Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:пімен-панчанка:творчасць-пімена-панчанкі [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:пімен-панчанка:творчасць-пімена-панчанкі [2025/08/23 15:58] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 ====== Творчасць Пімена Панчанкі ======
 Пімен Панчанка — пясняр высокага гуманізму, палымяны абаронца духоўнасці і маральнасці жыцця. Народны пісьменнік Васіль Быкаў піша, што яго вершы "былі выразнікамі дум і спадзяванняў эпохі, неслі ўвесь напал яе творчага пафасу", зрабіліся "баявой зброяй народа ў барацьбе з бюракратызмам, пустазвонствам і раўнадушшам". Аднак Пімен Панчанка не толькі паэт-грамадзянін, але і таленавіты лірык, паэт-філосаф.\\
-Жыццёвая і творчая [[litpers>пімен-панчанка|біяграфія Пімена Панчанкі]] (1917-1995) насычаная падзеямі. Гэта чалавек і творца, які прайшоў складанымі пуцявінамі XX стагоддзя. Сапраўдная духоўная Радзіма Пімена Емяльянавіча Панчанкі (хоць нарадзіўся ён у Таліне 23 жніўня 1917 г.) — Бягомльшчына (Віцебская вобласць), куды ў 1920 г. прыехала яго сям’я. Тут прайшлі яго маленства і школьныя гады. Беларускі лес, дзівосныя краявіды вакол мястэчка глыбока кранулі хлапчукова сэрца, на ўсё жыццё засталіся жывой крыніцай любові да радзімы.\\
+Жыццёвая і творчая [[постаці/пімен-панчанка|біяграфія Пімена Панчанкі]] (1917-1995) насычаная падзеямі. Гэта чалавек і творца, які прайшоў складанымі пуцявінамі XX стагоддзя. Сапраўдная духоўная Радзіма Пімена Емяльянавіча Панчанкі (хоць нарадзіўся ён у Таліне 23 жніўня 1917 г.) — Бягомльшчына (Віцебская вобласць), куды ў 1920 г. прыехала яго сям’я. Тут прайшлі яго маленства і школьныя гады. Беларускі лес, дзівосныя краявіды вакол мястэчка глыбока кранулі хлапчукова сэрца, на ўсё жыццё засталіся жывой крыніцай любові да радзімы.\\
 Пімен Панчанка рана выйшаў на дарогу самастойнага жыцця. Пасля Бягомльскай сямігодкі ён выбраў прафесію настаўніка. Закончыў педагагічныя курсы ў Бабруйску і з 1934 да 1938 г. настаўнічаў на Магілёўшчыне. Займаўся самаадукацыяй, завочна вучыўся ў Мінскім настаўніцкім інстытуце, які закончыў у 1939 г. Потым была служба ў арміі, удзел у Вялікай Айчыннай вайне.\\
 Першыя вершы Пімен Панчанка надрукаваў у 1934 г. У даваенны час выдаў зборнікі "Упэўненасць" (1938) і "Вераснёвыя сцягі" (1940). Многія творы з гэтых паэтычных кніг адлюстроўваюць тыповы настрой і адчуванні тагачаснага маладога пакалення: у іх струменяць радасць, рамантычная вера ў чалавечае шчасце, упэўненасць, што заўтрашні дзень адкрые новыя, яшчэ больш шырокія далягляды жыцця:
@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 \\
-Малады аўтар паэтызуе працу, калгасныя будні і багатыя ўраджаі, вітае пераўтварэнне рэчаіснасці, поспехі савецкага будаўніцтва. Гэтыя тэматыка, пафас творчасці бачацца праявай агульнай тэндэнцыі ўсёй даваеннай паэзіі. За кадрам заставаліся негатыўныя бакі жыцця, яго складаная глыбінная супярэчлівасць, бо традыцыя павярхоўнага аптымістычнага светабачання тады ўжо моцна ўсталявалася ў літаратуры, а да таго ж моладзь успрымала свет і час у ружовым, ідылічным святле. I ўсё ж у паэзіі Пімена Панчанкі знайшлося месца і вечным, неўвядальным пачуццям. Каханне, радзіма, прырода — вось тыя асноўныя тэмы, на якіх трымаецца яго паэтычны свет і якія ратуюць ад суцэльнай аднапланавасці і аднастайнасці. Яркімі слоўнымі фарбамі напісаны вершы [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-восень|"Восень"]] і [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-у-навальніцу|"У навальніцу"]].\\
+Малады аўтар паэтызуе працу, калгасныя будні і багатыя ўраджаі, вітае пераўтварэнне рэчаіснасці, поспехі савецкага будаўніцтва. Гэтыя тэматыка, пафас творчасці бачацца праявай агульнай тэндэнцыі ўсёй даваеннай паэзіі. За кадрам заставаліся негатыўныя бакі жыцця, яго складаная глыбінная супярэчлівасць, бо традыцыя павярхоўнага аптымістычнага светабачання тады ўжо моцна ўсталявалася ў літаратуры, а да таго ж моладзь успрымала свет і час у ружовым, ідылічным святле. I ўсё ж у паэзіі Пімена Панчанкі знайшлося месца і вечным, неўвядальным пачуццям. Каханне, радзіма, прырода — вось тыя асноўныя тэмы, на якіх трымаецца яго паэтычны свет і якія ратуюць ад суцэльнай аднапланавасці і аднастайнасці. Яркімі слоўнымі фарбамі напісаны вершы [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-восень|"Восень"]] і [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-у-навальніцу|"У навальніцу"]].\\
