Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:пімен-панчанка:творчасць-пімена-панчанкі [2025/08/23 15:43] – vedybeadmin
+++ творы:пімен-панчанка:творчасць-пімена-панчанкі [2025/08/23 15:58] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 ====== Творчасць Пімена Панчанкі ======
 Пімен Панчанка — пясняр высокага гуманізму, палымяны абаронца духоўнасці і маральнасці жыцця. Народны пісьменнік Васіль Быкаў піша, што яго вершы "былі выразнікамі дум і спадзяванняў эпохі, неслі ўвесь напал яе творчага пафасу", зрабіліся "баявой зброяй народа ў барацьбе з бюракратызмам, пустазвонствам і раўнадушшам". Аднак Пімен Панчанка не толькі паэт-грамадзянін, але і таленавіты лірык, паэт-філосаф.\\
-Жыццёвая і творчая [[litpers>пімен-панчанка|біяграфія Пімена Панчанкі]] (1917-1995) насычаная падзеямі. Гэта чалавек і творца, які прайшоў складанымі пуцявінамі XX стагоддзя. Сапраўдная духоўная Радзіма Пімена Емяльянавіча Панчанкі (хоць нарадзіўся ён у Таліне 23 жніўня 1917 г.) — Бягомльшчына (Віцебская вобласць), куды ў 1920 г. прыехала яго сям’я. Тут прайшлі яго маленства і школьныя гады. Беларускі лес, дзівосныя краявіды вакол мястэчка глыбока кранулі хлапчукова сэрца, на ўсё жыццё засталіся жывой крыніцай любові да радзімы.\\
+Жыццёвая і творчая [[постаці/пімен-панчанка|біяграфія Пімена Панчанкі]] (1917-1995) насычаная падзеямі. Гэта чалавек і творца, які прайшоў складанымі пуцявінамі XX стагоддзя. Сапраўдная духоўная Радзіма Пімена Емяльянавіча Панчанкі (хоць нарадзіўся ён у Таліне 23 жніўня 1917 г.) — Бягомльшчына (Віцебская вобласць), куды ў 1920 г. прыехала яго сям’я. Тут прайшлі яго маленства і школьныя гады. Беларускі лес, дзівосныя краявіды вакол мястэчка глыбока кранулі хлапчукова сэрца, на ўсё жыццё засталіся жывой крыніцай любові да радзімы.\\
 Пімен Панчанка рана выйшаў на дарогу самастойнага жыцця. Пасля Бягомльскай сямігодкі ён выбраў прафесію настаўніка. Закончыў педагагічныя курсы ў Бабруйску і з 1934 да 1938 г. настаўнічаў на Магілёўшчыне. Займаўся самаадукацыяй, завочна вучыўся ў Мінскім настаўніцкім інстытуце, які закончыў у 1939 г. Потым была служба ў арміі, удзел у Вялікай Айчыннай вайне.\\
 Першыя вершы Пімен Панчанка надрукаваў у 1934 г. У даваенны час выдаў зборнікі "Упэўненасць" (1938) і "Вераснёвыя сцягі" (1940). Многія творы з гэтых паэтычных кніг адлюстроўваюць тыповы настрой і адчуванні тагачаснага маладога пакалення: у іх струменяць радасць, рамантычная вера ў чалавечае шчасце, упэўненасць, што заўтрашні дзень адкрые новыя, яшчэ больш шырокія далягляды жыцця:
@@ Радок 51: / Радок 51: @@
 \\
-Зборнікі "Дарога вайны" (1943) і "Далёкія станцыі" (1945) — балючая споведзь паэта пра зведанае, перажытае ў віхуры крывавага грознага ліхалецця. Творчасць Пімена Панчанкі ваеннага часу — гэта лірыка суровай праўды, паэзія надзвычай трагедыйнага гучання. Яго [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]], поўны мужнасці і рашучасці абараніць родную зямлю, у вершы [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-беларусі|"Беларусі"]] (1941) выказвае свой боль і гнеў. Паэт згадвае нашу гісторыю, гаворыць пра велічны і няскораны дух беларускага народа і, як некалі [[творы/янка-купала/грамадзянская-лірыка-янкі-купалы-перыяду|Янка Купала]], з грамадзянска-публіцыстычным пафасам сцвярджае ідэю свабоды і адраджэння Беларусі: "Пакуль сонца не згасне, %%//%% Пакуль свецяцца зоры, %%//%% Беларусь не загіне, будзе жыць Беларусь!"\\
