Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:максім-багдановіч:свет-максіма-багдановіча [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:максім-багдановіч:свет-максіма-багдановіча [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Свет Максіма Багдановіча ======
-Творчасць Максіма Багдановіча (1891-1917) засведчыла новы этап у развіцці беларускай літаратуры, калі ёй стала занадта цесна ў ранейшых межах "літаратуры для простага люду". Вядома ж, працэс перарастання "краёвай" літаратуры ў літаратуру "нацыянальную" пачаўся значна раней: яго этапамі былі літаратурна-грамадскі рух [[bellit>іншае/філаматы-і-філарэты|філаматаў і філарэтаў]], стварэнне псіхалагічна абгрунтаваных беларускіх вобразаў-тыпажоў у творчасці выбітных польскамоўных літаратараў ХІХ ст., паступовы пераход часткі з іх да творчасці на беларускай мове, "прарывы" да агульнаеўрапейскай літаратурнай традыцыі – найперш у рэчышчы сімвалізму і неарамантызму – у паэзіі і драматургіі Янкі Купалы, паэзіі і "[[bellit>якуб-колас/казкі-жыцця|Казках жыцця]]" Якуба Коласа, некаторых творах Змітрака Бядулі на мяжы 1910-х–20-х гг.; урэшце, усё большая колькасць мастацкіх перакладаў твораў адметных прадстаўнікоў сусветнай літаратуры. Але Максім Багдановіч стаў фактычна першым беларускім творцам, які цалкам усвядомлена і паслядоўна ўзяўся за вырашэнне задачы ўзвышэння роднага мастацкага слова да найлепшых папярэдніх і сучасных яму еўрапейскіх і расійскіх узораў. У гэтым сэнсе яго высілкі ў нечым нагадваюць намаганні французскіх паэтаў "Пляяды" або класіцыстаў ХVII ст., хоць у творчых падыходах Багдановіча, паэта пачатку ХХ ст., у параўнанні з апошнімі ёсць не так і шмат агульнага. Сваю творчую задачу Максім Багдановіч бачыў і ва ўзбагачэнні формаў і жанраў новай беларускай паэзіі: шмат якія новыя формы, дзякуючы яму, былі створаныя па-беларуску ўпершыню. У лісце ў рэдакцыю альманаха "Маладая Беларусь" (1911) сам паэт пісаў пра цыкл сваіх вершаў "Старая спадчына":\\
+Творчасць Максіма Багдановіча (1891-1917) засведчыла новы этап у развіцці беларускай літаратуры, калі ёй стала занадта цесна ў ранейшых межах "літаратуры для простага люду". Вядома ж, працэс перарастання "краёвай" літаратуры ў літаратуру "нацыянальную" пачаўся значна раней: яго этапамі былі літаратурна-грамадскі рух [[творы/іншае/філаматы-і-філарэты|філаматаў і філарэтаў]], стварэнне псіхалагічна абгрунтаваных беларускіх вобразаў-тыпажоў у творчасці выбітных польскамоўных літаратараў ХІХ ст., паступовы пераход часткі з іх да творчасці на беларускай мове, "прарывы" да агульнаеўрапейскай літаратурнай традыцыі – найперш у рэчышчы сімвалізму і неарамантызму – у паэзіі і драматургіі Янкі Купалы, паэзіі і "[[творы/якуб-колас/казкі-жыцця|Казках жыцця]]" Якуба Коласа, некаторых творах Змітрака Бядулі на мяжы 1910-х–20-х гг.; урэшце, усё большая колькасць мастацкіх перакладаў твораў адметных прадстаўнікоў сусветнай літаратуры. Але Максім Багдановіч стаў фактычна першым беларускім творцам, які цалкам усвядомлена і паслядоўна ўзяўся за вырашэнне задачы ўзвышэння роднага мастацкага слова да найлепшых папярэдніх і сучасных яму еўрапейскіх і расійскіх узораў. У гэтым сэнсе яго высілкі ў нечым нагадваюць намаганні французскіх паэтаў "Пляяды" або класіцыстаў ХVII ст., хоць у творчых падыходах Багдановіча, паэта пачатку ХХ ст., у параўнанні з апошнімі ёсць не так і шмат агульнага. Сваю творчую задачу Максім Багдановіч бачыў і ва ўзбагачэнні формаў і жанраў новай беларускай паэзіі: шмат якія новыя формы, дзякуючы яму, былі створаныя па-беларуску ўпершыню. У лісце ў рэдакцыю альманаха "Маладая Беларусь" (1911) сам паэт пісаў пра цыкл сваіх вершаў "Старая спадчына":\\