-У вершы "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-журавы|Журавы]]" (1938) паэт гаворыць пра моц і невынішчальнасць пачуцця радзімы. I даносіць да нас гэтую думку праз пранікнёную мелодыку радка, вобразную яркасць слова:
+У вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-журавы|Журавы]]" (1938) паэт гаворыць пра моц і невынішчальнасць пачуцця радзімы. I даносіць да нас гэтую думку праз пранікнёную мелодыку радка, вобразную яркасць слова:
 Пад залатымі сонечнымі промнямі\\
@@ Радок 28: / Радок 28: @@
 \\
-Па-новаму з вышыні сучаснага дня ўспрымаецца верш [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-зубр|"Зубр"]] (1940), які ўражвае сваёй іншасказальнасцю і філасофскай падтэкставасцю. Вобраз зубра ў запаведніку ўвасабляе няволю, скаванасць духу, і таму падобнага лёсу не жадае зазнаць паэтаў герой, які імкнецца абудзіць зубрыную годнасць:
+Па-новаму з вышыні сучаснага дня ўспрымаецца верш [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-зубр|"Зубр"]] (1940), які ўражвае сваёй іншасказальнасцю і філасофскай падтэкставасцю. Вобраз зубра ў запаведніку ўвасабляе няволю, скаванасць духу, і таму падобнага лёсу не жадае зазнаць паэтаў герой, які імкнецца абудзіць зубрыную годнасць:
 Што сталася з табой, магутны бык,\\
@@ Радок 51: / Радок 51: @@
 \\
-Зборнікі "Дарога вайны" (1943) і "Далёкія станцыі" (1945) — балючая споведзь паэта пра зведанае, перажытае ў віхуры крывавага грознага ліхалецця. Творчасць Пімена Панчанкі ваеннага часу — гэта лірыка суровай праўды, паэзія надзвычай трагедыйнага гучання. Яго [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]], поўны мужнасці і рашучасці абараніць родную зямлю, у вершы [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-беларусі|"Беларусі"]] (1941) выказвае свой боль і гнеў. Паэт згадвае нашу гісторыю, гаворыць пра велічны і няскораны дух беларускага народа і, як некалі [[bellit>янка-купала/грамадзянская-лірыка-янкі-купалы-перыяду|Янка Купала]], з грамадзянска-публіцыстычным пафасам сцвярджае ідэю свабоды і адраджэння Беларусі: "Пакуль сонца не згасне, %%//%% Пакуль свецяцца зоры, %%//%% Беларусь не загіне, будзе жыць Беларусь!"\\
+Зборнікі "Дарога вайны" (1943) і "Далёкія станцыі" (1945) — балючая споведзь паэта пра зведанае, перажытае ў віхуры крывавага грознага ліхалецця. Творчасць Пімена Панчанкі ваеннага часу — гэта лірыка суровай праўды, паэзія надзвычай трагедыйнага гучання. Яго [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]], поўны мужнасці і рашучасці абараніць родную зямлю, у вершы [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-беларусі|"Беларусі"]] (1941) выказвае свой боль і гнеў. Паэт згадвае нашу гісторыю, гаворыць пра велічны і няскораны дух беларускага народа і, як некалі [[творы/янка-купала/грамадзянская-лірыка-янкі-купалы-перыяду|Янка Купала]], з грамадзянска-публіцыстычным пафасам сцвярджае ідэю свабоды і адраджэння Беларусі: "Пакуль сонца не згасне, %%//%% Пакуль свецяцца зоры, %%//%% Беларусь не загіне, будзе жыць Беларусь!"\\
-У вершы [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-кожны-з-нас-прыпасае-радз|"Кожны з нас прыпасае Радзімы куток..."]] (1942) эмацыянальна і псіхалагічна глыбока выяўлены пачуцці салдата, які выйшаў з акружэння і апынуўся ля спаленай роднай хаты. Герой аддаецца ўспамінам, не можа прымірыцца з жахлівай рэчаіснасцю:
+У вершы [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-кожны-з-нас-прыпасае-радз|"Кожны з нас прыпасае Радзімы куток..."]] (1942) эмацыянальна і псіхалагічна глыбока выяўлены пачуцці салдата, які выйшаў з акружэння і апынуўся ля спаленай роднай хаты. Герой аддаецца ўспамінам, не можа прымірыцца з жахлівай рэчаіснасцю:
 Не прыпомню цяпер, што ў адказ я шаптаў —\\
@@ Радок 67: / Радок 67: @@
 Гэтыя радкі раскрываюць драматызм і пакуты чалавечай душы.\\
 З псіхалагізмам напісаны і такія вершы ваеннай пары, як "Сінія касачы", "Будуць вечна сады расцвітаць...", "Лес асенні глуха гудзе..." і інш.\\
-Героіка-драматычны пафас вызначае гучанне балады "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-герой|Герой]]" (1943). Салдат здзяйсняе самаахвярны подзвіг:
+Героіка-драматычны пафас вызначае гучанне балады "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-герой|Герой]]" (1943). Салдат здзяйсняе самаахвярны подзвіг:
 Злосна сказаў: "Уставай, пяхота!\\
@@ Радок 113: / Радок 113: @@
 \\
 Паэзія Пімена Панчанкі — "лінія высокага напружання", якая нясе ў сабе магутны ток эмацыянальна-духоўнай энергіі. Памяць паэта жыве пакутамі вайны, якую ён паказвае без прыхарошвання, ідылічнасці, не прымае фальшу і хлусні пра ваеннае мінулае, бо "за перамогу вялікай цаной плацілі найлепшыя сэрцы" (вершы "Святочныя салюты", "Франтавік", "Слова да паэтаў", "У сорак першым" і інш.).\\
