Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:эліза-ажэшка:эліза-ажэшка-хам-аналіз-аповесці [2025/08/23 15:54] – vedybeadmin
+++ творы:эліза-ажэшка:эліза-ажэшка-хам-аналіз-аповесці [2025/08/23 15:58] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Эліза Ажэшка — Хам. Аналіз аповесці ======
-Сама назва аповесці — гэта востры сатырычны выпад супраць саслоўнай фанабэрыі шляхецкіх вярхоў, якія зняважліва называлі просты народ "быдлам", "хамамі", людзьмі ніжэйшага гатунку. Назвай свайго твора пісьменніца як бы нагадала іранічную рэпліку героя паэмы [[litpers>адам-міцкевіч|Адама Міцкевіча]] "[[творы/адам-міцкевіч/адам-міцкевіч-пан-тадэвуш|Пан Тадэвуш]]" Гервазія адносна шляхецкага эгаізму: "Хоць пачаліся людзі ўсе з Адама, сяляне, чуў, свой род вядуць ад Хама..."\\
+Сама назва аповесці — гэта востры сатырычны выпад супраць саслоўнай фанабэрыі шляхецкіх вярхоў, якія зняважліва называлі просты народ "быдлам", "хамамі", людзьмі ніжэйшага гатунку. Назвай свайго твора пісьменніца як бы нагадала іранічную рэпліку героя паэмы [[постаці/адам-міцкевіч|Адама Міцкевіча]] "[[творы/адам-міцкевіч/адам-міцкевіч-пан-тадэвуш|Пан Тадэвуш]]" Гервазія адносна шляхецкага эгаізму: "Хоць пачаліся людзі ўсе з Адама, сяляне, чуў, свой род вядуць ад Хама..."\\
 Поспех аповесці ў чытача быў абумоўлены гуманістычнай ідэяй — паказаць непаўторную вартасць чалавечай асобы, сцвердзіць героем жыцця простага чалавека з народа, выявіць яго гуманістычную сутнасць — розум, працавітасць, сумленнасць, высокае пачуццё чалавечай годнасці.\\
-Гарачыя сімпатыі пісьменніцы да простага народу вызначылі выбар героя [[litpers>эліза-ажэшка|Элізы Ажэшкі]]. Павел Кабыцкі - нёманскі рыбак, надзвычай моцная і духоўна цэласная натура, улюбёны ў водны прастор і свабоду. Талстоўскія пошукі ідэі ўдасканалення чалавека і свету пакінулі моцны адбітак на аповесці пісьменніцы. Аднак не толькі імкненне ідэалізаваць героя, вызваліць яго ад "улады зямлі", а значыць, і ад сацыяльных канфліктаў, прымусіла вырваць Паўла са сферы сацыяльнай. Як і дзесяткі тысяч беларускіх сялян, ён застаўся без зямлі пасля зямельнай рэформы. Яго ўладанні - хата і човен з сеткамі, а знітаванасць з прыродай апраўдана і псіхалагічна, і сацыяльна: "Неба - мая хата, а рака - жонка". Тут ён захаваў высокія этычныя прынцыпы, застаўся філосафам-самавучкай, каб думаць аб "пакутах свету"...\\
+Гарачыя сімпатыі пісьменніцы да простага народу вызначылі выбар героя [[постаці/эліза-ажэшка|Элізы Ажэшкі]]. Павел Кабыцкі - нёманскі рыбак, надзвычай моцная і духоўна цэласная натура, улюбёны ў водны прастор і свабоду. Талстоўскія пошукі ідэі ўдасканалення чалавека і свету пакінулі моцны адбітак на аповесці пісьменніцы. Аднак не толькі імкненне ідэалізаваць героя, вызваліць яго ад "улады зямлі", а значыць, і ад сацыяльных канфліктаў, прымусіла вырваць Паўла са сферы сацыяльнай. Як і дзесяткі тысяч беларускіх сялян, ён застаўся без зямлі пасля зямельнай рэформы. Яго ўладанні - хата і човен з сеткамі, а знітаванасць з прыродай апраўдана і псіхалагічна, і сацыяльна: "Неба - мая хата, а рака - жонка". Тут ён захаваў высокія этычныя прынцыпы, застаўся філосафам-самавучкай, каб думаць аб "пакутах свету"...\\
 Яго суправаджаюць жыццёвыя няўдачы - жаніцьба з гарадской пакаёўкай, якая праз нейкі час кідае "хама" і пераходзіць да лёкая. Аднак галеча прымушае зноў вярнуцца да Паўла, затым жанчына спакушае сваяка, робіць спробу атруціць мужа, калі ж ён усё даруе, узрушаная яго звышчалавечай дабрынёй і ўласнай злачыннасцю, ідзе на самагубства.\\
 Што гэта, дэтэктыўная займальнасць? Пісьменніца ніколі не была прыхільніцай таннай [[слоўнік/белетрыстыка|белетрыстыкі]], хоць у мастацкім адборы жыццёвых з'яў у аповесці - не распаўсюджанасць факта, а незвычайнасць, часам нават выключнасць. Такі спосаб тыпізацыі ў шэрагу выпадкаў прыводзіць яе як мастака да рамантычнай трактоўкі, пэўнай [[слоўнік/ідэалізацыя|ідэалізацыі]] ў паказе героя. "Драмай незвычайнай сілы" назвала аповесць "Хам" Марыя Канапніцкая, бо якраз тут адбываецца выпрабаванне на чалавечнасць. Прататып Франкі давялося паэтцы пабачыць у рэальных, хоць і выключных умовах (у акне вар'яцкага дома).\\
@@ Радок 22: / Радок 22: @@
   * [[творы/эліза-ажэшка/эліза-ажэшка-раманіха]]
   * [[творы/эліза-ажэшка/эліза-ажэшка-зімовым-вечарам]]
-  * [[litpers>эліза-ажэшка]]
+  * [[постаці/эліза-ажэшка]]
   * [[творы/эліза-ажэшка/творчасць-элізы-ажэшкі]]
   * [[творы/эліза-ажэшка/эліза-ажэшка-над-нёманам]]