Інструменты карыстальніка

Інструменты сайта


творы:максім-багдановіч:лірыка-максіма-багдановіча

Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

Спасылка на гэта параўнанне

Наступная версія
Папярэдняя версія
творы:максім-багдановіч:лірыка-максіма-багдановіча [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1творы:максім-багдановіч:лірыка-максіма-багдановіча [2025/08/23 15:53] (бягучы) vedybeadmin
Радок 30: Радок 30:
 Пытанні ў канцы твора – гэта свайго роду папярэджанне класу эксплуататараў.\\ Пытанні ў канцы твора – гэта свайго роду папярэджанне класу эксплуататараў.\\
 Вялікі сыноўні боль за свой народ гучыць у вершы «Народ, Беларускі Народ!..» (1913). Аўтар гаворыць пра яго забітасць і неадукаванасць («Ты цёмны, сляпы, быццам крот»), пра абкрадзенасць душы, у якой «нават мовы няма». Заўсёды пагарджаны, і збудзіўшыся «ад грознай бяды», ён «крыкнуць не вольны «Ратуйце!», а вымушаны крычаць « Дзякуй». У гэтых радках верша – горкая аўтарская іронія. М, Багдановіч хоча адкрыць іншым вочы на становішча свайго народа. Таму твор заканчваецца страсным зваротам да сучаснікаў: «Пачуйце жа гэта, пачуйце, / Хто ўмее з вас сэрцам чуваць!»\\ Вялікі сыноўні боль за свой народ гучыць у вершы «Народ, Беларускі Народ!..» (1913). Аўтар гаворыць пра яго забітасць і неадукаванасць («Ты цёмны, сляпы, быццам крот»), пра абкрадзенасць душы, у якой «нават мовы няма». Заўсёды пагарджаны, і збудзіўшыся «ад грознай бяды», ён «крыкнуць не вольны «Ратуйце!», а вымушаны крычаць « Дзякуй». У гэтых радках верша – горкая аўтарская іронія. М, Багдановіч хоча адкрыць іншым вочы на становішча свайго народа. Таму твор заканчваецца страсным зваротам да сучаснікаў: «Пачуйце жа гэта, пачуйце, / Хто ўмее з вас сэрцам чуваць!»\\
-Убачыць жыццё народа, зазірнуць у Душу простага чалавека заклікае М. Багдановіч у вершы «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-вы-панове-пазіраеце-да|Вы, Панове, пазіраеце далёка...]]» (1913). Тыя, да каго звяртаецца паэт, у даным выпадку не толькі паны, чые багацці трымаюцца і множацца працай іншых. Тут маюцца на ўвазе людзі разумовай і творчай працы, якія спецыфікай дзейнасці адасоблены ад народа і якія прэтэндуюць на ролю яго прарокаў, правадыроў, кіраўнікоў. З вышыні свайго становішча, набытых ведаў гэтыя людзі «пазіраюць далёка». Аднак, адарваныя ад народа, яны не бачаць «зорак пуцяводных». Днём, у святле сонца, зоркі не бачны, разам з тым іх можна пабачыць, зазірнуўшы ў глыбокую студню, сцвярджае паэт. Іншымі словамі, інтэлігенцыя зможа выканаць сваю прарочую місію ў тым выпадку, калі будзе жыць інтарэсамі народа.\\+Убачыць жыццё народа, зазірнуць у Душу простага чалавека заклікае М. Багдановіч у вершы «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-вы-панове-пазіраеце-да|Вы, Панове, пазіраеце далёка...]]» (1913). Тыя, да каго звяртаецца паэт, у даным выпадку не толькі паны, чые багацці трымаюцца і множацца працай іншых. Тут маюцца на ўвазе людзі разумовай і творчай працы, якія спецыфікай дзейнасці адасоблены ад народа і якія прэтэндуюць на ролю яго прарокаў, правадыроў, кіраўнікоў. З вышыні свайго становішча, набытых ведаў гэтыя людзі «пазіраюць далёка». Аднак, адарваныя ад народа, яны не бачаць «зорак пуцяводных». Днём, у святле сонца, зоркі не бачны, разам з тым іх можна пабачыць, зазірнуўшы ў глыбокую студню, сцвярджае паэт. Іншымі словамі, інтэлігенцыя зможа выканаць сваю прарочую місію ў тым выпадку, калі будзе жыць інтарэсамі народа.\\
