Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:мікола-матукоўскі:мікола-матукоўскі-мудрамер-аналіз-твора [2025/08/22 11:16] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:мікола-матукоўскі:мікола-матукоўскі-мудрамер-аналіз-твора [2025/08/23 16:13] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Мікола Матукоўскі — Мудрамер. Аналіз твора ======
-Як і ў п'есе "Брама неўміручасці", [[slounik>экспазіцыя|экспазіцыю]] камедыі складае фантастычнае адкрыццё, з якога вынікае эксперыментальная сітуацыя. Вынаходнік Мурашка сканструяваў прыбор, які вымярае... чалавечую дурноту.\\
+Як і ў п'есе "Брама неўміручасці", [[слоўнік/экспазіцыя|экспазіцыю]] камедыі складае фантастычнае адкрыццё, з якога вынікае эксперыментальная сітуацыя. Вынаходнік Мурашка сканструяваў прыбор, які вымярае... чалавечую дурноту.\\
 Нельга сказаць, каб чалавецтва імгненна аддзячыла вынаходніку за гэтакі падарунак. Адкрыццё адразу выклікае насцярожанасць, непрыязь. Яшчэ б! Каму хочацца трапіць у поле яго ўздзеяння ў якасці падвопытнага? Пагатоў, ад узроўню інтэлекту будзе залежаць далейшы лёс чыноўніка. Таму прыбор вырашылі пераіменаваць - з "дурамера", як прастадушна назваў яго Мурашка, у "мудрамер".\\
 Акрэсліваецца канфліктная прастора камедыі. Невуцтва процістаіць адукаванасці, дурнота - інтэлекту, бяздарнасць -таленту, творчая ініцыятыва - бюракратычнай коснасці, руціне.\\
 Супраць вынаходніка-адзіночкі выступае цэлы чыноўніцкі корпус, які, паводле свайго прызначэння, павінен быў бы яму спрыяць, -- група функцыянераў, якую драматург называе "Міністэрствам узгадненняў".\\
-У пастаноўцы [[bellit>мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-мудрамер|п'есы "Мудрамер"]] на купалаўскай сцэне, прэм'ера якой адбылася ў 1987 годзе, зададзенасць, дагматызм, уласцівыя бюракратычнай сістэме, падкрэслены праз сцэнаграфію. На сцэне ўзводзіцца адмысловая піраміда, што складаецца з службовых сталоў, за кожным з іх сядзіць функцыянер, перад кожным тэлефонны апарат. І ўсе гэтыя тэлефоны па нейкай камандзе раптам пачынаюць званіць... Сістэма дзейнічае як бяздушны механізм; ёй проціпастаўлена жывая, творчая чалавечая думка, носьбіт якой - Мурашка.\\
+У пастаноўцы [[творы/мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-мудрамер|п'есы "Мудрамер"]] на купалаўскай сцэне, прэм'ера якой адбылася ў 1987 годзе, зададзенасць, дагматызм, уласцівыя бюракратычнай сістэме, падкрэслены праз сцэнаграфію. На сцэне ўзводзіцца адмысловая піраміда, што складаецца з службовых сталоў, за кожным з іх сядзіць функцыянер, перад кожным тэлефонны апарат. І ўсе гэтыя тэлефоны па нейкай камандзе раптам пачынаюць званіць... Сістэма дзейнічае як бяздушны механізм; ёй проціпастаўлена жывая, творчая чалавечая думка, носьбіт якой - Мурашка.\\
 Функцыянальнасць гэтых персанажаў, іх вузкая спецыялізацыя падкрэсліваецца выбарам прозвішчаў, у якіх даецца маральная ацэнка персанажаў. Прыём, які драматург ужывае амаль у кожным сваім творы, на гэты раз апраўдвае сябе. Чалавек сістэмы, структуры і не абавязаны выяўляць вялікую гаму эмоцый і характэрных рыс.\\
 Вось чаму Вяршыла, міністр узгадненняў, будзе пераважна "вяршыць", вырашаць, увязваць і утрасаць, што б ні здарылася. Папсуева, намеснік міністра па пярэчаннях, будзе, як ёй належыць паводле прозвішча і пасады, псаваць, пярэчыць, перашкаджаць і забараняць. А Міралюбаў, намеснік па зацвярджэннях, паспрабуе, з пераменным поспехам, шукаць кампрамісы паміж ініцыятывай і дырэктывай, бараніць вынаходніка і ўлагоджваць ваяўнічую Папсуеву. Ён так робіць не дзеля нейкіх вялікіх душэўных ці разумовых якасцей, а таму, што гэтага вымагае яго пасада, яго службовае амплуа.\\
