Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:максім-танк:матывы-і-вобразы-паэзіі-максіма-танка [2025/08/23 15:43] – vedybeadmin
+++ творы:максім-танк:матывы-і-вобразы-паэзіі-максіма-танка [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Матывы і вобразы паэзіі Максіма Танка ======
-Мабыць, ёсць нешта знакавае і у самым дні, калі [[litpers>максім-танк|Максім Танк]] (Яўген Іванавіч Скурко) з'явіўся на свет, бо дзень яго нараджэння — 17 верасня (у 1912 г.) — супаў з днём ўз'яднання Заходняй Беларусі з Усходняй — з днём, які ён набліжаў, дзеля якога ішоў па этапах, сядзеў у турмах. Не [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]], а сам паэт меў поўнае права сказаць пра сябе і сваіх сакамернікаў з Лукішскай віленскай турмы для палітвязняў і Картуз-Бярозскага канцлагера, што святы для Беларусі дзень уз'яднання яны не проста чакалі, а "начамі паўзлі да калючага дроту" — змагаліся.\\
+Мабыць, ёсць нешта знакавае і у самым дні, калі [[постаці/максім-танк|Максім Танк]] (Яўген Іванавіч Скурко) з'явіўся на свет, бо дзень яго нараджэння — 17 верасня (у 1912 г.) — супаў з днём ўз'яднання Заходняй Беларусі з Усходняй — з днём, які ён набліжаў, дзеля якога ішоў па этапах, сядзеў у турмах. Не [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычны герой]], а сам паэт меў поўнае права сказаць пра сябе і сваіх сакамернікаў з Лукішскай віленскай турмы для палітвязняў і Картуз-Бярозскага канцлагера, што святы для Беларусі дзень уз'яднання яны не проста чакалі, а "начамі паўзлі да калючага дроту" — змагаліся.\\
 Асноўная тэма яго [[творы/максім-танк/давераснёўская-творчасць-максіма-танка|давераснёўскай творчасці]] — рэвалюцыйна-вызваленчая. Галоўны герой вершаў першага зборніка "На этапах" (19З6) — рэвалюцыянер, змагар, які зрабіў для сябе выбар: лепш нягоды, чым няволя Бацькаўшчыны. Пра каштоўнасць зборніка сведчыць высокі "ганарар", які атрымаў і аўтар, і выдавец зборніка — па шэсць месяцаў турмы кожнаму. I зноў — у Лукішкі, зноў у тую турму, якая вызначалася асаблівай жорсткасцю ў адносінах да палітвязняў.\\
 Другі ("Журавінавы цвет", 19З7) і трэці ("Пад мачтай", 19З8) зборнікі таксама напісаны на высокай ноце грамадзянскасці, публіцыстычнасці і лірызму.\\
@@ Радок 21: / Радок 21: @@
 Праз цемру і годы змаганняў суровых.
-Ужо ў гэтым вершы акрамя метафарычнасці назіраецца і схільнасць паэта да выяўлення багатага духоўнага свету свайго лірычнага героя праз складаныя сінтаксічныя канструкцыі, і найчасцей — перыяд. Паэт быццам самой будовай сваіх вершаў сцвярджае адзін з законаў жыцця: любая існасць, любая думка патрабуе і адпаведнага зместу выяўлення. Праўда, паэту падуладны выключна ўсе элементы сінтаксісу, як падуладны ўсе вершаваныя памеры. Аднак у яго паэзіі дамінуе [[slounik>свабодны-верш-верлібр|верш-верлібр — свабодны верш]], сапраўды свабодны і ад традыцыйнага рытму, і ад рыфмы, але не свабодны ад саміх асноў паэзіі.\\
+Ужо ў гэтым вершы акрамя метафарычнасці назіраецца і схільнасць паэта да выяўлення багатага духоўнага свету свайго лірычнага героя праз складаныя сінтаксічныя канструкцыі, і найчасцей — перыяд. Паэт быццам самой будовай сваіх вершаў сцвярджае адзін з законаў жыцця: любая існасць, любая думка патрабуе і адпаведнага зместу выяўлення. Праўда, паэту падуладны выключна ўсе элементы сінтаксісу, як падуладны ўсе вершаваныя памеры. Аднак у яго паэзіі дамінуе [[слоўнік/свабодны-верш-верлібр|верш-верлібр — свабодны верш]], сапраўды свабодны і ад традыцыйнага рытму, і ад рыфмы, але не свабодны ад саміх асноў паэзіі.\\
-Вонкавая адсутнасць рытму і рыфмы кампенсуецца і ўмоўна-асацыятыўнай вобразнасцю, і філасафічнасцю твора, яго [[slounik>падтэкст|падтэкстам]], які патрабуе ад чытача "садумання", "сатворчасці". Гэта паэзія інтэлектуальная, філасофская. Менавіта такая паэзія Максіма Танка.\\
+Вонкавая адсутнасць рытму і рыфмы кампенсуецца і ўмоўна-асацыятыўнай вобразнасцю, і філасафічнасцю твора, яго [[слоўнік/падтэкст|падтэкстам]], які патрабуе ад чытача "садумання", "сатворчасці". Гэта паэзія інтэлектуальная, філасофская. Менавіта такая паэзія Максіма Танка.\\
 Вонкавая прастата яго вершаў не мае нічога агульнага са спрошчанасцю, свабода — з хаосам.\\
