Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Эдуард Акулін — Шлях да Радзімы
&keywords = Акулін, шлях, Радзіма
&abstract = Чытаць акрапаэму Эдуарда Акуліна "Шлях да Радзімы"
&iftrue = nan
~~

====== Эдуард Акулін — Шлях да Радзімы ======
//акрапаэма//

//Светлай памяці\\
Максіма Багдановіча//

\\
**І**

[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-санет-паміж-пяскоў-егі|Паміж пяскоў Егіпецкай зямлі]],\\
Задоўга да народзінаў падання,\\
Народ, каб выжыць, не спыняў бадзяння, —\\
Гады наўслед барханамі плылі.\\
У іх пясках расталі міражамі\\
Усе, хто да ідэі не дарос,\\
Хто наракаць прывык на лёс—\\
Паўсталі ля аазісаў крыжамі...\\
I толькі смелыя не запынялі рух,\\
Таму што вера ім гаіла Дух.\\
Праз сотні год пакутаў і блукання\\
Ім давялося ісціну спазнаць—\\
Род немагчыма вынішчыць дазвання,\\
Што мову продкаў здолеў захаваць.\\


**ІІ**

Над хвалямі сінеючага Ніла\\
Мая душа пакутвала ў суцьмені.\\
Змяніліся кагорты пакаленняў,\\
А веліч пірамідаў зноў дзівіла,\\
I мімаволі думкі варушыла\\
Аб людзях тых, што гэтае стварылі.\\
Даўно на плітах іх сляды астылі,\\
I пыл стагоддзяў іх зацерушыў.\\
Маўкліва сфінкс задумаўся аб нечым...\\
У зрэнках скамянелых дрэмле вечнасць.\\
Краса і сіла злітыя ў адно?..\\
Прыступкі для раптоўнага знікнення?..\\
Таго ў вачах нашчадкаў не відно,\\
Хто перад лёсам кленчыў на каленях.\\


**ІІІ**

Ўжо колькі тысяч год стаіць магіла,\\
Там, дзе калісьці працвітаў народ,\\
Што вечнасці раку хацеў уброд\\
Пераадолець— сілы не хапіла.\\
Ён бедным быў на дабрыню,\\
Каханне, літасць, гнеў і ласку,\\
Затое моцна верыў казцы\\
Пра ідэалаў вышыню....\\
I памяць загубіў ён, нібы звер.\\
Што з тым народам сталася цяпер?\\
Галіны адракліся каранёў,\\
Наіўна парадніўшыся з лістотай...\\
Гнеў боскі— д'яблавы праклён,\\
Не пакарай сляпы народ мой!\\


**ІV**

У гаршку насення жменю там знайшлі\\
Два гурганы, і бойка пачалася...\\
I ў час той кожны з іх здаваўся\\
Сабе гаспадаром тае зямлі.\\
Вось глюга трэснула ў аднога,\\
3 другога пер'е абляцела.\\
Аднак мірыцца не хацелі,\\
Нат кіпцюры рвучы з жывога.\\
Хто першы выйграе двубой—\\
Той для гісторыі— герой.\\
А зерне што— яно стаяла\\
На паўшляху да араллі...\\
А навакол вясна буяла,\\
Зачаццем мроілі палі.\\


**V**

Хоць зернейкі засохшымі былі,\\
На першы погляд скамянелі,\\
Ды душы праведныя мелі,\\
А ў сэрцах— промні цеплыні.\\
Братазабойства не хацелі,\\
Сябе дазволілі дзяліць.\\
Каб бой смяротны супыніць,\\
У нівы розныя ляцелі...\\
Там прарасталі для другіх,\\
Кармілі, радавалі іх.\\
А Край радзімы стаў пустэчай,\\
А Край у роспачы канаў,\\
Ды не прыняў акцэнту Рэчы\\
I окаць голасна не стаў.\\


**VІ**

Усё ж такі жыццёвая іх сіла\\
Вяла туды, дзе думкамі луналі,\\
Дзе іх аднойчы рукі адкапалі...\\
— Ізноўку ў цемру, назаўжды ў магілу?\\
Іх галасы гугнявыя пыталі.\\
Каб супыніць адвечны рух,\\
На скразняках выветрывалі дух,\\
Але дашчэнту памяць не забралі.\\
Тады народ лічы аблудным,\\
Калі народзіцца Іуда.\\
I стане спрытна, бы штукар,\\
I метадычна год за годам\\
Чужынцам прадаваць тавар—\\
За медны грош— душу Народа.\\


**VII**

Збудзілася і буйна ўскаласіла\\
Спачатку думка, справа— потым.\\
I сонца гнеўна на куродым\\
Наўспрах палеткі спапяліла,\\
Як касінераў грамада\\
Няшчадна ворагаў касіла...\\
Ото народ— калі ёсць сіла...\\
Калі няма— тады бяда.\\
I блізкі дзень жаданы, судны,\\
Але жывы хадзіў Іуда...\\
Лукішкі. Пляц. Сіло і Воля. —\\
Бывай здароў, мужыцкі люд!\\
Я не дажыў да лепшай долі,\\
Нашчадкі вынесуць прысуд.\\