-Не мог Пімен Панчанка прыняць і тое, што ў 60-я гг. пад шыльдай "дружбы народаў", "зліцця моў і народаў" пачалося выцясненне з грамадскай сферы беларускай мовы, праводзілася актыўная палітыка. русіфікацыі. Паводле яго ўспамінаў, першы сакратар ЦК КПСС Мікіта Сяргеевіч Хрушчоў падчас наведвання Мінска сказаў так: "Чем скорее мы будем говорить по-русски, тем быстрее построим коммунизм". Гэтыя словы, якія зляцелі з вуснаў першай асобы ў дзяржаве, былі ўспрыняты мясцовымі партыйнымі функцыянерамі як кіраўніцтва да дзеяння: у хуткім часе на Беларусі не засталося школ з беларускай мовай навучання. Пімен Панчанка не прымаў падобны валюнтарызм у нацыянальным пытанні і бараніў роднае слова. Верш [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-родная-мова|"Родная мова"]] (1964) гучыць як пратэст супраць замаху на самую дарагую святыню:
+Не мог Пімен Панчанка прыняць і тое, што ў 60-я гг. пад шыльдай "дружбы народаў", "зліцця моў і народаў" пачалося выцясненне з грамадскай сферы беларускай мовы, праводзілася актыўная палітыка. русіфікацыі. Паводле яго ўспамінаў, першы сакратар ЦК КПСС Мікіта Сяргеевіч Хрушчоў падчас наведвання Мінска сказаў так: "Чем скорее мы будем говорить по-русски, тем быстрее построим коммунизм". Гэтыя словы, якія зляцелі з вуснаў першай асобы ў дзяржаве, былі ўспрыняты мясцовымі партыйнымі функцыянерамі як кіраўніцтва да дзеяння: у хуткім часе на Беларусі не засталося школ з беларускай мовай навучання. Пімен Панчанка не прымаў падобны валюнтарызм у нацыянальным пытанні і бараніў роднае слова. Верш [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-родная-мова|"Родная мова"]] (1964) гучыць як пратэст супраць замаху на самую дарагую святыню:
 Кажуць, мова мая аджывае\\
@@ Радок 122: / Радок 122: @@
 \\
 Твор прасякнуты пачуццём любасці да роднай мовы і непадробнай сыноўняй трывогай за яе лёс: "Песню сваю, мову сваю %%//%% Я да грудзей прытульваю". Першапачаткова верш заканчваўся страфою "Ці плачу я, ці пяю?.. %%//%% Восень. На вуліцы цёмна... %%//%% Пакіньце мне мову маю, %%//%% Пакіньце жыццё мне". Але пад націскам цэнзуры паэт мусіў замяніць апошнія радкі. Аднавіў ён іх у кнізе "Выбранае" (1993).\\
-Пімен Панчанка — паэт і грамадзянін — спавядаў высокія маральна-этычныя прынцыпы жыцця, таму ён заклікаў сучаснікаў да ўнутранага ачышчэння, чалавекалюбства, спагады. Трэба, аднак, сказаць, што ў вершах на грамадзянскую і публіцыстычную тэматыку знаходзіць выяўленне паэтава вера ў ленінскую палітыку, камуністычную ідэалогію. Гэтыя перакананні — адметнасць свайго часу, аснова светапогляду цэлых пакаленняў людзей, і падыходзіць да іх асэнсавання мы павінны з разуменнем гістарычнай эпохі. Галоўнае бачыцца ў іншым, а менавіта ў тым, што паэт усведамляў, як "шчасце... цяжка ўладкаваць на зямлі" ("Паэма майго лесу"), прапаведаваў гуманізм як аснову чалавечых узаемаадносінаў: "Лечыцца трава ад спёкі ліўнем, %%//%% Людзі ласкай лечацца людской" ("[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-чалавечнасць|Чалавечнасць]]").\\
+Пімен Панчанка — паэт і грамадзянін — спавядаў высокія маральна-этычныя прынцыпы жыцця, таму ён заклікаў сучаснікаў да ўнутранага ачышчэння, чалавекалюбства, спагады. Трэба, аднак, сказаць, што ў вершах на грамадзянскую і публіцыстычную тэматыку знаходзіць выяўленне паэтава вера ў ленінскую палітыку, камуністычную ідэалогію. Гэтыя перакананні — адметнасць свайго часу, аснова светапогляду цэлых пакаленняў людзей, і падыходзіць да іх асэнсавання мы павінны з разуменнем гістарычнай эпохі. Галоўнае бачыцца ў іншым, а менавіта ў тым, што паэт усведамляў, як "шчасце... цяжка ўладкаваць на зямлі" ("Паэма майго лесу"), прапаведаваў гуманізм як аснову чалавечых узаемаадносінаў: "Лечыцца трава ад спёкі ліўнем, %%//%% Людзі ласкай лечацца людской" ("[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-чалавечнасць|Чалавечнасць]]").\\
 Сардэчны лірызм, асаблівая тонкасць уражанняў выяўляецца ў пейзажнай паэзіі і інтымнай лірыцы. Яркі вобраз лесу паўстае ў вершы "Паэма майго лесу". Лірычны герой твора пакліканы лесам на прычашчэнне, споведзь, тут ён выказвае сябе нязмушана і даверліва. Лес, дрэвы — блізкія, жывыя істоты, яны паяднаны з чалавекам і народам агульным лёсам: "Усе мы дрэвы <...> %%//%% Цягнемся да сонца, %%//%% Шалясцім ліствою, %%//%% Грымне навальніца — %%//%% Сагнёмся ад дум, %%//%% А зрэжа маланка — %%//%% Заснём пад жарствою".\\