 Побач з сучаснасцю М. Багдановіча цікавіла і мінулае роднага краю. Там, у мінулым, ён шукаў прыклады, знаходзіў адказы на пытанні сучаснага жыцця («Нашых дзедаў душылі абшары лясоў...»).\\ Побач з сучаснасцю М. Багдановіча цікавіла і мінулае роднага краю. Там, у мінулым, ён шукаў прыклады, знаходзіў адказы на пытанні сучаснага жыцця («Нашых дзедаў душылі абшары лясоў...»).\\
-Пабачаныя ў калекцыі І. Луцкевіча знакамітыя слуцкія паясы выклікалі да жыцця верш «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-слуцкія-ткачыхі|Слуцкія ткачыхі]]» (1912). Аўтар сілай паэтычнага ўяўлення ўзнавіў абставіны, у якіх ткаліся паясы. Для большай эмацыянальнай напружанасці М. Багдановіч у верш увёў маладых дзяўчат. Яны «дзявочыя забыўшы сны, свае шырокія тканіны на лад персідскі ткуць» (паясы, як вядома з гісторыі, ткаліся мужчынамі-рабочымі на заснаванай Міхалам Радзівілам фабрыцы). З паднявольнай працай кантрастуе прырода, ад якой ткачыхі адгароджаны сцяной («смяецца поле, зіяе неба з-за акна»). Побач з матывам бяспраўнасці чалавека працы («Ад родных ніў, ад роднай хаты у панскі двор дзеля красы яны, бяздольныя, узяты...») гучыць і іншы. Дзяўчаты павінны ткаць не так і не тое, што рабілі іх маці і бабулі. Васілёк, які выткала, «забыўшыся, рука, заміж персідскага узора», выступае адначасова сімвалам волі і сімвалам сваёй, роднай культуры.\\+Пабачаныя ў калекцыі І. Луцкевіча знакамітыя слуцкія паясы выклікалі да жыцця верш «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-слуцкія-ткачыхі|Слуцкія ткачыхі]]» (1912). Аўтар сілай паэтычнага ўяўлення ўзнавіў абставіны, у якіх ткаліся паясы. Для большай эмацыянальнай напружанасці М. Багдановіч у верш увёў маладых дзяўчат. Яны «дзявочыя забыўшы сны, свае шырокія тканіны на лад персідскі ткуць» (паясы, як вядома з гісторыі, ткаліся мужчынамі-рабочымі на заснаванай Міхалам Радзівілам фабрыцы). З паднявольнай працай кантрастуе прырода, ад якой ткачыхі адгароджаны сцяной («смяецца поле, зіяе неба з-за акна»). Побач з матывам бяспраўнасці чалавека працы («Ад родных ніў, ад роднай хаты у панскі двор дзеля красы яны, бяздольныя, узяты...») гучыць і іншы. Дзяўчаты павінны ткаць не так і не тое, што рабілі іх маці і бабулі. Васілёк, які выткала, «забыўшыся, рука, заміж персідскага узора», выступае адначасова сімвалам волі і сімвалам сваёй, роднай культуры.\\
 У поглядах на будучыню беларускага народа М. Багдановіч быў аптымістам, верыў у адраджэнне роднага краю. Гэтая вера не пакідала паэта на працягу ўсяго яго кароткага, але няпростага і небясхмарнага жыцця, у самыя драматычныя перыяды, што перажывала краіна. У 1915 г., калі Беларусь была парэзана акопамі, поўнілася гулам кананады, калі дзесяткі тысяч людзей, ратуючыся ад вайны, сталі бежанцамі, М. Багдановіч напісаў: У поглядах на будучыню беларускага народа М. Багдановіч быў аптымістам, верыў у адраджэнне роднага краю. Гэтая вера не пакідала паэта на працягу ўсяго яго кароткага, але няпростага і небясхмарнага жыцця, у самыя драматычныя перыяды, што перажывала краіна. У 1915 г., калі Беларусь была парэзана акопамі, поўнілася гулам кананады, калі дзесяткі тысяч людзей, ратуючыся ад вайны, сталі бежанцамі, М. Багдановіч напісаў:
  