 – Ён увесь склаўся з абразцоў розных даўнейшых форм верша, каторымі я зацікавіўся, маючы на ўвазе не толькі іх красу, не толькі палепшанне версіфікатарскай снароўкі пры працы над імі, але і жаданнем прышчапіць да беларускай пісьменнасці здабыткі чужаземнага паэтычнага труда, памагчы атрымаць ёй больш еўрапейскі выгляд. Апроч таго, фактам з’яўлення іх хацеў я давесці здатнасць нашай мовы да самых строгіх вымогаў вяршоўнай формы, бо я ім здавальняў нават у драбніцах, іншы раз вельмі цяжкіх.\\
 \\
-**Біяграфія паэта.** Максім Багдановіч нарадзіўся 9 снежня 1891 г. у Мінску, у доме Карказовіча (колішняя Аляксандраўская вуліца, якая цяпер носіць імя паэта). Абое ягоныя бацькі, Адам і Марыя (з Мякотаў) Багдановічы, мелі педагагічную адукацыю; бацька здолеў, да таго ж, займець вядомасць як этнограф і фалькларыст, а маці пісала прозу. Ужо ў сярэдзіне 1892 г. сям’я мусіла перабрацца ў Гродна, дзе бацька паэта атрымаў працу ў Сялянскім банку. Жылі Багдановічы на вуліцы Садовай (цяпер – Максіма Багдановіча), потым на вуліцы Палявой (Карбышава). У кастрычніку 1896 г., маючы ўсяго 27 гадоў, маці памірае ад сухотаў; а ў лістападзе таго ж года Адам Багдановіч разам з трыма сынамі і дачкой, якіх даглядае яго сястра Марыя, пераязджае на сталае жыхарства ў расійскі Ніжні Ноўгарад. Сярод найбольш блізкіх яго тутэйшых знаёмых – будучы класік расійскай літаратуры Максім Горкі. У пачатку 1899 г. Адам Багдановіч жэніцца з Аляксандрай Волжынай, роднай сястрой жонкі Горкага, якая, аднак, памірае ў канцы таго самага года, у выніку родаў. Пазней трэцяй жонкай Адама Ягоравіча, выхавацелькай яго дзяцей, стала Аляксандра Мякота – родная сястра Максімавай маці. Але, як сведчыў пазней сам паэт, любоў да літаратуры прышчапіў яму менавіта бацька, які валодаў багатай бібліятэкай сусветнай класікі. Галоўнымі дапаможнікамі ў засваенні багаццяў народнай беларускай мовы для Максіма сталі "Словарь белорусского наречия" Івана Насовіча, фальклорныя зборы Паўла Шэйна, Еўдакіма Раманава, бацькавыя запісы беларускай міфалогіі й фальклору. Дарэчы, у доме Багдановічаў гучала і вусная беларуская мова: на ёй раз-пораз гаварылі бацька і Аляксандра Апанасаўна. Вядома, што ўжо ў 10-гадовым узросце Максім Багдановіч напісаў свае першыя творы па-беларуску. У 1902 г. ён паступіў у першы клас Ніжагародскай гімназіі, дзе правучыўся да лета 1908 г. Між тым, 6 ліпеня 1907 г. у "Нашай Ніве" з’явіўся першы апублікаваны твор Максіма Багдановіча – алегарычнае апавяданне "Музы́ка". Пасля пераезду сям’і Багдановічаў на сталае жыхарства ў горад Яраслаўль (чэрвень 1908 г.) Максім быў залічаны навучэнцам шостага класа тамтэйшай гімназіі. Тут ён актыўна ўключыўся ў працу літаратурнага гуртка, пасябраваў з выкладчыкам лаціны Уладзімірам Белавусавым. На адным з пасяджэнняў гуртка выступіў з рэфератам пра беларускіх літаратараў-"нашаніўцаў" і прачытаў некалькі сваіх беларускіх вершаў. З 1909 г. яго супрацоўніцтва з газетай "Наша ніва" робіцца вельмі інтэнсіўным, але ў тым жа годзе ў Максіма ўпершыню выразна праяўляюцца сімптомы сухотаў – хваробы, якая дамоклавым мячом вісела над сям’ёй Адама Багдановіча. 