Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:змітрок-бядуля:змітрок-бядуля-язэп-крушынскі [2025/08/23 15:53] – vedybeadmin
+++ творы:змітрок-бядуля:змітрок-бядуля-язэп-крушынскі [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Змітрок Бядуля — Язэп Крушынскі ======
-Задума рамана «Язэп Крушынскі» выспявала паступова, абрастаючы новымі жыццёвымі ўражаннямі, фактамі, падрабязнасцямі. Зыходзячы з асноўных накірункаў творчасці [[litpers>змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]], немагчыма вытлумачыць нараджэнне рамана «Язэп Крушынскі». Тут няма тэмы «зачарованых гоняў», «зачараванага краю», мастацкай апоры на казку, міф, – да паяўлення рамана «Язэп Крушьшскі» менавіта гэта характарызавала воблік пісьменніка.\\
+Задума рамана «Язэп Крушынскі» выспявала паступова, абрастаючы новымі жыццёвымі ўражаннямі, фактамі, падрабязнасцямі. Зыходзячы з асноўных накірункаў творчасці [[постаці/змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]], немагчыма вытлумачыць нараджэнне рамана «Язэп Крушынскі». Тут няма тэмы «зачарованых гоняў», «зачараванага краю», мастацкай апоры на казку, міф, – да паяўлення рамана «Язэп Крушьшскі» менавіта гэта характарызавала воблік пісьменніка.\\
 У дарэвалюцыйныя часы побач з абразкамі, вершамі аб харастве, прыгажосці свету Змітрок Бядуля піша «пакутлівыя» апавяданні аб вясковым жыцці. Пасля, увасобіўшы ў вобразы тэму «Салаўя», паднявольнага мастацтва, ён звяртаецца да жыцця практычнага, будзённага з ягонымі вострымі надзённымі сацыяльнымі і грамадскімі пытаннямі.\\
 Можна даволі дакладна вызначыць жыццёвыя вытокі рамана «Язэп Крушынскі». Прататып галоўнага героя рамана пісьменнік бачыў, вывучыў яшчэ ў часы юнацтва, калі ва ўласнага бацькі працаваў канторшчыкам на сплаве лесу. Бацька пісьменніка прыкметным прадпрымальнікам не стаў, але былі, відаць, побач іншыя, якім пашанцавала значна больш.\\
@@ Радок 13: / Радок 13: @@
 Менавіта гэтыя прайдзісветы, ганддяры-махляры агалілі, спустошылі лагойскія лясы, якія ў часы дзяцінства пісьменніка былі сапраўды «дрымучымі».\\
 Мінск 20-х гадоў быў прыгранічны горад. У нэпманскай Беларусі ён быў вельмі прыцягальным цэнтрам для кантрабандыстаў, валютчыкаў, розных іншых ліхвяроў. Таму і ў цэнтр свайго рамана пісьменнік ставіць менавіта такога ліхвяра, авантурыста, псіхалогію якога ведаў з даўніх часоў.\\
-Язэп Крушынскі – па-свойму яркая, таленавітая, нават бліскучая ў здольнасці абводзіць вакол пальца людзей натура. Чамусьці крытыкі, літаратуразнаўцы называюць Язэпа Крушынскага кулаком, параўноўваюць з Лявонам Бушмаром [[litpers>кузьма-чорны|Кузьмы Чорнага]], Сторажавым з рамана А. Вірты «Адзінота», Астраўновым з «Паднятай цаліны» М. Шолахава.\\
+Язэп Крушынскі – па-свойму яркая, таленавітая, нават бліскучая ў здольнасці абводзіць вакол пальца людзей натура. Чамусьці крытыкі, літаратуразнаўцы называюць Язэпа Крушынскага кулаком, параўноўваюць з Лявонам Бушмаром [[постаці/кузьма-чорны|Кузьмы Чорнага]], Сторажавым з рамана А. Вірты «Адзінота», Астраўновым з «Паднятай цаліны» М. Шолахава.\\
 Язэп Крушынскі – кулак асаблівы. Калі і параўноўваць яго з якім-небудзь адметным літаратурным персанажам, то найбліжэйшым яго родзічам акажацца Астап Бэндэр з вядомых раманаў Ільфа і Пятрова «Залатое цяля» і «Дванаццаць крэслаў».\\
 Вядома, Язэп Крушынскі саступае ў талентах ліхвярства, махінатарства вялікаму камбінатару, поле ягонай дзейнасці вузейшае, але натура тая самая. Душа Язэпа Крушынскага, як і Астапа Бэндэра, прагне актыўнай дзейнасці і перш за ўсё ў імя грошай, натура гэтая невычэрпная ў канструяванні розных планаў, камбінацый, хітраспляценняў.\\