Радок 41: Радок 41:
 («Беларусь, твой народ дачакаецца...») («Беларусь, твой народ дачакаецца...»)
  
-Вера ў будучыню роднага краю гучыць у знакамітай «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-пагоня|Пагоні]]», напісанай М. Багдановічам у Мінску ў 1916 г. Сімвалам неўміручасці радзімы выступае ў вершы Старадаўняя Літоўская Пагоня, якую «не разбіць, не спыніць, не стрымаць».\\+Вера ў будучыню роднага краю гучыць у знакамітай «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-пагоня|Пагоні]]», напісанай М. Багдановічам у Мінску ў 1916 г. Сімвалам неўміручасці радзімы выступае ў вершы Старадаўняя Літоўская Пагоня, якую «не разбіць, не спыніць, не стрымаць».\\
 Змест твора ўскладняецца актуальнай для беларусаў ва ўсе часы праблемай рэнегацтва і прыстасавальніцтва. Разважаючы, куды імчаць «ваякі на грозных канях», паэт выказвае наступнае меркаванне: Змест твора ўскладняецца актуальнай для беларусаў ва ўсе часы праблемай рэнегацтва і прыстасавальніцтва. Разважаючы, куды імчаць «ваякі на грозных канях», паэт выказвае наступнае меркаванне:
  
Радок 56: Радок 56:
 Аб радзімай старонцы баліць... Аб радзімай старонцы баліць...
  
-Пра адраджэнне Беларусі М. Багдановіч гаварыў у «Санеце» («[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-санет-паміж-пяскоў-егі|Паміж пяскоў Егіпецкай зямлі...]]», 1911), дзе сімвалам роднага краю з’яўляецца насенне. Яно праляжала ў гаршку «колькі тысяч год», але «збудзілася і буйна ўскаласіла парой вясновай збожжа на раллі».\\+Пра адраджэнне Беларусі М. Багдановіч гаварыў у «Санеце» («[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-санет-паміж-пяскоў-егі|Паміж пяскоў Егіпецкай зямлі...]]», 1911), дзе сімвалам роднага краю з’яўляецца насенне. Яно праляжала ў гаршку «колькі тысяч год», але «збудзілася і буйна ўскаласіла парой вясновай збожжа на раллі».\\
 Родная зямля была для паэта не толькі крыніцай творчага натхнення (тут ён знаходзіў тэмы і вобразы, з маленства жывучы ў рускамоўным асяроддзі, далёка ад бацькаўшчыны, пісаў на мове свайго народа). Радзіма поўніла хворага М. Багдановіча жыццёвай сілай, была для яго гаючай жывой вадой. У вершы «Калі зваліў дужы Геракл у пыл Антэя...» (1910), выкарыстаўшы прыём паралелізму (першая страфа – гісторыя міфічнага Антэя, якому давала сілу маці Гея, багіня зямлі), М. Багдановіч згадвае ўласныя стасункі з бацькаўшчынай: Родная зямля была для паэта не толькі крыніцай творчага натхнення (тут ён знаходзіў тэмы і вобразы, з маленства жывучы ў рускамоўным асяроддзі, далёка ад бацькаўшчыны, пісаў на мове свайго народа). Радзіма поўніла хворага М. Багдановіча жыццёвай сілай, была для яго гаючай жывой вадой. У вершы «Калі зваліў дужы Геракл у пыл Антэя...» (1910), выкарыстаўшы прыём паралелізму (першая страфа – гісторыя міфічнага Антэя, якому давала сілу маці Гея, багіня зямлі), М. Багдановіч згадвае ўласныя стасункі з бацькаўшчынай:
  
Радок 65: Радок 65:
 І месца ў ёй з тых пор няма ўжо больш жальбе. І месца ў ёй з тых пор няма ўжо больш жальбе.
  