1 чэрвеня 1911 г. Максім Багдановіч атрымаў атэстат аб заканчэнні Яраслаўскай гімназіі, збіраўся паступаць на філалагічны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта, але бацька рашуча запярэчыў гэтым яго планам. І сапраўды, пецярбургскі клімат, жыццё ў студэнцкіх інтэрнатах маглі паскорыць развіццё небяспечнай хваробы… Максім мусіў падаць дакументы ў Яраслаўскі юрыдычны ліцэй. Тады ж, улетку 1911 г., ён упершыню наведаў Вільню, асабіста пазнаёміўся з "нашаніўцамі", з Браніславам Эпімахам-Шыпілам, а на запрашэнне братоў Луцкевічаў некалькі тыдняў правёў у фальварку Ракуцёўшчына, непадалёк ад Маладзечна. Там, дарэчы, быў напісаны яго вышэйзгаданы цыкл вершаў "Старая Беларусь". Вярнуўшыся ў Яраслаўль да пачатку навучальнага года, Багдановіч працягвае актыўна ліставацца з "нашаніўцамі", дасылае ў газету, у штогадовыя календары ўсё новыя творы, укладае свой першы зборнік паэзіі, які, пасля працяглых затрымак, выходзіць у пачатку 1914 г. у віленскай друкарні Марціна Кухты. У гэты самы час Максім Багдановіч плённа супрацоўнічае з яраслаўскімі газетамі "Голос", "Заря", "Северной газетой", часопісамі "Новый сатирикон", "Украинская жизнь". У гэтых выданнях змяшчаюцца яго літаратуразнаўчыя і культуралагічныя артыкулы й эсэ, тэматыка якіх ахоплівае і праблемы беларускага адраджэння. Працуе Максім Багдановіч і над сваім другім зборнікам паэзіі, якому ён планаваў даць назву "Маладзік" або "Шыпшына". У верасні 1916 г. ён заканчвае юрыдычны ліцэй, а ў канцы таго ж года пераязджае ў Мінск, дзе працуе чыноўнікам губернскай управы і адначасова актыўна супрацоўнічае з Беларускім камітэтам дапамогі ахвярам вайны. Жыве ён у гэты час на кватэры [[litpers>змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]], беручы чынны ўдзел у працы "Беларускай хаткі", у складанні беларускай чытанкі для малодшых школьнікаў. Адначасова ў розных выданнях з’яўляюцца яго новыя вершы, апавяданні, артыкулы. Але хвароба прагрэсуе. Максім Багдановіч атрымлівае нечарговы адпачынак і ў лютым 1917 г., на параду і пры матэрыяльнай падтрымцы мінскай беларускай грамады, выязджае на лекаванне ў Крым. Там, у Ялце, 25 траўня таго самага года пасля чарговага прыступу хваробы ён памірае ў поўнай адзіноце.\\
+**Біяграфія паэта.** Максім Багдановіч нарадзіўся 9 снежня 1891 г. у Мінску, у доме Карказовіча (колішняя Аляксандраўская вуліца, якая цяпер носіць імя паэта). Абое ягоныя бацькі, Адам і Марыя (з Мякотаў) Багдановічы, мелі педагагічную адукацыю; бацька здолеў, да таго ж, займець вядомасць як этнограф і фалькларыст, а маці пісала прозу. Ужо ў сярэдзіне 1892 г. сям’я мусіла перабрацца ў Гродна, дзе бацька паэта атрымаў працу ў Сялянскім банку. Жылі Багдановічы на вуліцы Садовай (цяпер – Максіма Багдановіча), потым на вуліцы Палявой (Карбышава). У кастрычніку 1896 г., маючы ўсяго 27 гадоў, маці памірае ад сухотаў; а ў лістападзе таго ж года Адам Багдановіч разам з трыма сынамі і дачкой, якіх даглядае яго сястра Марыя, пераязджае на сталае