Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:максім-танк:пейзажная-лірыка-максіма-танка [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:максім-танк:пейзажная-лірыка-максіма-танка [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Пейзажная лірыка Максіма Танка ======
-Паэзію [[litpers>максім-танк|Максіма Танка]] (1912-1995) немагчыма ўявіць без шматлікіх прыродаапісальных твораў. Калі сабраць усе ягоныя паэтычныя пейзажы, пачынаючы ад першага зборніка «На этапах» (1936) да апошняй пасмяротнай кнігі «Errata» (1996), то атрымаецца cвоеасаблівая мастацкая галерэя, якая шматаблічна раскрывае свет беларускай зямлі, даволі шырока знаёміць з малюнкамі і вобразамі прыроды замежных краін.\\
+Паэзію [[постаці/максім-танк|Максіма Танка]] (1912-1995) немагчыма ўявіць без шматлікіх прыродаапісальных твораў. Калі сабраць усе ягоныя паэтычныя пейзажы, пачынаючы ад першага зборніка «На этапах» (1936) да апошняй пасмяротнай кнігі «Errata» (1996), то атрымаецца cвоеасаблівая мастацкая галерэя, якая шматаблічна раскрывае свет беларускай зямлі, даволі шырока знаёміць з малюнкамі і вобразамі прыроды замежных краін.\\
-Лірыка прыроды ў Максіма Танка — з'ява надзвычай універсальная, шматвобразная. Мастак слова апаэтызаваў усе поры года і сутак, вобразы ландшафту, стыхіі і з'явы прыроды, яе ўспрымальныя элементы, беларускую флору і фауну, касмічныя краявіды. Заўважаецца і асаблівая прыхільнасць паэта да пэўных пейзажных вобразаў, улюбёнасць у пэўную пару года і сутак. Звернемся да частотных паказчыкаў. Так, вясновых вершаў у творчасці М. Танка 49. Супаставім гэтую лічбу з колькасцю твораў, прысвечаных паэтам іншым порам года: восень — 42, зіма — 27, лета — 9. Як бачым, пейзажная тэма вясны ў яго паэзіі мае важнае сэнсава-выяўленчае значэнне. З пораў сутак паэт аддае перавагу раніцы. Вобразы вясны, раніцы, усходу сонца ў яго творчасці заходнебеларускага перыяду становяцца сімволіка-алегарычным увасабленнем ідэі нацыянальнага вызвалення, духоўнага адраджэння і свабоды. Вельмі часта яго пейзажны позірк выбірае аб'ектамі жывапісання дарогу і поле, раку і возера, дождж і вецер, лес і сосны, жаўранка і жураўля, сонца і зоркі. Прытым многія з гэтых і іншых вобразаў найперш знітаваны з радзімай Максіма Танка — Пількаўшчынай, краявідамі Нарачы і наднарачанскага ўлоння. Прырода радзімы назаўсёды зачаравала і прыгарнула да сябе паэтава сэрца, а таму і ў жыцці, і ў думках-згадках, і, зразумела, у вершаваных радках дарога нязменна прыводзіла да Нарачы: «А хвалям канца не відаць. %%//%% Успомніў я Нарач сваю» («На Жамчужнай рацэ»); «Я, нават будучы глухім, %%//%% Між тысяч іншых сосен %%//%% Адрозніў бы іх пошум...» («Наднарачанскія сосны»). Прырода, яе малюнкі і вобразы сталі асноватворнай крыніцай паэтычнай свядомасці Максіма Танка. [[slounik>пейзаж|Пейзаж]] паэта з'яўляецца самакаштоўнай і арыгінальнай мастацкай з'явай, а таксама надзвычай значным духоўным і ідэйным асяродкам ягонага верша.\\