-Вершы «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-летапісец|Летапісец]]», «Перапісчык», «Кніга» з’яўляюцца часткай цыкла «Старая Беларусь», які змешчаны ў зборніку «Вянок». Гэтыя творы звязаны паміж сабой праблемна. Летапісанне, перапісванне старажытных рукапісаў – з’ява культуры мінулых вякоў. Паэт гаворыць пра адказнасць і важнасць справы летапісца: расказаць", што дзеелася ў даўнія гады, што думалі, чаго жадалі людзі, «за што змагаліся, як баранілі веру». Летапісец павінен быць аб’ектыўным, каб узнавіць «ўсю праўду пра жыццё ў наш і пройшлы час». Дзякуючы працы летапісцаў мы ведаем гісторыю свайго народа, гісторыю чалавечай цывілізацыі («Летапісец», 1912). Побач з летапісцам, які ў «манастырскіх мурах» спісвае «усё ад слова і да слова з даўнейшых граматак», занатоўвае тыя падзеі, сведкам якіх быў сам, М. Багдановіч ставіць перапісчыка.+Вершы «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-летапісец|Летапісец]]», «Перапісчык», «Кніга» з’яўляюцца часткай цыкла «Старая Беларусь», які змешчаны ў зборніку «Вянок». Гэтыя творы звязаны паміж сабой праблемна. Летапісанне, перапісванне старажытных рукапісаў – з’ява культуры мінулых вякоў. Паэт гаворыць пра адказнасць і важнасць справы летапісца: расказаць", што дзеелася ў даўнія гады, што думалі, чаго жадалі людзі, «за што змагаліся, як баранілі веру». Летапісец павінен быць аб’ектыўным, каб узнавіць «ўсю праўду пра жыццё ў наш і пройшлы час». Дзякуючы працы летапісцаў мы ведаем гісторыю свайго народа, гісторыю чалавечай цывілізацыі («Летапісец», 1912). Побач з летапісцам, які ў «манастырскіх мурах» спісвае «усё ад слова і да слова з даўнейшых граматак», занатоўвае тыя падзеі, сведкам якіх быў сам, М. Багдановіч ставіць перапісчыка.
  
 На чыстым аркушы, прад вузенькім акном,\\ На чыстым аркушы, прад вузенькім акном,\\
Радок 85: Радок 85:
 І воску з ладанам прыемны пах пачуў. І воску з ладанам прыемны пах пачуў.
  
-(«[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-кніга|Кніга]]», 1912)+(«[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-кніга|Кніга]]», 1912)
  
 Потым ён атрымлівае душэўнае задавальненне ад зместу «псальмы слічнай» (прыгожай царкоўнай песні). Дзяк Гапон, які згадваецца ў апошняй страфе верша, «кнігу гэтую... дзеля душы спісаў у месцы Ваўкавыску». Ён, такім чынам, выступае ў ролі перапісчыка, аднак адрозніваецца ад героя вышэй згаданага верша. Гапон не проста перапісаў «псальмы», а далучыўся да іх душой, прапусціў праз сэрца.\\ Потым ён атрымлівае душэўнае задавальненне ад зместу «псальмы слічнай» (прыгожай царкоўнай песні). Дзяк Гапон, які згадваецца ў апошняй страфе верша, «кнігу гэтую... дзеля душы спісаў у месцы Ваўкавыску». Ён, такім чынам, выступае ў ролі перапісчыка, аднак адрозніваецца ад героя вышэй згаданага верша. Гапон не проста перапісаў «псальмы», а далучыўся да іх душой, прапусціў праз сэрца.\\
-Усе тры творы напісаны [[slounik>александрыйскі-верш|александрыйскім вершам]] – антычнай формай радка (у славянскіх літаратурах – гэта шасцістопны [[slounik>ямб|ямб]] з [[slounik>цэзура|цэзурай]] пасля трэцяй стапы). Зварот да такога вершаванага памеру не з’яўляецца выпадковым. Доўгі дванаццаціскладовы радок падкрэслівае значнасць і велічнасць справы, якую робяць летапісец і перапісчык.\\ +Усе тры творы напісаны [[слоўнік/александрыйскі-верш|александрыйскім вершам]] – антычнай формай радка (у славянскіх літаратурах – гэта шасцістопны [[слоўнік/ямб|ямб]] з [[слоўнік/цэзура|цэзурай]] пасля трэцяй стапы). Зварот да такога вершаванага памеру не з’яўляецца выпадковым. Доўгі дванаццаціскладовы радок падкрэслівае значнасць і велічнасць справы, якую робяць летапісец і перапісчык.\\ 
-М. Багдановіч надаваў вялікую ўвагу паэтычнаму майстэрству, форме твора. У праграмным вершы «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-песняру|Песняру]]» (1910), дзе выяўляюцца эстэтычныя погляды паэта, гучыць думка пра вялікую, карпатлівую працу над творам. «Брата маладога», песняра, М. Багдановіч папярэджвае, што слабы верш не закране чалавечае сэрца, што+М. Багдановіч надаваў вялікую ўвагу паэтычнаму майстэрству, форме твора. У праграмным вершы «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-песняру|Песняру]]» (1910), дзе выяўляюцца эстэтычныя погляды паэта, гучыць думка пра вялікую, карпатлівую працу над творам. «Брата маладога», песняра, М. Багдановіч папярэджвае, што слабы верш не закране чалавечае сэрца, што
  
 Трэба з сталі каваць, гартаваць гібкі верш,\\ Трэба з сталі каваць, гартаваць гібкі верш,\\
Радок 96: Радок 96:
 Брызнуць іскры з халодных каменняў. Брызнуць іскры з халодных каменняў.
  
