Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:леанід-дайнека:творчасць-леаніда-дайнекі [2025/08/23 15:43] – vedybeadmin
+++ творы:леанід-дайнека:творчасць-леаніда-дайнекі [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 ====== Творчасць Леаніда Дайнекі ======
 Дзве музы моцна паланілі яго сэрца: першая — гэта паэзія, другая — гісторыя. Леанід Дайнека прыйшоў у літаратуру як паэт. Ён выдаў зборнікі вершаў «Галасы» (1969), «Бераг чакання» (1972), «Начныя тэлеграмы» (1974), «Мая вясна саракавая» (1979), «Вечнае імгненне» (1985). Выбраныя вершы і паэмы з гэтых пяці кніжак склалі аднатомнік «Сняжынкі пад агнём» (1989), які стаў своеасаблівым творчым падрахункам на яго паэтычнай дзялянцы. У першай палове 70-х Леанід Дайнека зрабіў сур'ёзную заяўку і ў жанры прозы. Неўзабаве выйшаў яго зборнік апавяданняў «Бацькава крыніца» (1976), а пазней пабачылі свет раманы «Людзі і маланкі» (1978), «Футбол на замініраваным полі» (1983). Аднак найбольшы літаратурны поспех выпаў яго гістарычным раманам [[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-меч-князя-вячкі|«Меч князя Вячкі»]] (1987), [[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-след-ваўкалака|«След ваўкалака»]] (1988) і [[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-жалезныя-жалуды|«Жалезныя жалуды»]] (1990). За раман «Меч князя Вячкі» пісьменнік у 1987 г. атрымаў Літаратурную прэмію імя Мележа, а пазней, у 1990 г., гэты твор і раман «След ваўкалака» былі адзначаны Дзяржаўнай прэміяй Беларусі. Напісаў Леанід Дайнека і раман у жанры фантастычнай прозы — «[[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-чалавек-з-брыльянтавым-сэ|Чалавек з брыльянтавым сэрцам]]» (1992).\\
-Паэтычны голас Леаніда Дайнекі пазначаны самабытнасцю індывідуальнага самавыяўлення і, як падаецца, яшчэ належным чынам не ацэнены крытыкай. Гэты мастак слова ўслед за [[litpers>уладзімір-караткевіч|Уладзімірам Караткевічам]] праз напластаванні часу праніку мінулае роднага краю, апаэтызаваў таямніцы, загадкі «слядоў даўно мінуўшых год», вычуў рэха мінулага ў камені і кургане, сваю крэўную роднасць з далёкімі продкамі, сцвердзіў, што «наша памяць жывая». У вершах «Прадзеды», «Камяні, камяні...», «Курганы», «Званы», што ўвайшлі ў першы зборнік «Галасы», якраз і чуецца водгук мінуўшчыны, выяўляецца гістарызм аўтарскага мыслення. Гэтая тэндэнцыя паэтызацыі і цікавасці да мінулага знайшла працяг у далейшых кнігах Леаніда Дайнекі. Зрэшты, у 60-70-я гг. гісторыя адгукнулася і ў вершаваных радках іншых паэтаў — Р. Семашкевіча, [[litpers>вольга-іпатава|Вольгі Іпатавай]], [[творы/ніна-мацяш/творчасць-ніны-мацяш|Ніны Мацяш]]... У той час, калі ў модзе былі гучныя грамадзянскія тэмы (дарэчы, даніну ім аддаў і Леанід Дайнека), вершы пра беларускую гісторыю выглядалі па-сапраўднаму неардынарнымі, нават смелымі. Многім гэта бачылася анахранізмам, адставаннем ад патрабаванняў часу. У раздумлівасці, з пранікнёнай адухоўленасцю і пашанай дакранаецца паэт да мінулага ў вершы «Навагрудак»:
+Паэтычны голас Леаніда Дайнекі пазначаны самабытнасцю індывідуальнага самавыяўлення і, як падаецца, яшчэ належным чынам не ацэнены крытыкай. Гэты мастак слова ўслед за [[постаці/уладзімір-караткевіч|Уладзімірам Караткевічам]] праз напластаванні часу праніку мінулае роднага краю, апаэтызаваў таямніцы, загадкі «слядоў даўно мінуўшых год», вычуў рэха мінулага ў камені і кургане, сваю крэўную роднасць з далёкімі продкамі, сцвердзіў, што «наша памяць жывая». У вершах «Прадзеды», «Камяні, камяні...», «Курганы», «Званы», што ўвайшлі ў першы зборнік «Галасы», якраз і чуецца водгук мінуўшчыны, выяўляецца гістарызм аўтарскага мыслення. Гэтая тэндэнцыя паэтызацыі і цікавасці да мінулага знайшла працяг у далейшых кнігах Леаніда Дайнекі. Зрэшты, у 60-70-я гг. гісторыя адгукнулася і ў вершаваных радках іншых паэтаў — Р. Семашкевіча, [[постаці/вольга-іпатава|Вольгі Іпатавай]], [[творы/ніна-мацяш/творчасць-ніны-мацяш|Ніны Мацяш]]... У той час, калі ў модзе былі гучныя грамадзянскія тэмы (дарэчы, даніну ім аддаў і Леанід Дайнека), вершы пра беларускую гісторыю выглядалі па-сапраўднаму неардынарнымі, нават смелымі. Многім гэта бачылася анахранізмам, адставаннем ад патрабаванняў часу. У раздумлівасці, з пранікнёнай адухоўленасцю і пашанай дакранаецца паэт да мінулага ў вершы «Навагрудак»:
 Гэты мох, нібы рэха трывог.\\
@@ Радок 58: / Радок 58: @@
 \\
 Тэма гісторыі сталася сэнсава значнай і магістральнай і на празаічнай ніве Леаніда Дайнекі. Сучасную гістарычную раманістыку ўжо немагчыма ўявіць без твораў гэтага пісьменніка. Поруч з творамі [[творы/уладзімір-караткевіч/творчасць-уладзіміра-караткевіча|Уладзіміра Караткевіча]], Вольгі Іпатавай, [[творы/уладзімір-арлоў|Уладзіміра Арлова]] яго раманы вельмі істотна пашыраюць дыяпазон мастацкага адлюстравання і асэнсавання мінулага, узбагачаюць нас светапоглядна і духоўна, робяць гістарычны мацярык па-сапраўднаму цікавым і прывабным.\\
-Раманы «Меч князя Вячкі», «След ваўкалака» і «Жалезныя жалуды» складаюць гістарычную [[slounik>трылогія|трылогію]], у якой намаляваны асобы і падзеі нашага старажытнага мінулага.\\
+Раманы «Меч князя Вячкі», «След ваўкалака» і «Жалезныя жалуды» складаюць гістарычную [[слоўнік/трылогія|трылогію]], у якой намаляваны асобы і падзеі нашага старажытнага мінулага.\\
 Леанід Дайнека ствараў свае гістарычныя раманы з думкай пра адраджэнне ў нашай душы і свядомасці гістарычнай памяці. Ён пайшоў шляхам вывучэння і мастацкага асэнсавання мінулага, каб паказаць нам, сваім сучаснікам, найперш юным грамадзянам Беларусі, што мы з'яўляемся тым народам, які мае цікавае і самабытнае мінулае. Пісьменнік прызнаецца, што гэты шлях пазнання старажытнай гісторыі досыць нялёгкі, атулены смугою сівых вякоў: «Цяжка плыць па рацэ, імя якой — Гісторыя. Асабліва цяжка дабірацца да вытокаў, да тых мясцін, дзе ракі, па сутнасці, няма, ёсць тоненькія ручайкі, вадзяныя ніткі, з якіх праз колькі дзесяткаў кіламетраў спляцецца, сатчэцца шырокі абрус ракі». Можна па-добраму пазайздросціць усім тым, хто сёння бярэ ў рукі кнігі Леаніда Дайнекі, бо ранейшыя пакаленні не мелі такой выдатнай магчымасці праз мастацкую прозу адкрываць беларускае і славянскае мінулае.