 Непаўторна, узнёсла гучыць верш "Белыя яблыні" (1958). Паэт стварыў яркі малюнак вясновай прыроды, поўны хараства, руху, дзівоснага абнаўлення. Пейзаж на пачатку твора запалоньвае зрокавымі і гукавымі вобразамі:
@@ Радок 137: / Радок 137: @@
 \\
-Вясна намалявана аўтарам светлымі лірычнымі фарбамі, з вобразнай метафарычнасцю. Пасля пейзажнай [[slounik>экспазіцыя|экспазіцыі]] паэт згадвае прыгожую легенду пра нараджэнне ў белай квецені дзяўчат на нашай зямлі, захоплена гаворыць пра непаўторную пару маладосці. Псіхалагічна пранікліва, з сардэчнай пяшчотай апаэтызавана ў вершы першае каханне:
+Вясна намалявана аўтарам светлымі лірычнымі фарбамі, з вобразнай метафарычнасцю. Пасля пейзажнай [[слоўнік/экспазіцыя|экспазіцыі]] паэт згадвае прыгожую легенду пра нараджэнне ў белай квецені дзяўчат на нашай зямлі, захоплена гаворыць пра непаўторную пару маладосці. Псіхалагічна пранікліва, з сардэчнай пяшчотай апаэтызавана ў вершы першае каханне:
 О белыя яблыні, белыя яблыні,\\
@@ Радок 160: / Радок 160: @@
 \\
-Цудоўны, прывабны сваёй настраёвасцю, музыкай слова верш "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-на-палессі-восень|На Палессі восень...]]". Паэт у гэтым, як і многіх іншых пейзажах, выступае як майстар маляўнічага эпітэта, метафарычнага жывапісу:
+Цудоўны, прывабны сваёй настраёвасцю, музыкай слова верш "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-на-палессі-восень|На Палессі восень...]]". Паэт у гэтым, як і многіх іншых пейзажах, выступае як майстар маляўнічага эпітэта, метафарычнага жывапісу:
 На Палессі восень .\\
@@ Радок 182: / Радок 182: @@
 \\
-Змагарніцкі імпэт Панчанкі-паэта тлумачыцца яго ваенным лёсам. У вершы "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-мала-сказаць-ненавіджу|Мала сказаць: ненавіджу...]]" (1976) ён узрушана гаворыць пра канфлікт дабра і ліха, даводзіць, што дабро павінна быць, як кажуць, з кулакамі, не здавацца перад напорыстасцю подласці і хіжасці:
+Змагарніцкі імпэт Панчанкі-паэта тлумачыцца яго ваенным лёсам. У вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-мала-сказаць-ненавіджу|Мала сказаць: ненавіджу...]]" (1976) ён узрушана гаворыць пра канфлікт дабра і ліха, даводзіць, што дабро павінна быць, як кажуць, з кулакамі, не здавацца перад напорыстасцю подласці і хіжасці:
 Мала сказаць: ненавіджу,\\
@@ Радок 191: / Радок 191: @@
 \\
 Паэт выказваецца э эмацыянальнай намагнічанасцю слова, нярэдка з палемічнай завостранасцю, ён, як дакладна заўважыў Дзмітрый Бугаёў, "імкнецца... да сэнсавай яснасці, выразнасці і глыбіні, да натуральнасці часта па-размоўнаму раскаванай інтанацыі...".\\
-Пімен Панчанка заставаўся непрымірымы да рознага роду негатыву, фальшу, гвалту над чалавечай свабодай. Ён выказваўся з сацыяльна-крытычным імпэтам, узрушана, часам з рэзкасцю тону. Але найперш паэт імкнуўся даць крытычную самаацэнку, пачаць, як кажуць, гаворку з сябе. У "Паэме сораму і гневу", вершах "У стылі рок", "Я цяжка захварэў: і грып, і запаленне...", [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-сярдуйце-не-крыўдуйце|"Не сярдуйце, не крыўдуйце..."]] і іншых Пімен Панчанка асэнсоўвае ўласнае мінулае, свае погляды і веру, і гэты ўнутраны самааналіз высвечвае асобу чалавека, які нясе адказнасць за пражытае жыццё, не хавае сваіх памылак. Паэт прамаўляе словы віны, дакору і пакаяння і, разам з тым, цвёрда стаіць на непарушным маральным грунце:
+Пімен Панчанка заставаўся непрымірымы да рознага роду негатыву, фальшу, гвалту над чалавечай свабодай. Ён выказваўся з сацыяльна-крытычным імпэтам, узрушана, часам з рэзкасцю тону. Але найперш паэт імкнуўся даць крытычную самаацэнку, пачаць, як кажуць, гаворку з сябе. У "Паэме сораму і гневу", вершах "У стылі рок", "Я цяжка захварэў: і грып, і запаленне...", [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-сярдуйце-не-крыўдуйце|"Не сярдуйце, не крыўдуйце..."]] і іншых Пімен Панчанка асэнсоўвае ўласнае мінулае, свае погляды і веру, і гэты ўнутраны самааналіз высвечвае асобу чалавека, які нясе адказнасць за пражытае жыццё, не хавае сваіх памылак. Паэт прамаўляе словы віны, дакору і пакаяння і, разам з тым, цвёрда стаіць на непарушным маральным грунце:
 Даруй, зямля мая, за дробныя грахі,\\
@@ Радок 199: / Радок 199: @@
 А часам быў глухі\\
 І пеў хвалу усім чырвоным датам.\\
-([[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-даруй-зямля-мая-за-дробны|"Даруй, зямля мая, за дробныя грахі..."]])
+([[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-даруй-зямля-мая-за-дробны|"Даруй, зямля мая, за дробныя грахі..."]])