-Праз усё свае жыццё М. Багдановіч нёс веру, што адроджаная беларуская літаратура ўздымецца да ўзроўню мастацкіх дасягненняў сусветнай культуры і панясе «свой дар» іншым народам. Творчасць М. Багдановіча сінтэзавала ў сабе два полюсы: фальклорную традыцыю свайго народа і класічную, напрацаваную тысячагоддзямі культурную спадчыну чалавецтва. Як ніхто ў нацыянальнай літаратуры пачатку стагоддзя, ён смела звяртаўся да класічных жанраў, форм, памераў – [[slounik>санет|санета]], [[slounik>трыялет|трыялета]], [[slounik>рандо|рандо]], [[slounik>актава|актавы]], [[slounik>пентаметр|пентаметра]], александрыйскага верша, верша ў прозе, [[slounik>свабодны-верш-верлібр|верлібра]] і г. д. Узбагачаў, рабіў больш разнастайнай беларускую паэзію і прозу, а побач з гэтым даказваў мастацкай практыкай, што родная мова, багатая, гнуткая, патрапіць любой форме.\\+Праз усё свае жыццё М. Багдановіч нёс веру, што адроджаная беларуская літаратура ўздымецца да ўзроўню мастацкіх дасягненняў сусветнай культуры і панясе «свой дар» іншым народам. Творчасць М. Багдановіча сінтэзавала ў сабе два полюсы: фальклорную традыцыю свайго народа і класічную, напрацаваную тысячагоддзямі культурную спадчыну чалавецтва. Як ніхто ў нацыянальнай літаратуры пачатку стагоддзя, ён смела звяртаўся да класічных жанраў, форм, памераў – [[слоўнік/санет|санета]], [[слоўнік/трыялет|трыялета]], [[слоўнік/рандо|рандо]], [[слоўнік/актава|актавы]], [[слоўнік/пентаметр|пентаметра]], александрыйскага верша, верша ў прозе, [[слоўнік/свабодны-верш-верлібр|верлібра]] і г. д. Узбагачаў, рабіў больш разнастайнай беларускую паэзію і прозу, а побач з гэтым даказваў мастацкай практыкай, што родная мова, багатая, гнуткая, патрапіць любой форме.\\
 Трыялетам, васьмірадковым вершам, напісаным у адпаведнасці з жорсткай схемай, паэт мог перадаць самыя розныя жыццёвыя з’явы. Так, у трыялеце «С. Палуяну» М. Багдановіч гаворыць пра трагічны лёс свайго сучасніка – крытыка, публіцыста, празаіка С. Палуяна, які ў дваццацігадовым узросце, не вытрымаўшы жыццёвых нягод, застрэліўся. Ён называе прычыны, што прывялі актыўнага нашаніўца да трагічнага фінала: Трыялетам, васьмірадковым вершам, напісаным у адпаведнасці з жорсткай схемай, паэт мог перадаць самыя розныя жыццёвыя з’явы. Так, у трыялеце «С. Палуяну» М. Багдановіч гаворыць пра трагічны лёс свайго сучасніка – крытыка, публіцыста, празаіка С. Палуяна, які ў дваццацігадовым узросце, не вытрымаўшы жыццёвых нягод, застрэліўся. Ён называе прычыны, што прывялі актыўнага нашаніўца да трагічнага фінала:
  
Радок 108: Радок 108:
 Самотна жыў, самотна ўмёр. Самотна жыў, самотна ўмёр.
  
