Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Цётка — Хрэст на свабоду
&keywords = цётка, хрэст
&abstract = Чытаць верш Алаізы Пашкевіч (Цёткі) "Хрэст на свабоду"
&iftrue = nan
~~

====== Цётка — Хрэст на свабоду ======
На усходзе красна неба.\\
Нас не дзівіць – так і трэба!\\
Кроў ракамі льецца ў мора,\\
Салдат гіне там ад гора\\
Без кашулі і без хлеба.\\
Нас не дзівіць – так і трэба!\\
\\
Гоняць сына, гоняць мужа,\\
Мы слухаем цара дужа.\\
З душы б'ецца скарга ў неба,\\
А мы маўчым – так і трэба!\\
\\
Жандар стрэле, казак б'ецца,\\
У народа спіна гнецца\\
Ад налогаў з солі, хлеба,\\
А мы плацім – так і трэба!\\
\\
Ў Пецярбурзе змерлі людзі:\\
Ім прашылі куляй грудзі,\\
Бо то з песняй і з алтарам\\
Пайшлі з папом перад царам.\\
\\
А цар сыпнуў, як бы з неба,\\
Тысяч куляў – так і трэба.\\
\\
Дурняў хрысціць на свабоду.\\
Цар навуку даў народу,\\
Паказаў ім, як бы з неба,\\
Што больш цара не патрэба!\\
Тагды Гапон у грамаду\\
Бяжыць, крычыць: "Трэба ладу,\\
Трэба шроту, бомбаў, стрэльбаў,\\
Трэба біць нам гэтых шэльмаў.\\
Трэ злізаць усіх міністраў,\\
Бюракратаў, антыхрыстаў".\\
Чую яшчэ голас з неба,\\
Што цара павесіць трэба!\\
3 той пары Масква, Варшава,\\
Рыга, Вільня, Бак, Лібава,\\
Беларусь, Літва, Расея\\
Гоняць вон цара-зладзея!\\
Народ чуе голас з неба,\\
Што больш цара не патрэба!\\
\\
Бомба – трах. Сяргей у шматы,\\
Мірскі бяжыць аж дахаты,\\
Цар у страху, сенат млее,\\
Беданосцаў аж хварэе...\\
Кладуць сеткі, каскі, бляхі.\\
Найбольш страшаць – гэта ляхі:\\
Ціха колюць, цэльне стрэляць,\\
Так, як жыта, чарцей мелюць.\\
Народ чуе голас з неба,\\
Што больш цара не патрэба.

Вершам «Хрэст на свабоду» Цётка паэтычна асэнсоўвае пачатак народнай рэвалюцыі. Верш мае дзве семантычныя часткі: у першай выказваецца адмоўнае стаўленне да той цярплівасці і пакорнасці, якія народ заўсёды праяўляў у адказ на сацыяльны прыгнёт і прымус. Каб падкрэсліць гэтую пакорлівасць, Цётка кожную страфу завяршае паўторам — сімвалам згодлівасці: «Нас ня дзівіць — так і трэба!», «А мы маўчым — так і трэба», «А мы плацім — так і трэба!». Нагнятанне ўступальнага «так і трэба» прыводзіць да эстэтычнага адмаўлення гэтай пазіцыі, калі даведзеная да крайнасці пакорлівасць становіцца абсурднай: «А цар сыпнуў, як бы з неба, %%//%% Тысяч куляў — так і трэба».

Рэвалюцыйны [[слоўнік/лейтматыў|лейтматыў]]: «Народ чуе голас з неба, %%//%% Што больш цара не патрэба!» — з'яўляецца стрыжнёвым у другой семантычнай частцы твора і сведчыць аб тым, што сімвал згодлівасці пераўтварыўся ў свой антыпод — сімвал бунту.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-прысяга-над-крывавымі-разорамі]]
  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-мора]]
  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-міхаська]]
  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-алаіза-пашкевіч]]
  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-сварба]]