Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Фрыдрых Шылер — Кубак
&keywords = кубак, юнак, кароль, вір, прорва, бог, харыбда, прорвай, хвалі, душа
&abstract = Балада Фрыдрыха Шылера "Кубак"
&iftrue = nan
~~

====== Фрыдрых Шылер — Кубак ======
//Балада//

\\
«Гэй, верныя рыцары, світа мая,\\
Хто смела ў бездань нырне?\\
Залаты туды кубак кідаю я,\\
І Харыбда яго праглыне.\\
Хто знойдзе мой кубак, з прадоння дастане,\\
Той возьме яго сабе ў карыстанне».\\
\\
Сказаў так кароль і ўзышоў на абрыў,\\
Што над чорнай прорвай навіс,\\
Дзе вір шалёны шумеў і бурліў,\\
І кубак шпурнуў уніз.\\
«Хто кінецца ў мора, яшчэ раз пытаю?\\
Няўжо я адважных у свіце не маю?»\\
\\
Прыціхлі, прымоўклі і чэлядзь і знаць:\\
«Няхай нас ратуе Бог!»\\
На дзікія хвалі з кручы глядзяць,\\
І ніхто з іх рашыцца не мог.\\
І ў трэці раз кароль запытаўся:\\
«Няўжо тут натоўп баязліўцаў сабраўся?»\\
\\
Але ўсе маўчалі, як і раней.\\
І раптам знайшоўся смяльчак:\\
Рассунуўшы кола знямелых людзей,\\
Выходзіць шляхетны юнак,\\
Прыгожы паж наперад выходзіць,\\
І ахнула світа, вачэй не адводзіць.\\
\\
Ён скінуў плашч і над прорвай стаў,\\
Зірнуў на бурлівую плынь:\\
Паток, што вір, усмоктваў, глытаў,\\
Назад вяртаўся з глыбінь,\\
Разрэзваў з грукатам чорныя нетры,\\
І пырскі фантанам віліся ў паветры.\\
\\
І плёскат, і булькат, і клёкат, і шып –\\
Нібы стрэўся агонь з вадой;\\
І хвалі, уздыбіўшы ўспенены хіб,\\
Імклівай плылі чарадой.\\
Навокал усё бушавала, дрыжала,\\
Быццам мора яшчэ адно мора раджала.\\
\\
Нарэшце прыліў адступіў, адышоў,\\
Прыціх, наталіўшы гнеў,\\
І пашчу Харыбда ашчэрыла зноў,\\
Таемны разявіла зеў,\\
І туды, як у лейку, з гулам і свістам\\
Вада палілася струменем іскрыстым.\\
\\
Але юнак апярэдзіў прыбой,\\
Надзеі на Бога усклаў\\
І кінуўся ўніз са скалы крутой,\\
Нырнуў і ў прорве прапаў.\\
І агарнула прыдворных трывога,\\
Шкада ўсім стала хлапца маладога.\\
\\
І прорва стуліла свае берагі,\\
Здабычы адчуўшы смак.\\
І шэпт пракаціўся, поўны тугі:\\
«Бывай, адважны юнак!»\\
Штось глуха шумела, пасля перастала,\\
І жудасная цішыня настала.\\
\\
Каб нават карону ўкінуў ён\\
І сказаў: «Хто яе прынясе,\\
Таму аддам і карону і трон», –\\
Адмовіліся б усе.\\
Харыбда скарбаў сваіх не пакажа,\\
Пра дзівы марскія ніхто не раскажа.\\
\\
Нямала ахвяр праглынула яна,\\
Караблёў патрушчыла шмат,\\
Ні адзін чалавек з магільнага дна\\
Жывым не вяртаўся назад.\\
Тым часам прорва ізноў бушавала,\\
Бліжэй і бліжэй падступала навала.\\
\\
І плёскат, і булькат, і клёкат, і шып –\\
Нібы стрэўся агонь з вадой;\\
І хвалі, уздыбіўшы ўспенены хіб,\\
Бягуць адна за адной,\\
Імчацца з грукатам несціханым,\\
І пырскі ў паветра ўзлятаюць фантанам.\\
\\
І раптам бліснула нешта з вады,\\
То не лебедзь крыламі б'е,\\
Змагаецца з хвалямі паж малады.\\
Ён правай рукою грабе,\\
А ў левай кубак высока трымае,\\
І крык захаплення над прорвай лунае.\\
\\
Ён дыхае доўга, шчаслівы стаіць,\\
Хоць твар і збялеў ад пакут.\\
Народ на героя з пашанай глядзіць:\\
«Ён жывы! Ён з намі! Ён тут!\\