-Даследчыкі адзначаюць выключную меладычнасць, музыкальнасць паэзіі М. Багдановіча. Не дзіўна, што да вершаў паэта звярталіся кампазітары («[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-раманс|Раманс]]», «Пагоня», «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня|Па-над белым пухам вішняў...]]», «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-маладыя-гады|Маладыя гады...]]», «Лявоніха», «Ізноў пабачыў я сялібы...»). Уражвае таксама насычанасць твораў фарбамі, гарманічнасць ужытай пісьменнікам каляровай гамы:+Даследчыкі адзначаюць выключную меладычнасць, музыкальнасць паэзіі М. Багдановіча. Не дзіўна, што да вершаў паэта звярталіся кампазітары («[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-раманс|Раманс]]», «Пагоня», «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня|Па-над белым пухам вішняў...]]», «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-маладыя-гады|Маладыя гады...]]», «Лявоніха», «Ізноў пабачыў я сялібы...»). Уражвае таксама насычанасць твораў фарбамі, гарманічнасць ужытай пісьменнікам каляровай гамы:
  
 Як мары, белыя бярозы\\ Як мары, белыя бярозы\\
Радок 118: Радок 118:
 І рызай срэбнаю раздолле\\ І рызай срэбнаю раздолле\\
 Снягоў сінеючых пакрыў.\\ Снягоў сінеючых пакрыў.\\
-(«[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-зімой|Зімой]]»)+(«[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-зімой|Зімой]]»)
  
 «Верш «Зімовая дарога» напісаны ў літаральным сэнсе «святлом» – усімі яго адценнямі і пералівамі – залаціста-срэбнага, імгліста-сіняга, халаднавата-стальнога, якія пранізваюць прастору зіхоткім ззяннем, ствараючы ўражанне казачнасці, нерэальнасці: «Брызгі золата ў небе блішчаць», «Маркотныя месяца рожкі %%//%%Праз марозную мглу зіхацяць», «Поле нікне ў срэбным тумане, %%//%% Снег блішчыць, як халодная сталь», – зазначае Т. Чабан.\\ «Верш «Зімовая дарога» напісаны ў літаральным сэнсе «святлом» – усімі яго адценнямі і пералівамі – залаціста-срэбнага, імгліста-сіняга, халаднавата-стальнога, якія пранізваюць прастору зіхоткім ззяннем, ствараючы ўражанне казачнасці, нерэальнасці: «Брызгі золата ў небе блішчаць», «Маркотныя месяца рожкі %%//%%Праз марозную мглу зіхацяць», «Поле нікне ў срэбным тумане, %%//%% Снег блішчыць, як халодная сталь», – зазначае Т. Чабан.\\
-Паэтычна, тонка, запамінальна М. Багдановіч мог перадаць і бадзёрасць марознай зімовай ночы («Зімой», «Зімовая дарога») і сцішанасць позняга летняга вечара («[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-вечар-на-захадзе-ў-поп|Вечар на захадзе ў попеле тушыць...]]»), і сумна-узнёслую песню закаханага сэрца, якому наканавана жыць у разлуцы з дарагім чалавекам («Раманс»), і многае-многае іншае, з чаго складаецца жыццё людзей.\\+Паэтычна, тонка, запамінальна М. Багдановіч мог перадаць і бадзёрасць марознай зімовай ночы («Зімой», «Зімовая дарога») і сцішанасць позняга летняга вечара («[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-вечар-на-захадзе-ў-поп|Вечар на захадзе ў попеле тушыць...]]»), і сумна-узнёслую песню закаханага сэрца, якому наканавана жыць у разлуцы з дарагім чалавекам («Раманс»), і многае-многае іншае, з чаго складаецца жыццё людзей.\\
 Варункі асабістага жыцця афарбавалі інтымную лірыку М. Багдановіча ў журботна-сумныя, часам нават трагічныя таны. На пачатку XX стагоддзя яшчэ невылечныя сухоты, на што быў хворы паэт, рабілі праблематычным стварэнне ўласнай сям’і, не давалі магчымасці па-сапраўднаму выявіцца нават самому пачуццю кахання. Разлука, ростань – лейтматыў многіх вершаў інтымнай лірыкі. У «Рамансе» («Зорка Венера ўзышла над зямлёю...») прычыны, чаму закаханыя павінны расстацца, не называюцца. «Пэўна, ўжо доля такая у нас», – гаворыць паэт. Разлучаныя няласкавым лесам людзі знаходзяцца далёка адзін ад другога, іх «пагляды» можа злучыць толькі зорка. Каханне ў вершы М. Багдановіча – высокае, адухоўленае пачуццё, сімвалам якога з’яўляецца зорка Венера. Калі «зямля», чалавечы лес, не дазваляе закаханым быць разам, то «неба» (ідэальнае, духоўнае) злучае іх. Варункі асабістага жыцця афарбавалі інтымную лірыку М. Багдановіча ў журботна-сумныя, часам нават трагічныя таны. На пачатку XX стагоддзя яшчэ невылечныя сухоты, на што быў хворы паэт, рабілі праблематычным стварэнне ўласнай сям’і, не давалі магчымасці па-сапраўднаму выявіцца нават самому пачуццю кахання. Разлука, ростань – лейтматыў многіх вершаў інтымнай лірыкі. У «Рамансе» («Зорка Венера ўзышла над зямлёю...») прычыны, чаму закаханыя павінны расстацца, не называюцца. «Пэўна, ўжо доля такая у нас», – гаворыць паэт. Разлучаныя няласкавым лесам людзі знаходзяцца далёка адзін ад другога, іх «пагляды» можа злучыць толькі зорка. Каханне ў вершы М. Багдановіча – высокае, адухоўленае пачуццё, сімвалам якога з’яўляецца зорка Венера. Калі «зямля», чалавечы лес, не дазваляе закаханым быць разам, то «неба» (ідэальнае, духоўнае) злучае іх.
  