жыхарства ў расійскі Ніжні Ноўгарад. Сярод найбольш блізкіх яго тутэйшых знаёмых – будучы класік расійскай літаратуры Максім Горкі. У пачатку 1899 г. Адам Багдановіч жэніцца з Аляксандрай Волжынай, роднай сястрой жонкі Горкага, якая, аднак, памірае ў канцы таго самага года, у выніку родаў. Пазней трэцяй жонкай Адама Ягоравіча, выхавацелькай яго дзяцей, стала Аляксандра Мякота – родная сястра Максімавай маці. Але, як сведчыў пазней сам паэт, любоў да літаратуры прышчапіў яму менавіта бацька, які валодаў багатай бібліятэкай сусветнай класікі. Галоўнымі дапаможнікамі ў засваенні багаццяў народнай беларускай мовы для Максіма сталі "Словарь белорусского наречия" Івана Насовіча, фальклорныя зборы Паўла Шэйна, Еўдакіма Раманава, бацькавыя запісы беларускай міфалогіі й фальклору. Дарэчы, у доме Багдановічаў гучала і вусная беларуская мова: на ёй раз-пораз гаварылі бацька і Аляксандра Апанасаўна. Вядома, што ўжо ў 10-гадовым узросце Максім Багдановіч напісаў свае першыя творы па-беларуску. У 1902 г. ён паступіў у першы клас Ніжагародскай гімназіі, дзе правучыўся да лета 1908 г. Між тым, 6 ліпеня 1907 г. у "Нашай Ніве" з’явіўся першы апублікаваны твор Максіма Багдановіча – алегарычнае апавяданне "Музы́ка". Пасля пераезду сям’і Багдановічаў на сталае жыхарства ў горад Яраслаўль (чэрвень 1908 г.) Максім быў залічаны навучэнцам шостага класа тамтэйшай гімназіі. Тут ён актыўна ўключыўся ў працу літаратурнага гуртка, пасябраваў з выкладчыкам лаціны Уладзімірам Белавусавым. На адным з пасяджэнняў гуртка выступіў з рэфератам пра беларускіх літаратараў-"нашаніўцаў" і прачытаў некалькі сваіх беларускіх вершаў. З 1909 г. яго супрацоўніцтва з газетай "Наша ніва" робіцца вельмі інтэнсіўным, але ў тым жа годзе ў Максіма ўпершыню выразна праяўляюцца сімптомы сухотаў – хваробы, якая дамоклавым мячом вісела над сям’ёй Адама Багдановіча. 1 чэрвеня 1911 г. Максім Багдановіч атрымаў атэстат аб заканчэнні Яраслаўскай гімназіі, збіраўся паступаць на філалагічны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта, але бацька рашуча запярэчыў гэтым яго планам. І сапраўды, пецярбургскі клімат, жыццё ў студэнцкіх інтэрнатах маглі паскорыць развіццё небяспечнай хваробы… Максім мусіў падаць дакументы ў Яраслаўскі юрыдычны ліцэй. Тады ж, улетку 1911 г., ён упершыню наведаў Вільню, асабіста пазнаёміўся з "нашаніўцамі", з Браніславам Эпімахам-Шыпілам, а на запрашэнне братоў Луцкевічаў некалькі тыдняў правёў у фальварку Ракуцёўшчына, непадалёк ад Маладзечна. Там, дарэчы, быў напісаны яго вышэйзгаданы цыкл вершаў "Старая Беларусь". Вярнуўшыся ў Яраслаўль да пачатку навучальнага года, Багдановіч працягвае актыўна ліставацца з "нашаніўцамі", дасылае ў газету, у штогадовыя календары ўсё новыя творы, укладае свой першы зборнік паэзіі, які, пасля працяглых затрымак, выходзіць у пачатку 1914 г. у віленскай друкарні Марціна Кухты. У гэты самы час Максім Багдановіч плённа супрацоўнічае з яраслаўскімі газетамі "Голос", "Заря", "Северной газетой", часопісамі "Новый сатирикон", "Украинская жизнь". У гэтых выданнях змяшчаюцца яго літаратуразнаўчыя і культуралагічныя артыкулы й эсэ, тэматыка якіх ахоплівае і праблемы беларускага адраджэння. Працуе Максім Багдановіч і над сваім другім зборнікам паэзіі, якому ён планаваў даць