся. Згінуць восы і шэршні, спакайней будзе на свеце.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/якуб-колас/паэма-новая-зямля-мастацкая-энцыклапедыя]]
  * [[творы/якуб-колас/духоўнае-багацце-чалавека-ў-паэме-новая-]]
  * [[творы/якуб-колас/карціны-роднай-прыроды-ў-паэме-новая-зям]]
  * [[творы/якуб-колас/творчасць-якуба-коласа]]
  * [[творы/якуб-колас/служэнне-народу-асноўны-абавязак-мастака]]