Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:пятрусь-макаль:творчасць-петруся-макаля [2025/08/23 15:44] – vedybeadmin
+++ творы:пятрусь-макаль:творчасць-петруся-макаля [2025/08/23 15:53] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 9: / Радок 9: @@
 Паэзія Петруся Макаля вызначаецца філасофскай глыбінёй думкі, інтэлектуальнай вытанчанасцю, імкненнем не толькі да вобразнай канстатацыі, але і да сур'ёзнага аналізу з'яў рэчаіснасці, публіцыстычнай вастрынёй пастаўленых праблем, якія даследуюцца ў вершах, дасканалых па форме, адметных па прыёмах стварэння вобраза, меладычных і мілагучных. Паэт умела "абжываў" у вершах свет звычайных прадметаў, рэчаў, якія пад яго пяром раскрывалі зусім нечаканы сэнс, становячыся сімваламі, знакамі, "кодамі" чалавечага роздуму і перажывання. Вершы Петруся Макаля даюць класічныя ўзоры віртуознага выкарыстання гукапісу, рыфмы, унутранага сугучча слоў і паэтычнага сінтаксісу.\\
 Пятро Міхайлавіч Макаль нарадзіўся 23 жніўня 1932 г. ў вёсцы Крушыняны Беластоцкага ваяводства (цяпер Польшча) ў сялянскай сям'і. У 1964 г. яго бацька быў рэпрэсіраваны і высланы ў Комі АССР, а сям'я пераехала на Гродзеншчыну. І хоць напачатку жыццёвага шляху Пятрусь Макаль абраў тэхнічную прафесію, паступіўшы ў Гродзенскі будаўнічы тэхнікум, натура юнака з маленства была паэтычная, і ў пятнаццацігадовым узросце ён надрукаваў у абласной газеце "Гродзенская праўда" свой першы верш. Захапленне літаратурай прывяло яго на вучобу ў Гродзенскі педінстытут, а затым на Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве. Працаваў у рэдакцыях газеты "Літаратура і мастацтва", часопіса "Маладосць", выдавецтве "Мастацкая літаратура", а з 1983 г. стала займаўся толькі творчасцю. Дзень нараджэння і дзень смерці паэта аддзяляюць усяго толькі 6 дзён – Пятрусь Макаль раптоўна памёр 31 жніўня 1996 г. Творчая спадчыны Петруся Макаля ўражвае як якасцю, так і колькасцю кніг: "Першы след" (1955), "Вятрам насустрач" (1958), "Вечны агонь" (1960), "Круглы стол" (1964), "Акно" (1967), "Дотык да зямлі" (1975), "Поле" (1977, прэмія імя [[творы/аркадзь-куляшоў/паэзія-аркадзя-куляшова-яе-тэматыка-грам|Аркадзя Куляшова]]), "Заручыны" (1979), "Смак яблыка" (1981, Дзяржаўная прэмія імя [[творы/янка-купала/янка-купала-пясняр-беларускага-народа|Янкі Купалы]]), "Калыска долі" (1984), "Асенняя пошта лістоты" (1987), "Азбука любві" (1989), "Лада" (1992), "Твар і душа" (1995).\\
-Духоўныя далягляды героя лірыкі П. Макаля неабсяжныя і азораныя святлом сучаснасці. Ён імкнуўся асэнсаваць гісторыю, "дуэль дабра і зла", і папярэдзіць апошні пажар на зямлі, вітаў дэмакратычныя змены ў грамадстве, ад якіх у позірках людзей "вышыня адбіваецца". У душы яго звінелі "званы людскіх трывог" – рэха вайны і сумленне чалавецтва, змагаліся супярэчнасці жыцця, клікалі да спасціжэння высокага рэальнасць і мара. Менавіта актыўнасць духоўнага пошуку дапамагала [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычнаму герою]] П. Макаля адчуваць сябе "працягам вялікага бяссоння праваты", паўнапраўным звяном у ланцугу пакаленняў, якое звязвае "надзейным словам... наш дзень з наступным днём". Канцэпцыя лірычнага героя П. Макаля вызначаецца гуманістычнай глыбінёй.\\
+Духоўныя далягляды героя лірыкі П. Макаля неабсяжныя і азораныя святлом сучаснасці. Ён імкнуўся асэнсаваць гісторыю, "дуэль дабра і зла", і папярэдзіць апошні пажар на зямлі, вітаў дэмакратычныя змены ў грамадстве, ад якіх у позірках людзей "вышыня адбіваецца". У душы яго звінелі "званы людскіх трывог" – рэха вайны і сумленне чалавецтва, змагаліся супярэчнасці жыцця, клікалі да спасціжэння высокага рэальнасць і мара. Менавіта актыўнасць духоўнага пошуку дапамагала [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычнаму герою]] П. Макаля адчуваць сябе "працягам вялікага бяссоння праваты", паўнапраўным звяном у ланцугу пакаленняў, якое звязвае "надзейным словам... наш дзень з наступным днём". Канцэпцыя лірычнага героя П. Макаля вызначаецца гуманістычнай глыбінёй.\\