назву "Маладзік" або "Шыпшына". У верасні 1916 г. ён заканчвае юрыдычны ліцэй, а ў канцы таго ж года пераязджае ў Мінск, дзе працуе чыноўнікам губернскай управы і адначасова актыўна супрацоўнічае з Беларускім камітэтам дапамогі ахвярам вайны. Жыве ён у гэты час на кватэры [[постаці/змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]], беручы чынны ўдзел у працы "Беларускай хаткі", у складанні беларускай чытанкі для малодшых школьнікаў. Адначасова ў розных выданнях з’яўляюцца яго новыя вершы, апавяданні, артыкулы. Але хвароба прагрэсуе. Максім Багдановіч атрымлівае нечарговы адпачынак і ў лютым 1917 г., на параду і пры матэрыяльнай падтрымцы мінскай беларускай грамады, выязджае на лекаванне ў Крым. Там, у Ялце, 25 траўня таго самага года пасля чарговага прыступу хваробы ён памірае ў поўнай адзіноце.\\
 \\
-**Паэт "чыстай красы"**. Культ прыгажосці дамінуе ў паэтычнай творчасці Максіма Багдановіча. У значнай ступені гэтая творчасць была запатрабаваная самой хадою "нашаніўскага" адраджэнскага працэсу. Сярод "нашаніўцаў", акрамя вышэйзгаданых братоў Луцкевічаў, вырашальную маральную падтрымку Максіму Багдановічу аказалі [[litpers>вацлаў-ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]] (гэта ўскосна адлюстравана ў палемічным артыкуле "Сплачвайце доўг") ды Сяргей Палуян. Адначасова творцы "народнага", "вясковага" складу далёка не заўсёды разумелі асветніцкую скіраванасць багдановічавай лірыкі. Пазнаёміўшыся з дасланым у 1909 г. у рэдакцыю "Нашай нівы" сшыткам вершаў Максіма Багдановіча, [[litpers>ядвігін-ш|Ядвігін Ш.]] і Аляксандр Уласаў назвалі гэтыя творы "дэкадэнтшчынай". І толькі з цягам часу шмат якія шчырыя прыхільнікі адраджэння дайшлі да высновы: "чыстая краса" ў паэзіі Багдановіча добра стасавалася з нацыянальнай адметнасцю і патрыятычным пафасам. Паэт увёў у новую беларускую літаратуру гістарычныя вобразы беларускіх інтэлектуалаў: таго ж Францішка Скарыны або невядомых беларускіх манахаў-перапісчыкаў кніг – аднаго з Ваўкавышчыны, другога з Магілёўшчыны.\\
+**Паэт "чыстай красы"**. Культ прыгажосці дамінуе ў паэтычнай творчасці Максіма Багдановіча. У значнай ступені гэтая творчасць была запатрабаваная самой хадою "нашаніўскага" адраджэнскага працэсу. Сярод "нашаніўцаў", акрамя вышэйзгаданых братоў Луцкевічаў, вырашальную маральную падтрымку Максіму Багдановічу аказалі [[постаці/вацлаў-ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]] (гэта ўскосна адлюстравана ў палемічным артыкуле "Сплачвайце доўг") ды Сяргей Палуян. Адначасова творцы "народнага", "вясковага" складу далёка не заўсёды разумелі асветніцкую скіраванасць багдановічавай лірыкі. Пазнаёміўшыся з дасланым у 1909 г. у рэдакцыю "Нашай нівы" сшыткам вершаў Максіма Багдановіча, [[постаці/ядвігін-ш|Ядвігін Ш.]] і Аляксандр Уласаў назвалі гэтыя творы "дэкадэнтшчынай". І толькі з цягам часу шмат якія шчырыя прыхільнікі адраджэння дайшлі да высновы: "чыстая краса" ў паэзіі Багдановіча добра стасавалася з нацыянальнай адметнасцю і патрыятычным пафасам. Паэт увёў у новую беларускую літаратуру гістарычныя вобразы беларускіх інтэлектуалаў: таго ж Францішка Скарыны або невядомых беларускіх манахаў-перапісчыкаў кніг – аднаго з Ваўкавышчыны, другога з Магілёўшчыны.\\
