Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Уладзімір Караткевіч — Зброя
&keywords = Караткевіч, зброя
&abstract = Чытаць кароткі змест і аналіз аповесці "Зброя" Уладзіміра Караткевіча
&iftrue = nan
~~

====== Уладзімір Караткевіч — Зброя ======
Тэматычна з [[творы/уладзімір-караткевіч/-каласы-пад-сярпом-тваім-асноўныя-прабле|раманам "Каласы пад сярпом тваім"]] звязана аповесць "Зброя". У ёй таксама дзейнічаюць Алесь Загорскі, Мсціслаў Маеўскі, браты-блізнюкі Кандрат і Андрэй Кагуты, "дзядзька" Кірдун. Дзеянне адбываецца зімой і вясной 1862 года ў Маскве, куды Алесь са сваімі сябрамі прыязджае, каб здабыць зброю для будучага паўстання і каб вызваліць з няволі Андрэя Кагута.\\
Сам пісьменнік пра аповесць "Зброя" сказаў: "Не. Гэта не працяг рамана, а яго адгалінаванне. Галоўныя героі тыя ж, але яны дзейнічаюць у іншых умовах і іншы раз не зусім так, як табе хочацца" ("Літаратура і мастацтва", 3 снежня 1982 г.).\\
Аповесць "Зброя" — гнеўная, выкрывальная сатыра як на самадзяржаўна-прыгонніцкі лад Расіі 60-х гадоў XIX стагоддзя, так і ўвогуле сатыра на лад, варожы і чужы чалавеку і цывілізацыі. Пісьменнік закрануў у ёй сур'ёзныя сацыяльныя праблемы, раскрыў норавы тагачаснага грамадства, асабліва маскоўскага дна з яго дзікімі законамі, з купляй-продажам, са зладзействам, подкупамі і даносамі, што, як балячкі, раз'ядалі і губілі грамадства і чалавека.\\
Пра Маскву і яе жыхароў напісана нямала. Дастаткова згадаць папулярную кнігу "Масква і масквічы" Гіляроўскага. [[постаці/уладзімір-караткевіч|Уладзімір Караткевіч]] па-свойму расказаў пра белакаменную і яе норавы, у духу сатыры Гогаля і Салтыкова-Шчадрына. Ёсць у ягоным апавяданні горыч і гнеў, боль і абурэнне, [[слоўнік/іронія|іронія]] і [[слоўнік/сарказм|сарказм]].\\
Галоўны герой твора, нібы Дантэ, спусціўся ў "такія цёмныя глыбіні, такія лабірынты і прорвы, якіх цалкам і на ўсю глыбіню не ведаў ніхто". Алесь убачыў, што "трэці Рым" трымаўся на трох кітах: дэспатычным самавольстве, нахабным прыгоне і патрыярхальнасці. Трапіўшы ў асяроддзе, дзе ўсё куплялася і прадавалася, ён падумаў пра перамогу, у якой "загінуць лепшыя, а поскудзь застанецца", бо "колькі б ні меў рацыі сапраўдны чалавек — ён не здужае ў бітве з чалавечай сквапнасцю". Але ён адагнаў гэтую думку. Адзін з герояў аповесці, Чыўін, паведаміў Алесю, што нядаўна з Крамля выкралі гармату, выказаў упэўненасць, што злодзеі і цар-звон прынялі б, каб нехта купіў, і "каб дар камусьці быў патрэбен, то вывезлі б і цара".\\
Сатырычнай, эзопаўскай мовай карыстаецца пісьменнік і тады, калі піша наступнае: "Як гэта ні дзіўна было, але руская навука, мастацтва, літаратура таксама знаходзіліся ў стане самага глыбокага крызісу... Астыла любоў да роднага слова і літаратуры нават у асвечанай праслойкі. Дваранства ледзь не канчаткова кінула родную мову і, у большасці сваёй, не чытала нічога, акрамя французскіх раманаў.\\
Высока трымаў сцяг адзін Малы тэатр... Але і тут не было поўнага "ансамбля"... Волаты ігралі побач з пігмеямі".\\
Людзі прызвычаіліся да такой сітуацыі. Пры агульнай абыякавасці нічога нельга было змяніць. Алесь жа не мог мірыцца з усім гэтым. Яму балюча і крыўдна было глядзець на аслепленых мядзведзяў, якія не хацелі дужацца і цягнулі лапы за падачкай, на зняможанага быка, які ішоў да сонца і волі. Рызыкуючы ўласным жыццём, герой хоча абнавіць, змяніць грамадства. Каб здабыць зброю для будучага паўстання, трапляе са сваімі сябрамі ў гэту памыйную яму. Але і там ён змагаецца. Змагаецца за лес жанчыны, хлопчыка, Сашкі Шчалканава, за іхнія надломленыя душы і загубленае жыццё.\\
Чым жа можна вытлумачыць тое, што аповесць "Зброя" з'яўляецца адгалінаваннем рамана "Каласы пад сярпом тваім", а не яго працягам? Безумоўна, завяршэнню рамана перашкаджалі многія прычыны. Пісьменніку, відаць, у раманнай форме было надзвычай цяжка і балюча (для яго гэта вельмі асабістая тэма) паказаць паўстанне і яго трагічныя вынікі. Магчыма, для гэтага патрэбны быў новы падыход, іншае мастацкае вырашэнне тэмы. Ды і з цягам часу ў нейкай ступені змяніўся сам Караткевіч, характар ягонага светаўспрымання. Неабходна пры гэтым улічыць і спецыфіку ягонага таленту, які па-рознаму раскрываўся ў празаічных і драматычных творах. I, думаецца, справа не столькі ў тым, што ў ягонай гістарычнай прозе галоўны герой народжаны часцей за ўсё, як у класічным гістарычным рамане вальтэрскотаўскага тыпу, фантазіяй аўтара, а ў драмах выступаюць пераважна гістарычныя персанажы, колькі у сродках і спосабах мастацкага выяўлення.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-кніганошы]]
  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-кніганошы-гдз]]
  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-лісце-каштанаў]]
  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-чазенія-гдз]]
  * [[творы/уладзімір-караткевіч/творчасць-уладзіміра-караткевіча]]