Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:максім-гарэцкі:максім-гарэцкі-віленскія-камунары [2025/08/23 15:43] – vedybeadmin
+++ творы:максім-гарэцкі:максім-гарэцкі-віленскія-камунары [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Максім Гарэцкі — Віленскія камунары ======
-Раман Максіма Гарэцкага «Віленскія камунары» (1931-1932) належыць да буйных здабыткаў беларускай раманістыкі, усёй нацыянальнай прозы. Ранейшыя ацэнкі твора патрабуюць істотнага перагляду. Так, ролю і значэнне рамана трэба бачыць не ў тым, што яго аўтар нібыта сцвердзіў у вобразнай форме ідэю непазбежнасці выхаду працоўных мас на гістарычную арэну і паказаў, як народ з ахвяраў гісторыі становіцца яе творцам, рухаючай сілай. I адносіны пісьменніка да вопыту віленскіх камунараў, якія са зброяй у руках выступілі на абарону савецкай улады, у сапраўднасці не такія апалагетычныя, як вынікае з ранейшых даследчых прац. Гэта ж трэба сказаць і адносна пісьменніцкай канцэпцыі рэвалюцыі. Непрадузяты аналіз рамана паказвае, што ў сваіх поглядах на Кастрычнік [[litpers>максім-гарэцкі|Максім Гарэцкі]] застаўся, па сутнасці, на тых жа ідэйных пазіцыях, што і ў аповесці «[[творы/максім-гарэцкі/максім-гарэцкі-дзве-душы|Дзве душы]]». Толькі выяўлены погляды не адкрыта, а апасродкавана, логікай сюжэтнага развіцця, праз выбар формы апавядання, якое вядзецца ад імя галоўнага героя. Такая форма абумоўлена імкненнем Максіма Гарэцкага замаскіраваць ад пільнага цэнзарскага вока сваё разуменне сацыялістычнай рэвалюцыі, схавацца за героя-апавядальніка.\\
+Раман Максіма Гарэцкага «Віленскія камунары» (1931-1932) належыць да буйных здабыткаў беларускай раманістыкі, усёй нацыянальнай прозы. Ранейшыя ацэнкі твора патрабуюць істотнага перагляду. Так, ролю і значэнне рамана трэба бачыць не ў тым, што яго аўтар нібыта сцвердзіў у вобразнай форме ідэю непазбежнасці выхаду працоўных мас на гістарычную арэну і паказаў, як народ з ахвяраў гісторыі становіцца яе творцам, рухаючай сілай. I адносіны пісьменніка да вопыту віленскіх камунараў, якія са зброяй у руках выступілі на абарону савецкай улады, у сапраўднасці не такія апалагетычныя, як вынікае з ранейшых даследчых прац. Гэта ж трэба сказаць і адносна пісьменніцкай канцэпцыі рэвалюцыі. Непрадузяты аналіз рамана паказвае, што ў сваіх поглядах на Кастрычнік [[постаці/максім-гарэцкі|Максім Гарэцкі]] застаўся, па сутнасці, на тых жа ідэйных пазіцыях, што і ў аповесці «[[творы/максім-гарэцкі/максім-гарэцкі-дзве-душы|Дзве душы]]». Толькі выяўлены погляды не адкрыта, а апасродкавана, логікай сюжэтнага развіцця, праз выбар формы апавядання, якое вядзецца ад імя галоўнага героя. Такая форма абумоўлена імкненнем Максіма Гарэцкага замаскіраваць ад пільнага цэнзарскага вока сваё разуменне сацыялістычнай рэвалюцыі, схавацца за героя-апавядальніка.\\
 Гэтае разуменне найбольш выразна выяўлена М. Гарэцкім у заключных частках рамана-хронікі, дзе «віленскія камунары» аказваюцца пераможанымі. Пісьменніцкая ўвага якраз і засяроджваецца на высвятленні прычын паражэння. Прычынаю ж было тое, што камунары аказаліся заложнікамі ідэі ўзброенай барацьбы, як нібыта адзінага, універсальнага сродку вырашэння сацыяльных супярэчнасцей. Асобныя абаронцы клуба на вуліцы Вароняй справядліва лічылі, што сілы рабочых і польскага войска няроўныя, а сувязь рабочых атрадаў з заводамі, фабрыкамі не наладжана, і, каб пазбегнуць непатрэбнага кровапраліцця, нельга брацца за зброю. Але гэтыя меркаванні, прасякнутыя клопатам пра людзей, былі адкінуты кіраўнікамі Віленскага Рэўваенсавета. «Камуністы, спартакаўцы, чорны таварыш з Масквы, у кажушку, і ўсе чырвонагвардзейцы былі за тое, што трэба даць (палякам) адпор у кожным разе!».\\
 У рамане пераканальна паказана, што партыйныя кіраўнікі мелі цьмянае ўяўленне аб настроях, якія панавалі ў вёсцы і ў горадзе. Максім Гарэцкі падае разважанні аднаго з рабочых-актывістаў аб тым, што нібыта «вёска настроена для нас надта добра, сяляне спачуваюць бальшавікам, чакаюць загадаў». Але жаданае тут выдавалася за існае: калі пачалося паўстанне, на дапамогу камунарам ніхто не прыйшоў! Адзін атрад баявой дружыны, які спрабаваў прабіцца да акружаных на Вароняй, трапіў у засаду. «Грузавік адабралі. Атрад разбегся». Атрад жа, што «стаяў у Звярынцы, нават і сабрацца не паспеў».\\