-Светлы вобраз беларускай гераічнай мінуўшчыны заставаўся сімвалам "адвечнай красы" для Багдановіча да апошніх дзён яго жыцця. У гэтым лёгка пераканацца на прыкладзе верша "[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-пагоня|Пагоня]]", які быў упершыню прачытаны на адной з вечарын у мінскай "Беларускай хатцы" напрыканцы 1916 г.\\
+Светлы вобраз беларускай гераічнай мінуўшчыны заставаўся сімвалам "адвечнай красы" для Багдановіча да апошніх дзён яго жыцця. У гэтым лёгка пераканацца на прыкладзе верша "[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-пагоня|Пагоня]]", які быў упершыню прачытаны на адной з вечарын у мінскай "Беларускай хатцы" напрыканцы 1916 г.\\
 У катэгорыях Прыгажосці трактуецца і праблема сацыяльнага і нацыянальнага вызвалення Беларусі:
@@ Радок 58: / Радок 58: @@
 Там запалілася цяпло…
-"[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-вераніка|Вераніка]]"\\
+"[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-вераніка|Вераніка]]"\\
@@ Радок 87: / Радок 87: @@
 Свае ўласныя жыцці пераасэнсоўваюцца паэтамі як лёсы самотных вандроўнікаў, абдзеленых ласкай блізкіх людзей. Абодва адчуваюць сваю беспрытульнасць, неўладкаванасць. Што праўда, у творах Багдановіча прысутнічае яшчэ і настальгія па недасяжнай Бацькаўшчыне – Беларусі як "зачарованым царстве", аб’екце вечнага беспаспяховага пошуку.\\
-Творчыя праграмы Поля Верлена і Максіма Багдановіча сугучныя: перадусім ім важная музыкальнасць верша. Паводле Верлена, паэзія нараджаецца ў патаемных нетрах чалавечае душы і гучыць найперш не як слоўная, а як музычная плынь. І потым ужо створаная мелодыя апладняецца словам. "Спачатку музыка", – гаворыць Верлен у знакамітым вершы "Мастацтва паэзіі". "Музыка перш за ўсё!" – уторыць яму Багдановіч у эпіграфе да сваёй "[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня|Маёвай песні]]" (1910). Як і Поль Верлен, тут ён мроіць быццё паэзіі як лёгкі, трапяткі, капрызлівы палёт матылька.\\
+Творчыя праграмы Поля Верлена і Максіма Багдановіча сугучныя: перадусім ім важная музыкальнасць верша. Паводле Верлена, паэзія нараджаецца ў патаемных нетрах чалавечае душы і гучыць найперш не як слоўная, а як музычная плынь. І потым ужо створаная мелодыя апладняецца словам. "Спачатку музыка", – гаворыць Верлен у знакамітым вершы "Мастацтва паэзіі". "Музыка перш за ўсё!" – уторыць яму Багдановіч у эпіграфе да сваёй "[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня|Маёвай песні]]" (1910). Як і Поль Верлен, тут ён мроіць быццё паэзіі як лёгкі, трапяткі, капрызлівы палёт матылька.\\
 Стан паэтавай душы пераносіцца на наваколле, і палёт матылька атаесамляецца з эфемернасцю, непастаяннасцю і зменлівасцю жыцця. Гэта добра ўпісваецца ў традыцыю сімвалістаў, якія апявалі не паўнату існавання, а яго крохкасць. І ў паэзіі Максіма Багдановіча нямала напамінаў пра жыццёвы тлен.\\
 Маргінальнасць, крохкасць светаадчування, музыкальнасць радка, асацыятыўнасць – усё гэта ўваходзіць у мастацкі свет Максіма Багдановіча. Цыкл "У зачарованым царстве" з кнігі "Вянок" змяшчае таксама моманты ірацыянальна-містычнага погляду на светабудову. Нізка "Каханне і смерць", у адпаведнасці з сталай традыцыяй сімвалізму, гранічна збліжае паняцці Эрасу і Танатасу.\\
@@ Радок 103: / Радок 103: @@
 Што хутка будзе ён зямлёю.