З жахлівае бездані вырваўся ўдала –\\
Такога на свеце яшчэ не бывала».\\
\\
Узрушаны двор пераможцу вітаў.\\
Ён укленчыў перад каралём\\
І кубак падаў, і кароль загадаў\\
Напоўніць кубак віном.\\
Сама каралеўна хлапца частавала,\\
І сэрца яго ад любві раставала.\\
\\
«Жыві і красуйся, магутны ўладар! –\\
Прамовіў пачціва юнак. –\\
Жыццё на зямлі – найвялікшы дар,\\
Нябеснае літасці знак,\\
А там – жах і цемра, схавана глыбока\\
Адвечная тайна ад прагнага вока.\\
\\
І вір мяне пацягнуў, павалок\\
З нястрымнай сілай на дно,\\
А знізу сустрэчны імчаўся паток,\\
І яны зліліся ў адно.\\
І так мяне біла, круціла, вярцела:\\
Я думаў, душа адарвецца ад цела.\\
\\
Але Бог не пакінуў мяне ў бядзе,\\
Не адвярнуў вачэй,\\
Заўважыў я выступ каменны ў вадзе\\
І ўчапіўся аберуч хутчэй.\\
Там і кубак вісеў на галінцы карала,\\
Ненажэрная прорва яго не забрала.\\
\\
Пада мною была пурпуровая глыб,\\
Нібы шлях у пякельную мглу.\\
Я ўбачыў безліч дзівосных рыб\\
І між імі рыбу-пілу.\\
І зборышча гадаў агідных, мясістых\\
Паўзло, варушылася ў нетрах барвістых.\\
\\
Саламандры, яшчары, змей вадзяны...\\
Пачвары звіліся ў клуб:\\
То клюшні тырчалі з шурпатай спіны,\\
То востры высоўваўся зуб.\\
І ўжо да мяне падплывала акула,\\
Драпежніца кроў сваім носам пачула.\\
\\
І стала мне жудасна, ледзь не самлеў,\\
Мой дух агарнуўся тугой:\\
Ніхто не ўратуе, я ў прорве вісеў\\
Сам-насам са смерцю ліхой,\\
Не чуючы добрага слова людскога,\\
Сярод страшыдлаў прадоння марскога.\\
\\
І тут на мяне з багровай імглы\\
Накінуўся спрут-васьміног,\\
Прыцягвае, смокча, прэч ад скалы\\
Я рвануўся, трываць больш не мог,\\
І вір падхапіў мяне ў тое ж імгненне\\
І вынес наверх, Бог паслаў мне збавенне».\\
\\
Падзівіўся кароль: «Дагадзіў ты нам,\\
Мы чулі цікавы расказ.\\
Кубак – твой, але ж я і персцень аддам,\\
У якім неацэнны алмаз,\\
Калі зноў у падводнае царства адважна\\
Нырнеш ты і ўсё агледзіш уважна».\\
\\
Каралеўну спалохаў бацькаў загад:\\
«Калі ласка, я вельмі прашу,\\
Зазнаў ён і так небяспекі шмат,\\
Не губіце жывую душу,\\
Не прымушайце юнага пажа,\\
Няхай хто з рыцараў храбрасць пакажа».\\
\\
З усмешкай кароль на абрыў узышоў,\\
І кубак знік пад вадой:\\
«Калі ўдасца табе адшукаць яго зноў,\\
Будзеш першым у свіце маёй\\
І будзе жонкай тваёю тая,\\
Што гэтак шчыра табе спагадае».\\
\\
І прасвятлела душа юнака,\\
Каханне адолела страх.\\
Румянцам палае ў красуні шчака,\\
І слёзы ў яе на вачах.\\
І кінуўся хлопец у вір галавою,\\
Каб шчасце знайсці ці пакончыць з сабою.\\
\\
Прыбой наступае, бушуе, раве\\
І коціцца з шумам назад.\\
Глядзіць каралеўна: ён, можа, ўсплыве,\\
А сэрца гаворыць – наўрад.\\
І спадзяванні гаснуць паволі,\\
Няма юнака і не будзе ніколі.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/аркадзь-куляшоў/аркадзь-куляшоў-балада-аб-чатырох-заложн]]
  * [[творы/ян-чачот/ян-чачот-бекеш]]
  * [[творы/алесь-пісьмянкоў/алесь-пісьмянкоў-балада-роду]]
  * [[творы/янка-сіпакоў/янка-сіпакоў-урок-сербская-балада-хх-ста]]
  * [[слоўнік/балада]]