-Узорам філасофскай лірыкі Танка і адначасова яркім прыкладам і ілюстрацыяй адметнасці яго творчай манеры, стылю з'яўляецца верш з метафарычнай назвай "[[творы/максім-танк/максім-танк-перапіска-з-зямлёй|Перапіска з зямлёй]]". Ды і сам верш — разгорнутая метафара, да ўсяго яшчэ — [[slounik>перыфраза|перыфраза]] (моўная загадка, апісанне з'яў, прадметаў, без называння іх ). Разгадаць гэтую загадку (што само па сабе цікавая і карысная для чалавечага розуму і душы праца) — усвядоміць ідэю, філасофію твора. У пэўным сэнсе гэта і ёсць "сатворчасць" чытача і пісьменніка. Метафарай "пісаў зямлі многа лістоў" і яе канкрэтызацыяй ("пісаў смыкамі ўсіх скрыпак"; "пісаў спіцамі дрогкіх калёс, якарамі і мачтамі караблёў") паэт славіць усе людскія справы і прафесіі. Ідэя верша, філасофія яго ў другой кампазіцыйнай частцы:
+Узорам філасофскай лірыкі Танка і адначасова яркім прыкладам і ілюстрацыяй адметнасці яго творчай манеры, стылю з'яўляецца верш з метафарычнай назвай "[[творы/максім-танк/максім-танк-перапіска-з-зямлёй|Перапіска з зямлёй]]". Ды і сам верш — разгорнутая метафара, да ўсяго яшчэ — [[слоўнік/перыфраза|перыфраза]] (моўная загадка, апісанне з'яў, прадметаў, без называння іх ). Разгадаць гэтую загадку (што само па сабе цікавая і карысная для чалавечага розуму і душы праца) — усвядоміць ідэю, філасофію твора. У пэўным сэнсе гэта і ёсць "сатворчасць" чытача і пісьменніка. Метафарай "пісаў зямлі многа лістоў" і яе канкрэтызацыяй ("пісаў смыкамі ўсіх скрыпак"; "пісаў спіцамі дрогкіх калёс, якарамі і мачтамі караблёў") паэт славіць усе людскія справы і прафесіі. Ідэя верша, філасофія яго ў другой кампазіцыйнай частцы:
 Але пакуль што\\
@@ Радок 59: / Радок 59: @@
 Што ўсіх чакае на тым свеце.
-Фальклорныя рэмінісцэнцыі таксама адметная асаблівасць творчасці Максіма Танка, пра што сведчыць і гэты верш, аднак у апошняй страфе відавочная і біблейская [[slounik>рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыя]]. Прыгадаем біблейскую [[slounik>прытча|прытчу]] пра багацея і Лазара. Першы пасля смерці быў кінуты ў пекла, а праведнік Лазар узнесены ва ўлонне Аўраамава —у рай. Багацей узмаліўся, каб Аўраам паслаў Лазара змачыць яго сасмяглыя вусны, але Аўраам адказаў, што паміж багацеем і Лазарам ужо велізарная прорва, якую нікому не дадзена пераступіць.\\
+Фальклорныя рэмінісцэнцыі таксама адметная асаблівасць творчасці Максіма Танка, пра што сведчыць і гэты верш, аднак у апошняй страфе відавочная і біблейская [[слоўнік/рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыя]]. Прыгадаем біблейскую [[слоўнік/прытча|прытчу]] пра багацея і Лазара. Першы пасля смерці быў кінуты ў пекла, а праведнік Лазар узнесены ва ўлонне Аўраамава —у рай. Багацей узмаліўся, каб Аўраам паслаў Лазара змачыць яго сасмяглыя вусны, але Аўраам адказаў, што паміж багацеем і Лазарам ужо велізарная прорва, якую нікому не дадзена пераступіць.\\
 — Дык прашу цябе, ойча, пашлі тады Лазара ў дом майго бацькі, бо ў мяне там пяць братоў, якія таксама пагрузлі ў грахах і блудзе.\\
 Хай засведчыць ім, каб не прыйшлі і яны ў гэтае месца пакуты. Калі хто з мёртвых прыйдзе да іх — паслухаюць і пакаюцца.\\
@@ Радок 67: / Радок 67: @@
 У нас, як пра тое даводзіць Біблія, ёсць тыя, хто не з таго свету, а тут, жывучы, як і мы, на гэтай зямлі, можа нас перасцерагчы, папярэдзіць, бо ім дадзены вялікі і незвычайны дар. Нам дакляравана слухаць сваіх прарокаў.\\
 Дар гэты — як бліскавіца, як кветка, як след разведчыка, як сок вінаграду, як "кроў, што пульсуе ў жылах", як маці, як радзіма, без якіх "ні нараджацца, ні жыць на гэтай зямлі немагчыма!" (верш "Паэзія").\\
-У філасофскай лірыцы Танка відавочная схільнасць паэта да выкарыстання вялікіх магчымасцей такога мастацкага прыёму, як [[slounik>градацыя|градацыя]], асабліва ў спалучэнні з [[slounik>анафара|анафарай]]:
+У філасофскай лірыцы Танка відавочная схільнасць паэта да выкарыстання вялікіх магчымасцей такога мастацкага прыёму, як [[слоўнік/градацыя|градацыя]], асабліва ў спалучэнні з [[слоўнік/анафара|анафарай]]:
 Ты яшчэ толькі намёк на чалавека,\\
@@ Радок 101: / Радок 101: @@
   * [[творы/максім-танк/жыццё-і-творчасць-максіма-танка]]
   * [[творы/максім-танк/максім-танк-ave-maria]]
-  * [[litpers>максім-танк]]
+  * [[постаці/максім-танк]]