+Зборнікі "Дарога вайны" (1943) і "Далёкія станцыі" (1945) — балючая споведзь паэта пра зведанае, перажытае ў віхуры крывавага грознага ліхалецця. Творчасць Пімена Панчанкі ваеннага часу — гэта лірыка суровай праўды, паэзія надзвычай трагедыйнага гучання. Яго [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]], поўны мужнасці і рашучасці абараніць родную зямлю, у вершы [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-беларусі|"Беларусі"]] (1941) выказвае свой боль і гнеў. Паэт згадвае нашу гісторыю, гаворыць пра велічны і няскораны дух беларускага народа і, як некалі [[творы/янка-купала/грамадзянская-лірыка-янкі-купалы-перыяду|Янка Купала]], з грамадзянска-публіцыстычным пафасам сцвярджае ідэю свабоды і адраджэння Беларусі: "Пакуль сонца не згасне, %%//%% Пакуль свецяцца зоры, %%//%% Беларусь не загіне, будзе жыць Беларусь!"\\
 У вершы [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-кожны-з-нас-прыпасае-радз|"Кожны з нас прыпасае Радзімы куток..."]] (1942) эмацыянальна і псіхалагічна глыбока выяўлены пачуцці салдата, які выйшаў з акружэння і апынуўся ля спаленай роднай хаты. Герой аддаецца ўспамінам, не можа прымірыцца з жахлівай рэчаіснасцю:
@@ Радок 137: / Радок 137: @@
 \\
-Вясна намалявана аўтарам светлымі лірычнымі фарбамі, з вобразнай метафарычнасцю. Пасля пейзажнай [[slounik>экспазіцыя|экспазіцыі]] паэт згадвае прыгожую легенду пра нараджэнне ў белай квецені дзяўчат на нашай зямлі, захоплена гаворыць пра непаўторную пару маладосці. Псіхалагічна пранікліва, з сардэчнай пяшчотай апаэтызавана ў вершы першае каханне:
+Вясна намалявана аўтарам светлымі лірычнымі фарбамі, з вобразнай метафарычнасцю. Пасля пейзажнай [[слоўнік/экспазіцыя|экспазіцыі]] паэт згадвае прыгожую легенду пра нараджэнне ў белай квецені дзяўчат на нашай зямлі, захоплена гаворыць пра непаўторную пару маладосці. Псіхалагічна пранікліва, з сардэчнай пяшчотай апаэтызавана ў вершы першае каханне:
 О белыя яблыні, белыя яблыні,\\
@@ Радок 226: / Радок 226: @@
 \\
 Словы "сумленне", "чалавечнасць" праходзяць скразнымі матывамі праз усю паэзію Пімена Панчанкі, і гэтая лексіка красамоўна сведчыць пра яго этычную і грамадзянскую пазіцыю.\\
-Запаветная думка паэта — гэта мара пра прыгожае, гарманічнае быццё. Ён трывожыўся пра тое, ці здолеем мы пабудаваць дом шчасця, радасці, цывілізаванай людской супольнасці, дзе будуць шанавацца вечныя каштоўнасці, не будзе месца ваяўнічаму злу, прыніжэнню, балючым пакутам. Ён разумеў, што "новае творыцца цяжка і доўга", і гэты заўтрашні дзень залежыць ад кожнага з нас, маральных асноў асобы. Можна шмат што памяняць да лепшага, калі жыць і клапаціцца на зямлі пра сапраўднае, прыгожае і духоўнае. У [[slounik>верлібр|верлібры]] "Калі мы губляем час..." паэт робіць афарыстычную выснову пра змест і сэнс чалавечага жыцця:
+Запаветная думка паэта — гэта мара пра прыгожае, гарманічнае быццё. Ён трывожыўся пра тое, ці здолеем мы пабудаваць дом шчасця, радасці, цывілізаванай людской супольнасці, дзе будуць шанавацца вечныя каштоўнасці, не будзе месца ваяўнічаму злу, прыніжэнню, балючым пакутам. Ён разумеў, што "новае творыцца цяжка і доўга", і гэты заўтрашні дзень залежыць ад кожнага з нас, маральных асноў асобы. Можна шмат што памяняць да лепшага, калі жыць і клапаціцца на зямлі пра сапраўднае, прыгожае і духоўнае. У [[слоўнік/верлібр|верлібры]] "Калі мы губляем час..." паэт робіць афарыстычную выснову пра змест і сэнс чалавечага жыцця:
 І толькі калі мы працуем са смакам —\\
@@ Радок 277: / Радок 277: @@
 Пімена Панчанку вельмі непакоіў лёс Беларусі пасля [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/тэма-чарнобыля-ў-беларускай-паэзіі|Чарнобыля]]. "Усё пераблытаў атрутны чарнобыльскі вецер..." — гаварыў паэт у вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-раўнавага|Раўнавага]]" пра страту гармоніі і суладнасці ў сучаснай рэчаіснасці. Ён не мог мірыцца, што няпраўда ды абыякавасць прыносяць людзям пакуты і гора, гаварыў пра крызісны стан сучаснага свету, чуйна ўспрымаў яго маральны заняпад. "Сэрца зноў атручана горкім пачуццём..." — прызнаваўся паэт у вершы "Юбілейнае". Гэты пазмрачнелы настрой быў выкліканы цяжкасцямі і выпрабаваннямі паслячарнобыльскага і постсавецкага часу.\\
 Краса вобразаў і пачуццяў палоніць у пейзажнай лірыцы паэта. Ён паказвае краявіды роднай зямлі як свет адухоўлена-дзівосны, багаты на яркія дэталі (вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-асенняя-навальніца|Асенняя навальніца]]", "Людзі лета з палеткаў пазвозілі...", "Хмары плаваюць над намі..." і інш.) Лірычная паэзія прыроды нярэдка напоўнена медытацыямі: "Ідуць гады, %%//%% Рады сяброў радзеюць, %%//%% А новых мне, напэўна, не знайсці... %%//%% На скверах клёны ціхія ірдзеюць, %%//%% I хутка цёмным сіверам гусці" ("Апошні дзень вясны і першы лета..."). Пімен Панчанка любіць маляваць прыроду яскравымі эпітэтамі і метафарычнымі фарбамі: "Бярэзнікаў белая песня, %%//%% Званы медзяныя бароў, %%//%% Заставы калматых елак — %%//%% Надзейныя сховы звяроў" ("Бярэзінскі запаведнік").\\
-Праз усю паэзію Пімена Панчанкі [[slounik>лейтматыў|лейтматывам]] праходзяць вобразы прыроды — жыта, зор, сонца, жаўранка і інш. I гэтае захапленне — "душы патрэба", сведчанне пастаяннай і непарыўнай роднасці лірычнага героя паэта з прыгажосцю. У вершы "Ля жыта" (1986) вобраз жыта паўстае як сімвал жыцця:
+Праз усю паэзію Пімена Панчанкі [[слоўнік/лейтматыў|лейтматывам]] праходзяць вобразы прыроды — жыта, зор, сонца, жаўранка і інш. I гэтае захапленне — "душы патрэба", сведчанне пастаяннай і непарыўнай роднасці лірычнага героя паэта з прыгажосцю. У вершы "Ля жыта" (1986) вобраз жыта паўстае як сімвал жыцця:
 Стаю ля жыта,\\