-Маўкліва і нябачна смерць, што прыходзіць на змену хваробе ці старасці, прысутнічае ў вершах Максіма Багдановіча "Разрытая магіла", "С. Е. Палуяну" (абодва 1909), "[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-жывеш-не-вечна-чалавек|Жывеш не вечна, чалавек…]]" (1911), "[[bellit>максім-багдановіч/не-кувай-ты-шэрая-зязюля|Не кувай ты, шэрая зязюля…]]", "Шмат у нашым жыцці ёсць дарог…" (абодва 1912), "Безнадзейнасць" (да 1913) ды інш. У цыкле вершаў "Каханне і смерць" паэт збліжае вобразы антычных божышчаў Эраса і Танатоса зусім у духу "новых" сімвалістаў – паляка Станіслава Пшыбышэўскага, немца Герхарта Гаўптмана, расійцаў Аляксандра Блока, Леаніда Андрэева, Фёдара Салагуба…\\
+Маўкліва і нябачна смерць, што прыходзіць на змену хваробе ці старасці, прысутнічае ў вершах Максіма Багдановіча "Разрытая магіла", "С. Е. Палуяну" (абодва 1909), "[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-жывеш-не-вечна-чалавек|Жывеш не вечна, чалавек…]]" (1911), "[[творы/максім-багдановіч/не-кувай-ты-шэрая-зязюля|Не кувай ты, шэрая зязюля…]]", "Шмат у нашым жыцці ёсць дарог…" (абодва 1912), "Безнадзейнасць" (да 1913) ды інш. У цыкле вершаў "Каханне і смерць" паэт збліжае вобразы антычных божышчаў Эраса і Танатоса зусім у духу "новых" сімвалістаў – паляка Станіслава Пшыбышэўскага, немца Герхарта Гаўптмана, расійцаў Аляксандра Блока, Леаніда Андрэева, Фёдара Салагуба…\\
 Кволасць, чаўрэнне, паміранне ў вельмі істотнай меры прысутныя ў мастацкім свеце Максіма Багдановіча. Нават у знакамітым цыкле "Места" са зборніка "Вянок" непаўторны вобраз Вільні падаецца найчасцей з асаблівым настроем, супольным з адзінотай, журботай і натхненнем. Самотны паэт знаходзіць у вечаровай і прыціхлай Вільні чарадзейна-містычнага спадарожніка:
@@ Радок 124: / Радок 124: @@
 " Стаяў калісь тут бор стары..."