 Вынаходнік Мурашка - ён і ёсць "мурашка" ў параўнанні з грувасткай, страшлівай па габарытах бюракратычнай машынай. Аўтар прадэманструе яго ціхманасць і нясмеласць. Мурашка ўвогуле не цікавіцца нічым, апроч уласнага вынаходніцтва. Большую частку сцэнічнага часу вынаходнік ціхенька праседзіць у кутку, і застанецца толькі паспачуваць акцёру, які будзе выконваць ролю галоўнага героя і пры гэтым апынецца ў якасці статыста. І калі ў фінале "мудрамер-дурамер" абвесціць яго геніем, гэта зноў будзе выглядаць "сілавым" вырашэннем канфлікту.\\
-П'еса "Мудрамер" - гэта не камедыя характараў, а камедыя сітуацый. Аўтарам знойдзены добры каталізатар дзеяння - той самы "мудрамер", які ўяўляе сабой крэсла з прымацаванымі да яго датчыкамі і гукавой прыстаўкай. Той, хто сядзе ў крэсла, той сябе і выдасць. Геній пачуе з дынамікаў гукі славутага гімну "Слаўся!", таленавіты чалавек будзе адзначаны арыяй князя Ігара, Homo normalis (чалавек нармальны, з сярэднімі разумовымі здольнасцямі) будзе ўшанаваны танцам маленькіх лебедзяў з балета "Лебядзінае возера". Чалавек нязначнага інтэлекту з непрыемнасцю выслухае цудоўныя гукі "Паланэза" [[bellit>іншае/літаратары-хіх-стагоддзя/міхал-клеафас-агінскі|Агінскага]], якія будуць азначаць для яго развітанне з начальніцкім крэслам. А разумоваму дэгенерату нябачны аркестр здзекліва зайграе "туш".\\
+П'еса "Мудрамер" - гэта не камедыя характараў, а камедыя сітуацый. Аўтарам знойдзены добры каталізатар дзеяння - той самы "мудрамер", які ўяўляе сабой крэсла з прымацаванымі да яго датчыкамі і гукавой прыстаўкай. Той, хто сядзе ў крэсла, той сябе і выдасць. Геній пачуе з дынамікаў гукі славутага гімну "Слаўся!", таленавіты чалавек будзе адзначаны арыяй князя Ігара, Homo normalis (чалавек нармальны, з сярэднімі разумовымі здольнасцямі) будзе ўшанаваны танцам маленькіх лебедзяў з балета "Лебядзінае возера". Чалавек нязначнага інтэлекту з непрыемнасцю выслухае цудоўныя гукі "Паланэза" [[творы/іншае/літаратары-хіх-стагоддзя/міхал-клеафас-агінскі|Агінскага]], якія будуць азначаць для яго развітанне з начальніцкім крэслам. А разумоваму дэгенерату нябачны аркестр здзекліва зайграе "туш".\\
 Музычны густ вынаходцы можа падацца спрэчным. Драматург выбраў нядрэнны сцэнічны ход, каб прыцягнуць увагу да крэсла з прымацаваным да яго прыборам. Глядач даволі жвава рэагуе на падзеі, якія адбываюцца вакол "мудрамернага" крэсла. Асабліва эфектнай выглядае сцэна з удзелам яшчэ аднаго вынаходніка-рацыяналізатара Залівакі. Ён дадумаўся прымусіць кур-нясушак класці яйкі па спецыяльнай камандзе па радыё, з тым, каб яны несліся па пяць разоў на суткі. "Мы ж усю краіну закідаем яйкамі!.." - абяцае вынаходнік. Ён спадзяецца выйграць "эканамічнае спаборніцтва з капіталізмам".\\
 В я р ш ы л а. Вы ўжо правяралі сваю ідэю?\\
@@ Радок 34: / Радок 34: @@
 Залівака не паспявае дагаварыць. Аглушальна грыміць туш. Усе аж уздрыгнулі ад нечаканасці. Туш прагрымеў адзін раз, другі, трэці..."\\
 Гэта сцэна выклікае смех. Глядач смяецца і тады, калі крэсла выконвае "Паланэз" Агінскага для манекеншчыцы, якая ў вопратцы Евы пахаджвае па сцэне, дэманструючы міністру новую ашаламляльную мадэль купальніка, і калі злашчасная Папсуева выслухоўвае "туш", які сведчыць пра яе разумовую абмежаванасць.\\
-У гэтай сцэне смех выглядае не такім ужо бяскрыўдным і нязмушаным. Бо Папсуева ўпотай адчувае сваю прафесіянальную непрыдатнасць, таму мае інстынктыўную непрыязь да прыбора, які называе то "сепаратарам", то "бязменам", то "кіпяцільнікам". З непрыхаваным [[slounik>сарказм|сарказмам]] падаецца яе клопат пра тысячы чыноўнікаў, якія, магчыма, развітаюцца з наседжанымі службовымі крэсламі, калі прыбор выявіць іх сапраўдныя здольнасці.\\