@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 Язэп Крушынскі, як і Астап Бэндэр, па знешнім абліччы – чалавек савецкі і нават перадавы. Ён шчыра, натхнёна паўтарае палітычныя лозунгі савецкай улады, выступае актыўным яе байцом. Ці не разгадалі гэтым вобразам Ільф і Пятроў, а ў нас, у Беларусі, Змітрок Бядуля з'яву, сацыяльныя карані, вытокі якой робяцца відавочнымі толькі ў цяперашні час. Гутарка ідзе пра значную частку так званай наменклатуры, што імгненна пераарыентавалася, пракляла нядаўняе мінулае, пакланіўшыся новым багам у выглядзе грошай, нажывы.\\
 Дзеянне рамана пачынаецца з 1924 г. Калі ўважліва прыгледзімся да каларытнай, паўнакроўна намаляванай фігуры жуліка, прайдзісвета Язэпа Крушынскага, то пераканаемся, што ніякі ён не селянін, а значыць, і не культурны гаспадар. Ён не ведае, не любіць зямлі, сельскай гаспадаркі. Бо змалку, пасля смерці маці, ягоны бацька Сымон Чарнюк, «бондар і варажбіт», чалавек, «які ведаецца з нячыстай сілаю», адправіў чорненькага жвавага Язэпку ў Мінск да багатага дзядзькі, які меў там дом і рэстаран.\\
-Да з'яўлення «Язэпа Крушынскага» беларуская літаратура мела аповесць «[[творы/кузьма-чорны/кузьма-чорны-лявон-бушмар|Лявон Бушмар]]» Кузьмы Чорнага, крыху пазней яго ж «Трэцяе пакаленне», раман «[[творы/кандрат-крапіва/кандрат-крапіва-мядзведзічы|Мядзведзічы]]» [[litpers>кандрат-крапіва|Кандрата Крапівы]], «[[творы/міхась-зарэцкі/міхась-зарэцкі-вязьмо|Вязьмо]]» [[litpers>міхась-зарэцкі|Міхася Зарэцкага]], прысвечаныя вёсцы пярэдадня калектывізацыі. Тым часам ні ў адным з названых твораў няма такой прывязанасці палітыкі, ідэалогіі да рэальных падзей калектывізацыі, як гэта бачым у «Язэпе Крушынскім», хоць твор адлюстроўвае толькі паасобныя эпізоды стварэння калектыўных гаспадарак у 20-я гады.\\
+Да з'яўлення «Язэпа Крушынскага» беларуская літаратура мела аповесць «[[творы/кузьма-чорны/кузьма-чорны-лявон-бушмар|Лявон Бушмар]]» Кузьмы Чорнага, крыху пазней яго ж «Трэцяе пакаленне», раман «[[творы/кандрат-крапіва/кандрат-крапіва-мядзведзічы|Мядзведзічы]]» [[постаці/кандрат-крапіва|Кандрата Крапівы]], «[[творы/міхась-зарэцкі/міхась-зарэцкі-вязьмо|Вязьмо]]» [[постаці/міхась-зарэцкі|Міхася Зарэцкага]], прысвечаныя вёсцы пярэдадня калектывізацыі. Тым часам ні ў адным з названых твораў няма такой прывязанасці палітыкі, ідэалогіі да рэальных падзей калектывізацыі, як гэта бачым у «Язэпе Крушынскім», хоць твор адлюстроўвае толькі паасобныя эпізоды стварэння калектыўных гаспадарак у 20-я гады.\\
 У першай кнізе Змітрок Бядуля намаляваў нават у чымсьці прывабны вобраз прайдзісвета і авантурніка (гэтак жа як і Ільф і Пятроў «вялікага камбінатара» Астапа Бэндэра). Ёсць нават значнае падабенства паміж гэтымі вобразамі. Відаць, нарадзіла гэтае падабенства аднолькавасць умоў сацыяльна-грамадскага жыцця, калі чалавек, які любіць грошы, умее іх «рабіць», здабываць, мусіць маскіравацца пад савецкага актывіста, нават палымянага прыхільніка новых парадкаў.\\
 Тым часам раманы Ільфа і Пятрова напісаны ў сатырычна-фельетонным стылі і па жанру ўяўляюць ледзь не суцэльны жарт і [[слоўнік/гратэск|гратэск]]. У Бядулі малюнак інакшы. У яго раманах дамінуе бытавая апавядальная плынь. Побыт, пейзаж, дыялог іншы раз падсветлены іроніяй ці гумарам, як гэта асабліва выразна відаць пры стварэнні пісьменнікам вобраза «Льва Талстога», былога валаснога пісара, не надта пісьменнага, але разумнага, праніклівага чалавека, аднаго з тых, хто першы раз разгадаў натуру Язэпа Крушынскага.\\
@@ Радок 48: / Радок 48: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
   * [[творы/змітрок-бядуля/змітрок-бядуля-велікодныя-яйкі]]
-  * [[litpers>змітрок-бядуля]]
+  * [[постаці/змітрок-бядуля]]
   * [[творы/змітрок-бядуля/змітрок-бядуля-нібы-рупны-араты]]
   * [[творы/змітрок-бядуля/змітрок-бядуля-на-каляды-к-сыну]]
   * [[творы/змітрок-бядуля/змітрок-бядуля-маці]]