Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:міхась-чарот:міхась-чарот-босыя-на-вогнішчы [2025/08/23 15:43] – vedybeadmin
+++ творы:міхась-чарот:міхась-чарот-босыя-на-вогнішчы [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Міхась Чарот — Босыя на вогнішчы ======
-Паэма [[litpers>міхась-чарот|Міхася Чарота]] «Босыя на вогнішчы» (1922) — гэта вобразнае адлюстраванне рэвалюцыйных падзей на Беларусі. У крытыцы 20-х гадоў усталявалася думка, што «паэма Чарота ясна выявіла ідэйны кірунак новай беларускай літаратуры, ...была паваротным пунктам у літаратуры 1920-1923 гг., ...яна паставіла пытанне аб новай форме і новым змесце, ...упершыню высунула на літаратурную сцэну беларускую басанож, беларускі пралетарыят».\\
+Паэма [[постаці/міхась-чарот|Міхася Чарота]] «Босыя на вогнішчы» (1922) — гэта вобразнае адлюстраванне рэвалюцыйных падзей на Беларусі. У крытыцы 20-х гадоў усталявалася думка, што «паэма Чарота ясна выявіла ідэйны кірунак новай беларускай літаратуры, ...была паваротным пунктам у літаратуры 1920-1923 гг., ...яна паставіла пытанне аб новай форме і новым змесце, ...упершыню высунула на літаратурную сцэну беларускую басанож, беларускі пралетарыят».\\
 Твор складаецца з дваццаці раздзелаў — па сутнасці дваццаці асобных вершаў, звязаных агульнасцю падзей і матываў. Сюжэта як такога ў паэме няма, кожны верш-раздзел з'яўляецца паэтычнай ілюстрацыяй да зменлівых гістарычных падзей, што ўплывалі на лёс Беларусі ў час рэвалюцыйнай віхуры. «Босыя», галоўны калектыўны персанаж твора, — адна з форм эстэтычнай гіпербалізацыі.\\
 Крытыкі імкнуліся вызначыць сацыяльны статус «босых». Паводле В. Кнорына твор Міхася Чарота — «гэта не паэма арганізаванага гарадскога пралетарыята буйных прадпрыемстваў, гэта паэма басаножы, — нашай сялянскай беднаты, нашага паўпралетарыята», які ён называе самай перадавой і самай рэвалюцыйнай сілай на Беларусі. У. Ігнатоўскі лічыў, што «босыя» — гэта актывісты рэвалюцыі, падпальшчыкі агню. «Босыя» запалілі ўсясветнае вогнішча, усясветны пажар. Беларусь у час гэтага пажару апынулася на мяжы яго. Гасіцелі пажару шмат разоў душылі рэвалюцыю ў Беларусі крывёю рабочых і сялян. Рэвалюцыя на Беларусі перарывалася белымі акупацыямі чужаземнага капіталу, што налажыла на падзеі рэвалюцыі ў Беларусі асаблівую мяйсцовую пячатку». Паэма Міхася Чарота менавіта аб гэтай «асаблівай мяйсцовай пячатцы» рэвалюцыі на Беларусі, але актыўнасць «босых» як вобраза паэмы яўна перабольшана аўтарам крытычнага нарыса. «Босыя» толькі рэагуюць на запаленне пажару на Усходзе, яны вітаюць яго і ім «цёпла» на гэтым «вогнішчы», бо пажар дастаў і сюды. Бадай, бліжэйшы да ісціны ў вызначэнні сутнасці «босых» быў Зміцер Жылуновіч. Прыхільнік на той час «пралетарскай літаратуры» ў нацыянальных формах, ён не згадзіўся лічыць твор Міхася Чарота за ўзор пралетарскай літаратуры, бо ў ім няма (і сапраўды няма) апявання «арганізаванай барацьбы пралетарыята за камунізм», а ёсць «басота», «люмпен», «ахвяры сацыяльных адносін між станамі, людзі пераможаныя, сышоўшыя з дарогі змагання». Зміцер Жылуновіч пацвярджаў свае высновы тэкстам. Ён даказваў, што «босыя» «стараюцца па мажлівасці выскаўзнуць з-пад агню адкрытай барацьбы», што яны «не толькі... не могуць змагацца», але «яны нават не ведаюць сваіх заданняў ды не ўцямяць сабе, хто яны: «— А як жа? Кім будзем звацца? Як будзе вось гэта ды тое?». Пры гэтым З. Жылуновіч лічыў паэму Чарота новым, свежым і арыгінальным па ідэі і стылю, таленавітым творам. Меркаванне Зміцера Жылуновіча аб сацыяльным абліччы «босых» вартае ўвагі, хоць ён, думаецца, эмацыяльна згусціў фарбы. Чарот-ідэолаг хацеў, мабыць, адлюстраваць у паэме тое, што шукалі ў ёй В. Кнорын і У. Ігнатоўскі. Чарот-мастак не мог не бачыць, што тыя гістарычныя, класавыя сілы, якія здзяйснялі пралетарскую рэвалюцыю ў Расіі, на Беларусі сапраўды адсутнічаюць. У тых гістарычных варунках, якія склаліся, Беларусь была пазбаўлена магчымасці самой абраць свой шлях, яна змушана была прымаць тыя формы існавання, якія дыктаваліся мацнейшымі сіламі. Вось гэты момант і прасочваецца выразна ў паэме: тое, што Беларусь была толькі адбіткам рэвалюцыйных падзей, іх водгаласам, рэакцыяй на іх. Сімвалізуе гэта і вобраз крыжа. У 3-й частцы твора пасля істэрыі руйнавання («Таварышы! Што нам трэба? — Пажа-ары!») як нейкае дзіўнае відовішча, як знамянальная вестка ў небе з'яўляецца крыж:
@@ Радок 66: / Радок 66: @@
   * [[творы/міхась-чарот/міхась-чарот-моладзь]]
   * [[творы/міхась-чарот/міхась-чарот-звон]]
-  * [[litpers>міхась-чарот]]
+  * [[постаці/міхась-чарот]]