-Лесунова люстэрка як бы мае дзве паверхні. З аднаго боку ў ім адбіваюцца асака і высокі бор. З другога – у яго глядзіцца Лесуноў брат [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік|Вадзянік]], які жыве ў перакуленым свеце. Тут ён, "сівавусы, згорблены", "залёг між цінай". Паэт бачыць свет у адзінстве адлюстраванняў. Праз Лесунова люстэрка ён аглядае Беларусь – "зачарованае царства", якое не памерла, а застыла ў Забыцці, перастала рухацца ў Часе. У самнамбулічным забыцці застылі, спыніліся таксама іншыя "персанажы" згаданага цыкла: той жа Вадзянік, Русалка, [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-змяіны-цар|Змяіны Цар]].\\
+Лесунова люстэрка як бы мае дзве паверхні. З аднаго боку ў ім адбіваюцца асака і высокі бор. З другога – у яго глядзіцца Лесуноў брат [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік|Вадзянік]], які жыве ў перакуленым свеце. Тут ён, "сівавусы, згорблены", "залёг між цінай". Паэт бачыць свет у адзінстве адлюстраванняў. Праз Лесунова люстэрка ён аглядае Беларусь – "зачарованае царства", якое не памерла, а застыла ў Забыцці, перастала рухацца ў Часе. У самнамбулічным забыцці застылі, спыніліся таксама іншыя "персанажы" згаданага цыкла: той жа Вадзянік, Русалка, [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-змяіны-цар|Змяіны Цар]].\\
-У наступных цыклах "Вянка" самнамбулічная краіна як бы "адчароўваецца". Застылы час зрушваецца з месца – і ранейшая міфалагічная прастора запаўняецца культурнай гісторыяй рэальнай краіны. Тут жывуць дбайныя перапісчыкі старых кніг, летапісцы, мудры доктар Скарына, [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-слуцкія-ткачыхі|слуцкія ткачыхі]]… Гісторыя Беларусі, нібы рака, уліваецца ў людское мора – Вільню (згаданы цыкл "Места"). Але і тут рух не спыняецца: думкі лірычнага героя сягаюць космасу, "зоркі Венеры", сузор’яў Геркулеса, Кароны, цэлай галактыкі – Млечнага Шляху…\\
+У наступных цыклах "Вянка" самнамбулічная краіна як бы "адчароўваецца". Застылы час зрушваецца з месца – і ранейшая міфалагічная прастора запаўняецца культурнай гісторыяй рэальнай краіны. Тут жывуць дбайныя перапісчыкі старых кніг, летапісцы, мудры доктар Скарына, [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-слуцкія-ткачыхі|слуцкія ткачыхі]]… Гісторыя Беларусі, нібы рака, уліваецца ў людское мора – Вільню (згаданы цыкл "Места"). Але і тут рух не спыняецца: думкі лірычнага героя сягаюць космасу, "зоркі Венеры", сузор’яў Геркулеса, Кароны, цэлай галактыкі – Млечнага Шляху…\\
 У творчасці Багдановіча нямала выразных праяў, што здымаюць "праклёны" дэкадансу, своеасабліва кампенсуюць іх. Гэта паэтычны віталізм, адраджэнцкі пафас і славутыя рэнесансавыя вобразы Мадоннаў. Максім Багдановіч, такім чынам, спрычыніўся да стварэння адметнай нацыянальнай мадэлі сімвалізму, у якой дэкадансавыя настроі пераплятаюцца з рэнесансавымі.\\
 Зборнік "Вянок" можа быць разгледжаны як гарманічнае цэлае, што замкнула ў сабе яснае і цьмянае, здаровае і хворае, жыццясцвярджальнае і тленнае. Паводле вынікаў апытання чытачоў узноўленай "Нашай нівы", праведзеным у 2000 г., "Вянок" Багдановіча быў прызнаны беларускай Кнігай ХХ ст. Калі б лёс даў Максіму магчымасць завяршыць складанне другой кнігі, хутчэй за ўсё, яна магла б стаць побач з "Вянком". І ўсё-такі апошнія, напісаныя ў далёкай Ялце, радкі 25-гадовага паэта сведчылі пра ўжо здзейснены Чын яго жыцця:
@@ Радок 152: / Радок 152: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>максім-багдановіч/творчасць-максіма-багдановіча]]
+  * [[творы/максім-багдановіч/творчасць-максіма-багдановіча]]
-  * [[bellit>максім-багдановіч/патрыятычная-лірыка-максіма-багдановіча]]
+  * [[творы/максім-багдановіч/патрыятычная-лірыка-максіма-багдановіча]]
-  * [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-страцім-лебедзь]]
+  * [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-страцім-лебедзь]]
-  * [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня]]
+  * [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня]]
-  * [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік]]
+  * [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік]]