 \\
-У вершах [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-непрымірымасць|"Непрымірымасць"]], [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-спявай-мне-песню-пра-а|"Не спявай мне песню пра арэлі..."]] і іншых творах паэт паўстае гэткім жа максімалістам і праўдалюбам, якім мы ведаем яго па ранейшых творах. Ён, аглядаючы наша складанае мінулае, не прымаў тупіковасць, безвыходнасць жыццёвага шляху. З усёй грамадзянска-публіцыстычнай страснасцю Пімен Панчанка сцвярджаў гуманістычную канцэпцыю рэчаіснасці:
+У вершах [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-непрымірымасць|"Непрымірымасць"]], [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-спявай-мне-песню-пра-а|"Не спявай мне песню пра арэлі..."]] і іншых творах паэт паўстае гэткім жа максімалістам і праўдалюбам, якім мы ведаем яго па ранейшых творах. Ён, аглядаючы наша складанае мінулае, не прымаў тупіковасць, безвыходнасць жыццёвага шляху. З усёй грамадзянска-публіцыстычнай страснасцю Пімен Панчанка сцвярджаў гуманістычную канцэпцыю рэчаіснасці:
 Ад нявер’я і тугі не плачу,\\
@@ Радок 226: / Радок 226: @@
 \\
 Словы "сумленне", "чалавечнасць" праходзяць скразнымі матывамі праз усю паэзію Пімена Панчанкі, і гэтая лексіка красамоўна сведчыць пра яго этычную і грамадзянскую пазіцыю.\\
-Запаветная думка паэта — гэта мара пра прыгожае, гарманічнае быццё. Ён трывожыўся пра тое, ці здолеем мы пабудаваць дом шчасця, радасці, цывілізаванай людской супольнасці, дзе будуць шанавацца вечныя каштоўнасці, не будзе месца ваяўнічаму злу, прыніжэнню, балючым пакутам. Ён разумеў, што "новае творыцца цяжка і доўга", і гэты заўтрашні дзень залежыць ад кожнага з нас, маральных асноў асобы. Можна шмат што памяняць да лепшага, калі жыць і клапаціцца на зямлі пра сапраўднае, прыгожае і духоўнае. У [[slounik>верлібр|верлібры]] "Калі мы губляем час..." паэт робіць афарыстычную выснову пра змест і сэнс чалавечага жыцця:
+Запаветная думка паэта — гэта мара пра прыгожае, гарманічнае быццё. Ён трывожыўся пра тое, ці здолеем мы пабудаваць дом шчасця, радасці, цывілізаванай людской супольнасці, дзе будуць шанавацца вечныя каштоўнасці, не будзе месца ваяўнічаму злу, прыніжэнню, балючым пакутам. Ён разумеў, што "новае творыцца цяжка і доўга", і гэты заўтрашні дзень залежыць ад кожнага з нас, маральных асноў асобы. Можна шмат што памяняць да лепшага, калі жыць і клапаціцца на зямлі пра сапраўднае, прыгожае і духоўнае. У [[слоўнік/верлібр|верлібры]] "Калі мы губляем час..." паэт робіць афарыстычную выснову пра змест і сэнс чалавечага жыцця:
 І толькі калі мы працуем са смакам —\\
@@ Радок 243: / Радок 243: @@
 Галоўнае ў чалавеку — гэта яго духоўны свет, глыбока маральная сутнасць, пра якую сведчаць адносіны да працы, любоў да прыроды, клопат пра дзяцей, стаўленне да блізкіх.\\
 У творах Пімена Панчанкі на сучасныя тэмы вельмі часта прысутнічаюць драматычны пафас, трагедыйныя матывы. Ён вядзе шчырую і адкрытую публіцыстычную размову пра набалелае ў душы, пра надзённае і вечнае.\\
-Кнігі паэзіі "І вера, і вернасць, і вечнасць", "Горкі жолуд", "Высокі бераг" — яскравыя літаратурныя дакументы пра наш час, на які прыпала шмат бедаў і няшчасцяў. Пімен Панчанка трывожыцца, што грамадства раз’ядноўваюць сацыяльныя супярэчнасці, перапаўняе чалавечы і смутак. "Шмат на жыцці нашым %%//%% Чорных слядоў", — гаворыць паэт у вершы "Чорныя дзіркі", папярэджвае пра небяспеку паглынання змрочнымі сіламі ўсяго светлага, чалавечага. Рэагуючы на вострасучасныя праблемы, Пімен Панчанка надзвычай занепакоены тым, што на схіле XX ст. грамадству пагражае сапраўднае разбурэнне — маральны Чарнобыль: "Злаба і раздражненне, %%//%% Разбойніцкі разгул... %%//%% I спее ў нашых сэрцах %%//%% Расплаты гнеўны гул" ([[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-раз-мы-пад-крывавымі-с|"Не раз мы пад крывавымі сцягамі..."]]). Думкі пра адраджэнне чалавечага ў чалавеку, пра жыццё, вартае памяці тых, хто загінуў на вайне, развагі пра будучыню, пазбаўленую "хлусні, маны, ілжы", складаюць асноўны змест паэтычна-публіцыстычных маналогаў мастака слова. Голас яго — іранічна шчыры, усхвалявана-спавядальны, у многіх выпадках эмацыянальна-выбуховы. Светапогляд П. Панчанкі прайшоў значную эвалюцыю, ён змяшчае ў сабе пераасэнсаванне перажытага на пуцявінах жыцця і веку. Але як бы ні мяняліся вятры часу і палітыкі, самым істотным у паэтавых поглядах і памкненнях застанецца вялікае жаданне, нават прага ўладкаваць годна і прыгожа наш агульны чалавечы дом. Паэт хацеў, каб у гэтым нашым агульным доме заўсёды шанаваліся родная зямля, праца, мова бацькоў... Па роднай мове ў Пімена Панчанкі балела душа найболей, бо ён выразна бачыў яе бядотны стан:
+Кнігі паэзіі "І вера, і вернасць, і вечнасць", "Горкі жолуд", "Высокі бераг" — яскравыя літаратурныя дакументы пра наш час, на які прыпала шмат бедаў і няшчасцяў. Пімен Панчанка трывожыцца, што грамадства раз’ядноўваюць сацыяльныя супярэчнасці, перапаўняе чалавечы і смутак. "Шмат на жыцці нашым %%//%% Чорных слядоў", — гаворыць паэт у вершы "Чорныя дзіркі", папярэджвае пра небяспеку паглынання змрочнымі сіламі ўсяго светлага, чалавечага. Рэагуючы на вострасучасныя праблемы, Пімен Панчанка надзвычай занепакоены тым, што на схіле XX ст. грамадству пагражае сапраўднае разбурэнне — маральны Чарнобыль: "Злаба і раздражненне, %%//%% Разбойніцкі разгул... %%//%% I спее ў нашых сэрцах %%//%% Расплаты гнеўны гул" ([[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-раз-мы-пад-крывавымі-с|"Не раз мы пад крывавымі сцягамі..."]]). Думкі пра адраджэнне чалавечага ў чалавеку, пра жыццё, вартае памяці тых, хто загінуў на вайне, развагі пра будучыню, пазбаўленую "хлусні, маны, ілжы", складаюць асноўны змест паэтычна-публіцыстычных маналогаў мастака слова. Голас яго — іранічна шчыры, усхвалявана-спавядальны, у многіх выпадках эмацыянальна-выбуховы. Светапогляд П. Панчанкі прайшоў значную эвалюцыю, ён змяшчае ў сабе пераасэнсаванне перажытага на пуцявінах жыцця і веку. Але як бы ні мяняліся вятры часу і палітыкі, самым істотным у паэтавых поглядах і памкненнях застанецца вялікае жаданне, нават прага ўладкаваць годна і прыгожа наш агульны чалавечы дом. Паэт хацеў, каб у гэтым нашым агульным доме заўсёды шанаваліся родная зямля, праца, мова бацькоў... Па роднай мове ў Пімена Панчанкі балела душа найболей, бо ён выразна бачыў яе бядотны стан:
 Ільняная і жытнёвая. Сялянская.\\
@@ Радок 252: / Радок 252: @@
 Мова беларуская мая!\\
 Дратавалі, здзекваліся, мучылі...\\
-([[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-беларуская-мова|"Беларуская мова"]])
+([[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-беларуская-мова|"Беларуская мова"]])
 \\
-I, як гэта ні сумна, тут жа ў вершы [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-развітанне|"Развітанне"]] (зборнік "Горкі жолуд") паэт развітваецца з роднай мовай: "Гэта ўжо не світанне, %%//%% Гэта наша настала змярканне, %%//%% Гэта з мовай маёй, %%//%% Гэта з песняй маёй %%//%% Развітанне". Па-рознаму можна ўспрымаць гэтыя словы народнага паэта, і, зразумела, найперш як вельмі песімістычныя. Аднак — і гэта высвечвае душэўны стан мастака слова — у вершаваных радках нельга не адчуць вялікага драматызму, нават адчайнай спробы выратаваць роднае слова ад забыцця і смерці. А ў вершы "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-адцураюся-не-адракуся|Не адцураюся, не адракуся]]", што ўвайшоў у кнігу "Высокі бераг", Пімен Панчанка чарговы раз усхвалявана выказваецца пра лёс роднай мовы, даводзіць, што эмацыянальна-драматычная завостранасць яго гаворкі абумоўлена бязрадаснымі рэаліямі і тэндэнцыямі мінулага і сучаснасці. Паэт сцвярджае сваю моцную духоўную повязь з радзімай і роднай мовай: "Я — сірата %%//%% Без маёй Беларусі. %%//%% Ад роднай мовы, %%//%% Ад роднай нацыі %%//%% Не адцураюся, %%//%% Не адракуся!".\\
+I, як гэта ні сумна, тут жа ў вершы [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-развітанне|"Развітанне"]] (зборнік "Горкі жолуд") паэт развітваецца з роднай мовай: "Гэта ўжо не світанне, %%//%% Гэта наша настала змярканне, %%//%% Гэта з мовай маёй, %%//%% Гэта з песняй маёй %%//%% Развітанне". Па-рознаму можна ўспрымаць гэтыя словы народнага паэта, і, зразумела, найперш як вельмі песімістычныя. Аднак — і гэта высвечвае душэўны стан мастака слова — у вершаваных радках нельга не адчуць вялікага драматызму, нават адчайнай спробы выратаваць роднае слова ад забыцця і смерці. А ў вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-адцураюся-не-адракуся|Не адцураюся, не адракуся]]", што ўвайшоў у кнігу "Высокі бераг", Пімен Панчанка чарговы раз усхвалявана выказваецца пра лёс роднай мовы, даводзіць, што эмацыянальна-драматычная завостранасць яго гаворкі абумоўлена бязрадаснымі рэаліямі і тэндэнцыямі мінулага і сучаснасці. Паэт сцвярджае сваю моцную духоўную повязь з радзімай і роднай мовай: "Я — сірата %%//%% Без маёй Беларусі. %%//%% Ад роднай мовы, %%//%% Ад роднай нацыі %%//%% Не адцураюся, %%//%% Не адракуся!".\\