**VІІІ**

Парой вясенняй збожжа на раллі\\
Ізноў чужыя грэлі рукі,\\
Ізноў каханне з-пад прынукі,\\
Ізноў самотныя палі.\\
I цені чорныя над пожняй\\
Ад крылаў чорных груганоў.\\
I гронка полацкіх званоў\\
Без языкоў— душой парожніх.\\
Ды ўжо з глыбінь зямных, памалу\\
Цягнуўся парастак— Купала.\\
Слабенькі, кволы, малады\\
Пераадольваў глыбы друзу...\\
Мігцелі знічкамі гады.\\
Блукалі ў цемры Беларусы.\\


**IX**

Вось сімвал твой, забыты краю родны—\\
На ўзмежку жытнім сіні васілёк.\\
Чаму ж ён да сябе здалёк\\
Паэта вабіў, ад усіх гаротней...\\
Якая сіла ў ім, якія чары ?\\
На выгляд— дык звычайная былінка.\\
Ды ў той былінцы— сэрца палавінка\\
I аб Радзіме вольнай мары.\\
Зірні на слуцкія пасы...\\
Адкуль у іх бязмеж красы?\\
Рука нярушная на кроснах.\\
Узор разрэзаў шэры змрок.\\
Такі звычайны і дзівосны\\
Радзімы сімвал— васілёк.\\


**Х**

Зварушаны нарэшце дух народны...\\
Ён як вясновы крыгаход,\\
Свой пачынаючы паход,\\
Спярша павольны і лагодны.\\
Ды нарастае пакрысе,\\
Аж покуль гром неверагодны\\
У дзень маёвы і пагодны\\
Мастоў стальных не затрасе.\\
Нібы запалкі, трэснуць палі,\\
I панясе ён гнеў свой далей.\\
Нарэшце выйдзе з берагоў,\\
Апошні раз у вал саб'ецца...\\
А там памкне разліў яго\\
Туды, куды ён сам імкнецца.\\


**XI**

Я верую, бясплодна не засне\\
Ні зерне ў глебе, ні ў народзе слова.\\
Ад зерня— колас, а ад слова— мова\\
Народзіцца аднойчы, калі грэць\\
Ля сэрца самага жаданую надзею\\
Не на чужынца-дабрадзея,\\
А на сябе, самому спалымнець.\\
Згарэць наўспрах, аддаўшы цеплыню,\\
Світаннем ненароджанаму дню.\\
Табе не жаць, але здалей пасеяць.\\
Калоссе пад сярпамі зазвініць...\\
Жніво ў разгары. Ветах. Караткевіч.\\
У небе зорка зыркая гарыць.\\


**ХІІ**

А ўперад рынецца, маўляў, крыніца,\\
Калі рачулкі разам аб'яднаць,\\
I рэчышча нанова пракапаць.\\
Чысцейшай зробіцца тады вадзіца,\\
I рыбы будзе процьма, і лугоў,\\
Лягчэй намнога стане касавіца...\\
Шкада, ёсць верагоднасць памыліцца, —\\
I рэчку не заўважыш з берагоў.\\
I перасохнуць, назаўжды прычым,\\
I словы мовы, і крынічныя ключы.\\
Зямля палеская зажурана маўчыць,\\
Спавітая ў жалобныя туманы,\\
А гнюс сваё— усё крычыць,\\
I крык той— соль на сэрца раны.\\


**XIII**

Каторая магутна, гучна мкне—\\
Не самая галоўная дарога.\\
Яна прыводзіць часта да знямогі\\
Ці да святла, але ў чужым акне.\\
А. іншы шлях забыты, непыхлівы,\\
А пойдзеш— і згадаеш, што знаёмы\\
I гэтыя ваконныя праёмы,\\
I позірк недаверліва-шчаслівы.\\
Здзіўлення перасіліўшы наіў,\\
Сябе ў наступніку пазнаеш ты сваім.\\
Завершан круг, ды не закончан рух,\\
I там, дзе мы знікаем для Сусвету,\\
Аднойчы нараджаецца наш Дух\\
У вершах найгаротнага з паэтаў.\\


**ХІV**

Здалеўшы з глебы на прастор прабіцца,\\
Нібыта зноў прыйшоўшы з небыцця,\\
Народжаны, прыкуты да жыцця,\\
Быццам да вобаду у коле спіца.\\
I колькі жыць яму— круціцца,\\
I доўжыць распачаты некім шлях,\\
Мінаць лаўжы, стаіўшы страх,\\
I лёсам пакручастым ганарыцца.\\
Які адкрыў нязведаныя сховы:\\
Зямлю бацькоў, зярняты роднай мовы.\\
Што падказаў той шлях адзіны,\\
Які змагчы— не поле перайсці...\\
Той шлях вяртання да Радзімы\\
Дай сілы, лёс, усім дайсці!

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/алесь-бачыла/алесь-бачыла-радзіма-мая-дарагая]]
  * [[творы/алесь-разанаў/алесь-разанаў-радзіма]]
  * [[ibdc.ped>ганарымся-бацькаўшчынай]]
  * [[ibdc.ped>скарбы-нашай-радзімы]]
  * [[творы/янка-купала/тэма-народнага-жыцця-і-любоў-да-радзімы-]]