+У гэтай сцэне смех выглядае не такім ужо бяскрыўдным і нязмушаным. Бо Папсуева ўпотай адчувае сваю прафесіянальную непрыдатнасць, таму мае інстынктыўную непрыязь да прыбора, які называе то "сепаратарам", то "бязменам", то "кіпяцільнікам". З непрыхаваным [[слоўнік/сарказм|сарказмам]] падаецца яе клопат пра тысячы чыноўнікаў, якія, магчыма, развітаюцца з наседжанымі службовымі крэсламі, калі прыбор выявіць іх сапраўдныя здольнасці.\\
 Глядач, аднак, добра разумее, што Папсуева клапоціцца галоўным чынам пра сябе. Небяспека страціць працоўнае месца для яе зусім рэальная і блізкая. Бо міністэрства, што ні кажы, усё ж не кухня, а кухарка, калі прыгадаць выказванне класіка марксізму-ленінізму, якая ўдзельнічае ў кіраўніцтве дзяржавай, павінна ўжо і думаць па-дзяржаўнаму. А Папсуева па-ранейшаму мысліць кухоннымі катэгорыямі, што бачна гледачу і без "мудрамера".\\
 Як і ў п'есе "Брама неўміручасці", у гэтым творы ёсць прадчуванне значнай праблемы, якую паставіць час: атэстацыя дзяржаўных служачых, адэкватнае вызначэнне права на прафесію. З гэтай мэтай распрацоўваюцца адмысловыя тэсты, вылічваецца з дапамогай камп'ютэрнай тэхнікі каэфіцыент разумовых здольнасцей.\\
-Але тут неабходна заўважыць, што камедыя, нават "высокая", інтэлектуальная, праблемная, - гэта не публіцыстычны артыкул, не даследаванне па сацыялогіі і не навуковы [[slounik>трактат|трактат]]. Калі аўтар прэтэндуе на праблемнасць і глыбіню, яго не задаволіць адна тая акалічнасць, што глядач бесклапотна смяецца.\\
+Але тут неабходна заўважыць, што камедыя, нават "высокая", інтэлектуальная, праблемная, - гэта не публіцыстычны артыкул, не даследаванне па сацыялогіі і не навуковы [[слоўнік/трактат|трактат]]. Калі аўтар прэтэндуе на праблемнасць і глыбіню, яго не задаволіць адна тая акалічнасць, што глядач бесклапотна смяецца.\\
 Прынамсі, крытыкаў, якія давалі першую ацэнку спектаклю, гэтая акалічнасць не задавальняла. Вось даволі строгае выказванне крытыка У. Мальцава: "Яркі, сакавіта тэатральны "Мудрамер" Міколы Матукоўскага на купалаўскай сцэне, нягледзячы на поспех у масавага гледача, таксама не наталіў смагу па змястоўна вострых пастаноўках. Ён ужо не выкрываў - высмейваў. Аднак пры ўсёй абагульненасці фельетонных сітуацый, якія з цягам часу можна будзе запаўняць рознымі глядацкімі і акцёрскімі асацыяцыямі (у гэтым гарантыя доўгага рэпертуарнага жыцця) -твор па змесце драбнаваты, на ўзроўні звычайнага жыцейскага лялякання"\\
 Меркаванне выглядае задужа катэгарычным. Вартасці п'есы пацвердзіліся яе доўгім жыццём на сцэне. Варта, аднак, звярнуць увагу на тыя моманты дзеяння, дзе смех сапраўды здрабняецца, выглядае штучным, страчвае сувязь з думкай, адыходзіць у бок ад праблемы.\\
@@ Радок 58: / Радок 58: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[textcomp>сатырычная-камедыя-м-матукоўскага-амніст]]
+  * [[аналіз-і-крытыка/сатырычная-камедыя-м-матукоўскага-амніст]]
-  * [[bellit>мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-мудрамер]]
+  * [[творы/мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-мудрамер]]
-  * [[bellit>мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-паядынак]]
+  * [[творы/мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-паядынак]]
-  * [[bellit>мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-бездань]]
+  * [[творы/мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-бездань]]
-  * [[bellit>мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-амністыя]]
+  * [[творы/мікола-матукоўскі/мікола-матукоўскі-амністыя]]