+Лірыка прыроды ў Максіма Танка — з'ява надзвычай універсальная, шматвобразная. Мастак слова апаэтызаваў усе поры года і сутак, вобразы ландшафту, стыхіі і з'явы прыроды, яе ўспрымальныя элементы, беларускую флору і фауну, касмічныя краявіды. Заўважаецца і асаблівая прыхільнасць паэта да пэўных пейзажных вобразаў, улюбёнасць у пэўную пару года і сутак. Звернемся да частотных паказчыкаў. Так, вясновых вершаў у творчасці М. Танка 49. Супаставім гэтую лічбу з колькасцю твораў, прысвечаных паэтам іншым порам года: восень — 42, зіма — 27, лета — 9. Як бачым, пейзажная тэма вясны ў яго паэзіі мае важнае сэнсава-выяўленчае значэнне. З пораў сутак паэт аддае перавагу раніцы. Вобразы вясны, раніцы, усходу сонца ў яго творчасці заходнебеларускага перыяду становяцца сімволіка-алегарычным увасабленнем ідэі нацыянальнага вызвалення, духоўнага адраджэння і свабоды. Вельмі часта яго пейзажны позірк выбірае аб'ектамі жывапісання дарогу і поле, раку і возера, дождж і вецер, лес і сосны, жаўранка і жураўля, сонца і зоркі. Прытым многія з гэтых і іншых вобразаў найперш знітаваны з радзімай Максіма Танка — Пількаўшчынай, краявідамі Нарачы і наднарачанскага ўлоння. Прырода радзімы назаўсёды зачаравала і прыгарнула да сябе паэтава сэрца, а таму і ў жыцці, і ў думках-згадках, і, зразумела, у вершаваных радках дарога нязменна прыводзіла да Нарачы: «А хвалям канца не відаць. %%//%% Успомніў я Нарач сваю» («На Жамчужнай рацэ»); «Я, нават будучы глухім, %%//%% Між тысяч іншых сосен %%//%% Адрозніў бы іх пошум...» («Наднарачанскія сосны»). Прырода, яе малюнкі і вобразы сталі асноватворнай крыніцай паэтычнай свядомасці Максіма Танка. [[слоўнік/пейзаж|Пейзаж]] паэта з'яўляецца самакаштоўнай і арыгінальнай мастацкай з'явай, а таксама надзвычай значным духоўным і ідэйным асяродкам ягонага верша.\\
 Малюнкі прыроды ў Максіма Танка вылучаюцца жывапіснай вобразнасцю, метафарычнасцю, асацыятыўнай яркасцю параўнанняў: «Айсбергі — гэта алмазы Палярнага ззяння...» («Палёт над айсбергамі»). Паэт здолеў стварыць індывідуальна-адметныя, шэдэўральныя выявы беларускай прыроды, і мы можам, напрыклад, гаварыць пра вясну Максіма Танка, восень Максіма Танка, ягоныя зіму і снег, вечар і ноч, поле і жыта, раку і сонца... Колькі індывідуальнай непаўторнасці ў вобразатворчасці паэта: «кудлаты снежань», «плыты ільдзін», «снег свежасшаранелы» (верш «Зіма») і інш. Для Танка-пейзажыста характэрны незвычайная адухоўленасць светаўспрымання, чуйная знітаванасць з жыццём прыроды, яе рытмамі, зменамі яе станаў, фарбаў. Зіма і восень, лес і поле, наогул уся прырода, як і ў фальклоры, існуе на антрапамарфічны лад, яна нясе рысы адушаўлёнасці: мае жывы голас, ходзіць, спявае... Як да жывых істот звяртаецца паэт да вярбы і рабіны, коласа і жыта, зямлі-маці. У вобразе вярбы, якая параўноўваецца з дзяўчынай-красуняй, паўстае перад намі вясна ў вершы «Вясной». Паэт піша з жывапіснай сакавітасцю і разгорнутай дэталізацыяй малюнка, эмацыянальнай захопленасцю пачуцця: «Але покуль касу расчасала Крыгай — грэбенем срэбным І ўпрыгожыла плечы Хусткай — золакам зрэбным...» М. Танк выяўляе зайздросную глыбіню і праніклівасць назіранняў, ён надзіва дакладны і ў той жа час раскаваны ў сваіх зрокавых параўнаннях і асацыяцыях. Пакошаныя травы ў яго ўспрыманні — «шолахі дубравы, вясёлкі, галасы вясны», якія зносяць у копы (верш «Ляжаць пакошаныя травы»), У пейзажах М. Танка ўражвае сіла мастацкай выяўленчасці, незвычайная паэтызацыя, здавалася б, звычайнага ў прыродзе, што набывае для нас, дзякуючы мастаку слова, чароўную дзівоснасць і прывабнасць. Паэт мог знайсці яркія і жывапісныя сродкі і фарбы пісьма.\\