 Цэнтральным вобразам паэзіі П. Макаля з'яўляецца вобраз аратага і сяўбы. Вернасць долі аратага паэт падкрэсліваў вершамі ў кожным паэтычным зборніку. Асабліва ярка гэта выявілася ў кнізе "Асенняя пошта лістоты". У першым раздзеле — "Крокі" — лірычны герой ідзе за плугам, "вырастае з баразны", каб у наступным, у "Верасовым полымі", цешыцца ўраджаем.\\
 Вобраз аратага, з якім "цэлы сусвет... дзеліць зямныя турботы", па сімвалічнай узбуйненасці ў Петруся Макаля нагадвае межэлайцісаўскага чалавека: "На галаве — неба, а на нагах — боты, якія мне дорыць глеба". I клопаты ў яго адпаведныя — звязаць баразною, нібы струною, поле і небасхіл, пасеяць "надзею на добрае", дабегчы "глыбокаю разорынаю да сонца". Вобраз яркі, створаны ў лепшых традыцыях гуманістычнай літаратуры, але вобраз далёка не новы як у лірыцы Петруся Макаля, так і ў беларускай паэзіі наогул. Значыць, патрабуецца яго лірычная актывізацыя, "падсветка" новымі паэтычнымі знаходкамі, новымі ідэямі.\\
@@ Радок 25: / Радок 25: @@
 Гэтыя радкі заварожваюць веліччу інтанацыі, майстэрству гукапісу.\\
-Драматычная паэма "Людзі і гузікі" патрабуе размовы асобнай і грунтоўнай. Напісаная паводле апавядання А. Маравія "Помнік" (1944), паэма П. Макаля аналізуе карані і антыгуманную сутнасць фашызму, трывожна папярэджвае аб небяспецы яго адраджэння, абараняе дэмакратыю і правы асобы на свабоднае, творчае развіццё. П. Макаль выключна глыбока зразумеў і прыроду таленту A. Mаравія (сам італьянскі пісьменнік прызнаваўся, што яго "цягне" да твораў з выразнай тэатральнай структурай, хоць ніколі не пісаў п'ес), і тое, што засталося ў падтэксце апавядання, і гістарычныя перспектывы, якіх А. Маравія не мог бачыць. П. Макаль максімальна блізкі да тэксту апавядання, узнаўляючы тыя ж рэаліі часу: гузікі, зробленыя з чалавечых касцей, канцэнтрацыйныя лагеры, газавыя камеры. Захаваны і важнейшыя для разумення ідэі "разважанні" гіда аб сутнасці фашызму, дакладна перададзены [[slounik>іронія|іронія]] і [[slounik>сарказм|сарказм]], якія вызначаюць атмасферу апавядання "Помнік". Разам з тым Пятрусь Макаль ні ў ідэі, ні ў форме паэмы не паўтарае А. Маравія. Калі апавяданне напісана ў форме дыялогу "я — гід", то у паэме з'яўляюцца новыя дзеючыя асобы: Герой, Сяброўка, Кантралёр, Натоўп, які лёгка выстройваецца ў свастыку, і Галасы "сумлення і праўды людской", што пратэстуюць супраць дэгуманізацыі жыцця.
+Драматычная паэма "Людзі і гузікі" патрабуе размовы асобнай і грунтоўнай. Напісаная паводле апавядання А. Маравія "Помнік" (1944), паэма П. Макаля аналізуе карані і антыгуманную сутнасць фашызму, трывожна папярэджвае аб небяспецы яго адраджэння, абараняе дэмакратыю і правы асобы на свабоднае, творчае развіццё. П. Макаль выключна глыбока зразумеў і прыроду таленту A. Mаравія (сам італьянскі пісьменнік прызнаваўся, што яго "цягне" да твораў з выразнай тэатральнай структурай, хоць ніколі не пісаў п'ес), і тое, што засталося ў падтэксце апавядання, і гістарычныя перспектывы, якіх А. Маравія не мог бачыць. П. Макаль максімальна блізкі да тэксту апавядання, узнаўляючы тыя ж рэаліі часу: гузікі, зробленыя з чалавечых касцей, канцэнтрацыйныя лагеры, газавыя камеры. Захаваны і важнейшыя для разумення ідэі "разважанні" гіда аб сутнасці фашызму, дакладна перададзены [[слоўнік/іронія|іронія]] і [[слоўнік/сарказм|сарказм]], якія вызначаюць атмасферу апавядання "Помнік". Разам з тым Пятрусь Макаль ні ў ідэі, ні ў форме паэмы не паўтарае А. Маравія. Калі апавяданне напісана ў форме дыялогу "я — гід", то у паэме з'яўляюцца новыя дзеючыя асобы: Герой, Сяброўка, Кантралёр, Натоўп, які лёгка выстройваецца ў свастыку, і Галасы "сумлення і праўды людской", што пратэстуюць супраць дэгуманізацыі жыцця.