-Пімен Панчанка — паэт, моцна ўлюбёны ў прыроду роднага краю, у бацькоўскую зямлю. Таму ён і палымяны абаронца маці-прыроды. У вершах, прасякнутых вострым экалагічным гучаннем ("Лясныя воблакі", "Лясы і рэкі", [[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-сармацкае-кадзіла|"Сармацкае кадзіла"]], "Ветрана і золка...", "Мы пільней пазіраем на рэкі...", "Замоўкнуў жураўліны скрып калысак..." і інш.), мастак слова занепакоена гаворыць пра тое, як збядняецца, спустошваецца навакольны свет, якая глыбокая расколіна пралегла паміж чалавекам і прыродай. Без зялёнага, жывога свету прыроды паэту не ўяўляецца будучыня, таму ён заклікае людзей адумацца і спыніць варварства ў іх супольным экалагічным доме: "Смерць лясоў для мяне непрымальна, %%//%% Як і гібель павольная рэк... %%//%% Людзі, людзі, жывіце нармальна %%//%% I пра будучы думайце век" ("Лясы і рэкі").\\
+Пімен Панчанка — паэт, моцна ўлюбёны ў прыроду роднага краю, у бацькоўскую зямлю. Таму ён і палымяны абаронца маці-прыроды. У вершах, прасякнутых вострым экалагічным гучаннем ("Лясныя воблакі", "Лясы і рэкі", [[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-сармацкае-кадзіла|"Сармацкае кадзіла"]], "Ветрана і золка...", "Мы пільней пазіраем на рэкі...", "Замоўкнуў жураўліны скрып калысак..." і інш.), мастак слова занепакоена гаворыць пра тое, як збядняецца, спустошваецца навакольны свет, якая глыбокая расколіна пралегла паміж чалавекам і прыродай. Без зялёнага, жывога свету прыроды паэту не ўяўляецца будучыня, таму ён заклікае людзей адумацца і спыніць варварства ў іх супольным экалагічным доме: "Смерць лясоў для мяне непрымальна, %%//%% Як і гібель павольная рэк... %%//%% Людзі, людзі, жывіце нармальна %%//%% I пра будучы думайце век" ("Лясы і рэкі").\\
-Паэту не падабаліся словы "пакарыцель", "уладар" у дачыненні да прыроды. Ён жадаў бачыць свайго сучасніка на прыродным улонні "з добрым сэрцам". Яшчэ на пачатку 70-х гг. паэт так выказаў экалагічную трывогу: "Пакідайце і буслу, і чайцы %%//%% Больш вады і неба на душу" (верш "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-люблю-я-слова-пакарыце|Не люблю я слова "пакарыцель"...]]") Спусташэнне навакольнага свету, здзек з маці-прыроды ён успрымаў як вынік страты чалавечнасці і меры разумнасці, як маральны разлом у грамадскай свядомасці, выкліканы збядненнем чалавечай душы. У вершы "Лясныя воблакі" (1984) гаворыцца пра варварскія, бяздумна-сляпыя адносіны да прыроды. Аўтар прамаўляе з маральна-публіцыстычным пафасам, бо палка бароніць зялёны свет ад агрэсіўных паводзінаў, пратэстуе супраць таго, што чалавек безаглядна вынішчае грыбніцы, выдзірае ягаднікі, рабуе лес. Паэт нязмушана заклікае адчуць непаўторнасць зямной красы, бо яна здольная абудзіць чыстыя і светлыя пачуцці:
+Паэту не падабаліся словы "пакарыцель", "уладар" у дачыненні да прыроды. Ён жадаў бачыць свайго сучасніка на прыродным улонні "з добрым сэрцам". Яшчэ на пачатку 70-х гг. паэт так выказаў экалагічную трывогу: "Пакідайце і буслу, і чайцы %%//%% Больш вады і неба на душу" (верш "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-не-люблю-я-слова-пакарыце|Не люблю я слова "пакарыцель"...]]") Спусташэнне навакольнага свету, здзек з маці-прыроды ён успрымаў як вынік страты чалавечнасці і меры разумнасці, як маральны разлом у грамадскай свядомасці, выкліканы збядненнем чалавечай душы. У вершы "Лясныя воблакі" (1984) гаворыцца пра варварскія, бяздумна-сляпыя адносіны да прыроды. Аўтар прамаўляе з маральна-публіцыстычным пафасам, бо палка бароніць зялёны свет ад агрэсіўных паводзінаў, пратэстуе супраць таго, што чалавек безаглядна вынішчае грыбніцы, выдзірае ягаднікі, рабуе лес. Паэт нязмушана заклікае адчуць непаўторнасць зямной красы, бо яна здольная абудзіць чыстыя і светлыя пачуцці:
 Воблакі — гэта лясное дыханне,\\
@@ Радок 266: / Радок 266: @@
 \\
 Воблакі — гэта ўвасабленне дзівоснага і вечнага ў прыродзе, без чаго чалавечае жыццё страціць паэтычнасць і духоўную паўнавартасць.\\
-Адным з першых як паэт вострага эмацыянальна-паэтычнага рэагавання на падзеі Пімен Панчанка адгукнуўся на чарнобыльскую бяду. Трагедыйны малюнак ён стварыў у вершы "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-аб-самым-смачным|Аб самым смачным...]]" (1987), з якога чарнобыльская ява паўстае бязрадаснай і змрочнай. З вялікай трывогай паэт успрымае смяротную пагрозу прыродзе і чалавеку, малітоўна просіць паратунку:
+Адным з першых як паэт вострага эмацыянальна-паэтычнага рэагавання на падзеі Пімен Панчанка адгукнуўся на чарнобыльскую бяду. Трагедыйны малюнак ён стварыў у вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-аб-самым-смачным|Аб самым смачным...]]" (1987), з якога чарнобыльская ява паўстае бязрадаснай і змрочнай. З вялікай трывогай паэт успрымае смяротную пагрозу прыродзе і чалавеку, малітоўна просіць паратунку:
 ..А сёння ўсюды цьмяна, дымна, чорна,\\
@@ Радок 275: / Радок 275: @@
 \\
 Вобразы пячоры і ракі нябыту яскрава перадаюць жахлівую экалагічную сітуацыю, якую спарадзіў атамны выбух.\\
-Пімена Панчанку вельмі непакоіў лёс Беларусі пасля [[bellit>іншае/сучасная-літаратура-беларусі/тэма-чарнобыля-ў-беларускай-паэзіі|Чарнобыля]]. "Усё пераблытаў атрутны чарнобыльскі вецер..." — гаварыў паэт у вершы "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-раўнавага|Раўнавага]]" пра страту гармоніі і суладнасці ў сучаснай рэчаіснасці. Ён не мог мірыцца, што няпраўда ды абыякавасць прыносяць людзям пакуты і гора, гаварыў пра крызісны стан сучаснага свету, чуйна ўспрымаў яго маральны заняпад. "Сэрца зноў атручана горкім пачуццём..." — прызнаваўся паэт у вершы "Юбілейнае". Гэты пазмрачнелы настрой быў выкліканы цяжкасцямі і выпрабаваннямі паслячарнобыльскага і постсавецкага часу.\\
+Пімена Панчанку вельмі непакоіў лёс Беларусі пасля [[творы/іншае/сучасная-літаратура-беларусі/тэма-чарнобыля-ў-беларускай-паэзіі|Чарнобыля]]. "Усё пераблытаў атрутны чарнобыльскі вецер..." — гаварыў паэт у вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-раўнавага|Раўнавага]]" пра страту гармоніі і суладнасці ў сучаснай рэчаіснасці. Ён не мог мірыцца, што няпраўда ды абыякавасць прыносяць людзям пакуты і гора, гаварыў пра крызісны стан сучаснага свету, чуйна ўспрымаў яго маральны заняпад. "Сэрца зноў атручана горкім пачуццём..." — прызнаваўся паэт у вершы "Юбілейнае". Гэты пазмрачнелы настрой быў выкліканы цяжкасцямі і выпрабаваннямі паслячарнобыльскага і постсавецкага часу.\\
-Краса вобразаў і пачуццяў палоніць у пейзажнай лірыцы паэта. Ён паказвае краявіды роднай зямлі як свет адухоўлена-дзівосны, багаты на яркія дэталі (вершы "[[bellit>пімен-панчанка/пімен-панчанка-асенняя-навальніца|Асенняя навальніца]]", "Людзі лета з палеткаў пазвозілі...", "Хмары плаваюць над намі..." і інш.) Лірычная паэзія прыроды нярэдка напоўнена медытацыямі: "Ідуць гады, %%//%% Рады сяброў радзеюць, %%//%% А новых мне, напэўна, не знайсці... %%//%% На скверах клёны ціхія ірдзеюць, %%//%% I хутка цёмным сіверам гусці" ("Апошні дзень вясны і першы лета..."). Пімен Панчанка любіць маляваць прыроду яскравымі эпітэтамі і метафарычнымі фарбамі: "Бярэзнікаў белая песня, %%//%% Званы медзяныя бароў, %%//%% Заставы калматых елак — %%//%% Надзейныя сховы звяроў" ("Бярэзінскі запаведнік").\\
+Краса вобразаў і пачуццяў палоніць у пейзажнай лірыцы паэта. Ён паказвае краявіды роднай зямлі як свет адухоўлена-дзівосны, багаты на яркія дэталі (вершы "[[творы/пімен-панчанка/пімен-панчанка-асенняя-навальніца|Асенняя навальніца]]", "Людзі лета з палеткаў пазвозілі...", "Хмары плаваюць над намі..." і інш.) Лірычная паэзія прыроды нярэдка напоўнена медытацыямі: "Ідуць гады, %%//%% Рады сяброў радзеюць, %%//%% А новых мне, напэўна, не знайсці... %%//%% На скверах клёны ціхія ірдзеюць, %%//%% I хутка цёмным сіверам гусці" ("Апошні дзень вясны і першы лета..."). Пімен Панчанка любіць маляваць прыроду яскравымі эпітэтамі і метафарычнымі фарбамі: "Бярэзнікаў белая песня, %%//%% Званы медзяныя бароў, %%//%% Заставы калматых елак — %%//%% Надзейныя сховы звяроў" ("Бярэзінскі запаведнік").\\
-Праз усю паэзію Пімена Панчанкі [[slounik>лейтматыў|лейтматывам]] праходзяць вобразы прыроды — жыта, зор, сонца, жаўранка і інш. I гэтае захапленне — "душы патрэба", сведчанне пастаяннай і непарыўнай роднасці лірычнага героя паэта з прыгажосцю. У вершы "Ля жыта" (1986) вобраз жыта паўстае як сімвал жыцця:
+Праз усю паэзію Пімена Панчанкі [[слоўнік/лейтматыў|лейтматывам]] праходзяць вобразы прыроды — жыта, зор, сонца, жаўранка і інш. I гэтае захапленне — "душы патрэба", сведчанне пастаяннай і непарыўнай роднасці лірычнага героя паэта з прыгажосцю. У вершы "Ля жыта" (1986) вобраз жыта паўстае як сімвал жыцця:
 Стаю ля жыта,\\
@@ Радок 296: / Радок 296: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>аляксей-пысін/творчасць-аляксея-пысіна]]
+  * [[творы/аляксей-пысін/творчасць-аляксея-пысіна]]
-  * [[bellit>міхась-кавыль/жыццёвы-і-творчы-шлях-міхася-кавыля]]
+  * [[творы/міхась-кавыль/жыццёвы-і-творчы-шлях-міхася-кавыля]]
-  * [[bellit>янка-золак/творчасць-янкі-золака]]
+  * [[творы/янка-золак/творчасць-янкі-золака]]
-  * [[bellit>яўгенія-янішчыц/творчасць-яўгеніі-янішчыц]]
+  * [[творы/яўгенія-янішчыц/творчасць-яўгеніі-янішчыц]]
-  * [[bellit>анатоль-вялюгін/творчасць-анатоля-вялюгіна]]
+  * [[творы/анатоль-вялюгін/творчасць-анатоля-вялюгіна]]