 У яго мастацкім свеце важкае напаўненне набыла эстэтыка колеру («Колер снегу», «Колер зямлі» і інш.). Прыродаапісальныя выявы нярэдка нясуць у сабе цэлую гаму святлаколеравых абазначэнняў: «Акварэлі разліла вясна на полі: %%//%%зелень ніў і пазалоту, бель і сінь» і інш. Эстэтыцы святла і колеру Максім Танк надае важнае значэнне таму, каб узмацніць эмацыянальную і вобразна-выяўленчую глыбіню верша. Бо «святло,— як адзначае замежны даследчык Р. Арнхейм,— гэта адзін з найбольш уражальных вытокаў нашых адчуванняў», таксама і «колер, па сутнасці, выклікае эмацыянальныя адчуванні». У апісаннях прыроды паэт дасягае насычана яркай каларыстыкі, жывапіснай святлаколеравай метафарычнасці пісьма.\\
@@ Радок 31: / Радок 31: @@
 \\
-Прырода ў Максіма Тапка сугучная чалавечым адчуванням, прыроднае ўлонне нібы лучыць закаханых. У душы і сэрцы яго [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] краявіды і каханне паядноўваюцца ў гарманічным адзінстве і высокай красе.\\
+Прырода ў Максіма Тапка сугучная чалавечым адчуванням, прыроднае ўлонне нібы лучыць закаханых. У душы і сэрцы яго [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] краявіды і каханне паядноўваюцца ў гарманічным адзінстве і высокай красе.\\
 Важнай рысай многіх вершаў аб прыродзе Максіма Танка з'яўляецца іх вострая экалагічнасць гучання. Яшчэ ў сярэдзіне 50-х гг. паэт заклікаў: «Не сячы сасны, бо пахіліцца, Не муці ракі — вір уздымецца. Не тапчы вясны — цвет асыпецца...» («Не сячы сасны»). Гэтая просьба-замова ў 70-90-я гг. перарасла ў магутны гуманістычны, заступніцкі пафас у абарону ландшафту, флоры і фауны, прыроды наогул. Максім Танк бачыў усю небяспеку, якую несла з сабой руйнаванне і збядненне навакольнага свету, хваляваўся і трывожыўся, бо за бяздумны гвалт над прыродай прыйдзецца расплочвацца будучыняй, цяжкімі наступствамі. Паэт стварыў не адзін уражальны малюнак прыроды-пакутніцы, дзе дамінуюць балючыя матывы, драматычны пафас. З асаблівай трагедыйнасцю намалявана карціна пахавання «забітай Чарнобылем Зямлі» ў вершы «Просьба аб дараванні». Пейзажны вобраз роднай зямлі стаў у танкаўскай паэзіі ідэйна-сэнсавым цэнтрам, і таму так абвострана ўспрымаецца паказ экалагічнага бедства ў творы «Тут Беларусь была»:
@@ Радок 53: / Радок 53: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>максім-танк/ідэйны-змест-паэмы-максіма-танка-люцыян]]
+  * [[творы/максім-танк/ідэйны-змест-паэмы-максіма-танка-люцыян]]
-  * [[litpers>максім-танк]]
+  * [[постаці/максім-танк]]
-  * [[bellit>максім-танк/матывы-і-вобразы-паэзіі-максіма-танка]]
+  * [[творы/максім-танк/матывы-і-вобразы-паэзіі-максіма-танка]]
-  * [[bellit>максім-танк/жыццё-і-творчасць-максіма-танка]]
+  * [[творы/максім-танк/жыццё-і-творчасць-максіма-танка]]
-  * [[bellit>максім-танк/давераснёўская-творчасць-максіма-танка]]
+  * [[творы/максім-танк/давераснёўская-творчасць-максіма-танка]]