Радок 142: Радок 142:
 Не раз, не два пайшло! – Не раз, не два пайшло! –
  
-заклікае паэт у вершы «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-жывеш-не-вечна-чалавек|Жывеш не вечна, чалавек.. .]]» (1911). Поўным прыгажосці, светлай радасці паўстае жыццё ў творах «Выйшаў з хаты. Ціха спіць надворак» (1915-1916), «Прывет табе, жыццё на волі!» (1913), «Маладыя гады» (1915-1916) і інш.+заклікае паэт у вершы «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-жывеш-не-вечна-чалавек|Жывеш не вечна, чалавек.. .]]» (1911). Поўным прыгажосці, светлай радасці паўстае жыццё ў творах «Выйшаў з хаты. Ціха спіць надворак» (1915-1916), «Прывет табе, жыццё на волі!» (1913), «Маладыя гады» (1915-1916) і інш.
  
 Выйшаў з хаты.\\ Выйшаў з хаты.\\
Радок 155: Радок 155:
 («Выйшаў з хаты. Ціха спіць надворак...») («Выйшаў з хаты. Ціха спіць надворак...»)
  
-Роздум над лесам чалавека і народа ў вершы «[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-мяжы|Мяжы]]» (1914) скіроўваецца ў нечаканае агульнафіласофскае рэчышча. Люд, які «моцнымі рукамі стварыў усе багацтвы на зямлі», галодны і абдзёрты. Прычыну гэтага аўтар бачыць у адасобленасці людзей, у падазронасці і недаверы адзін да другога:+Роздум над лесам чалавека і народа ў вершы «[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-мяжы|Мяжы]]» (1914) скіроўваецца ў нечаканае агульнафіласофскае рэчышча. Люд, які «моцнымі рукамі стварыў усе багацтвы на зямлі», галодны і абдзёрты. Прычыну гэтага аўтар бачыць у адасобленасці людзей, у падазронасці і недаверы адзін да другога:
  
 ...А чалавек .\\ ...А чалавек .\\
Радок 173: Радок 173:
 Глядзі: паўсюль мяжы. Глядзі: паўсюль мяжы.
  
-Калі Купала, Бядуля, Колас у вершах пра вайну паказалі жахлівыя карціны разбурэння, смерці, людскога гора, то М. Багдановіч пісаў пра чалавечую адасобленасць, падзеленасць, нагадваў пра агульнасць лесу жыхароў планеты Зямля. («[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-я-хацеў-бы-спаткацца-з|Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы...]]», 1915)\\+Калі Купала, Бядуля, Колас у вершах пра вайну паказалі жахлівыя карціны разбурэння, смерці, людскога гора, то М. Багдановіч пісаў пра чалавечую адасобленасць, падзеленасць, нагадваў пра агульнасць лесу жыхароў планеты Зямля. («[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-я-хацеў-бы-спаткацца-з|Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы...]]», 1915)\\
 Творчасць М. Багдановіча – своеасаблівы «пашпарт на інтэлігентнасць» (І. Франко) беларускай літаратуры. Шырокі, абагульнена-філасофскі погляд на жыццё, на чалавека, на лес народа, прысутнічае ў многіх творах пісьменніка.\\ Творчасць М. Багдановіча – своеасаблівы «пашпарт на інтэлігентнасць» (І. Франко) беларускай літаратуры. Шырокі, абагульнена-філасофскі погляд на жыццё, на чалавека, на лес народа, прысутнічае ў многіх творах пісьменніка.\\
 «Было б горш, чым нядбальствам, нічога не ўзяць з таго, што сотні народаў праз тысячы год сабіралі ў скарбніцу светавой культуры. Але занасіць толькі чужое, не развіваючы свайго, – гэта яшчэ горш: гэта значна глуміць народную душу. Да таго ж адны жабракі могуць праз усё жыццё толькі браць. Трэба ж і нам, беручы чужое, калі-нікалі даць нешта сваё», – пісаў М. Багдановіч у артыкуле «Забыты шлях» (1915). Паэт свядома арыентаваўся на вобразны лад, паэтыку фальклора, адчуваючы яго як жывую і плённую культурна-нацыянальную традыцыю.\\ «Было б горш, чым нядбальствам, нічога не ўзяць з таго, што сотні народаў праз тысячы год сабіралі ў скарбніцу светавой культуры. Але занасіць толькі чужое, не развіваючы свайго, – гэта яшчэ горш: гэта значна глуміць народную душу. Да таго ж адны жабракі могуць праз усё жыццё толькі браць. Трэба ж і нам, беручы чужое, калі-нікалі даць нешта сваё», – пісаў М. Багдановіч у артыкуле «Забыты шлях» (1915). Паэт свядома арыентаваўся на вобразны лад, паэтыку фальклора, адчуваючы яго як жывую і плённую культурна-нацыянальную традыцыю.\\
-Да вуснай народнай творчасці М. Багдановіч звяртаўся на працягу ўсіх дзесяці гадоў літаратурнай дзейнасці. А пачаткам тут сталі вершы, якія склалі вельмі арыгінальны цыкл «У зачарованым царстве». «Зачарованае царства» – гэта царства міфічных істот, створаных фантазіяй і ўяўленнем народа – лесуна, вадзяніка, падвея, [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-змяіны-цар|змяінага цара]] і г.д. «У нацыянальнай міфалогіі Багдановіч... не шукае яркай экзотыкі, таямнічага, незвычайнага каларыту, а падкрэслівае якраз нешта супрацьлеглае, «непаэтычнае» – паныласць, маркоту, здранцвенне, упадак сіл: «сумны, маркотны лясун», «сівавусы, згорблены», дрэмлючы між ціны вадзянік... калісьці жывое, поўнае сіл, а цяпер нібы зачарованае некім царства, дзе «ўсё навокал сном адвечным спіць», – адзначала Т. Чабан («[[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік|Вадзянік]]», 1909).+Да вуснай народнай творчасці М. Багдановіч звяртаўся на працягу ўсіх дзесяці гадоў літаратурнай дзейнасці. А пачаткам тут сталі вершы, якія склалі вельмі арыгінальны цыкл «У зачарованым царстве». «Зачарованае царства» – гэта царства міфічных істот, створаных фантазіяй і ўяўленнем народа – лесуна, вадзяніка, падвея, [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-змяіны-цар|змяінага цара]] і г.д. «У нацыянальнай міфалогіі Багдановіч... не шукае яркай экзотыкі, таямнічага, незвычайнага каларыту, а падкрэслівае якраз нешта супрацьлеглае, «непаэтычнае» – паныласць, маркоту, здранцвенне, упадак сіл: «сумны, маркотны лясун», «сівавусы, згорблены», дрэмлючы між ціны вадзянік... калісьці жывое, поўнае сіл, а цяпер нібы зачарованае некім царства, дзе «ўсё навокал сном адвечным спіць», – адзначала Т. Чабан («[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік|Вадзянік]]», 1909).
  
    
Радок 182: Радок 182:
  
 ===== Падобныя старонкі ===== ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>максім-багдановіч/патрыятычная-лірыка-максіма-багдановіча]] +  * [[творы/максім-багдановіч/патрыятычная-лірыка-максіма-багдановіча]] 
-  * [[bellit>максім-багдановіч/творчасць-максіма-багдановіча]] +  * [[творы/максім-багдановіч/творчасць-максіма-багдановіча]] 
-  * [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня]] +  * [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-маёвая-песня]] 
-  * [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-страцім-лебедзь]] +  * [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-страцім-лебедзь]] 
-  * [[bellit>максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік]]+  * [[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-вадзянік]]
  
творы/максім-багдановіч/лірыка-максіма-багдановіча.1755861098.txt.gz · Апошнія змены: 2025/08/22 11:11 — 127.0.0.1

Donate Powered by PHP Valid HTML5 Valid CSS Driven by DokuWiki