~~META:
title = Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч — Быліцы, расказы Навума
&keywords = цара, мужыка, халімон, каранацыі, быліцы
&abstract = Чытаць кароткі змест вершаванай аповесці Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча "Быліцы. Расказы Навума"
&iftrue = nan
~~

====== Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч — Быліцы, расказы Навума ======
"Быліцы. Расказы Навума" складаюцца з двух частак: "Злая жонка", "Халімон на каранацыі", непадобных адна на другую. У першай размова ідзе пра злую жонку. Ульяна не зважае ні на працавітага Тодара, свайго мужа, ні на асуджальныя позіркі вяскоўцаў. Не было з ёю яе мужыку ні дня спакою. Гуляла з кожным, хто патрапіцца, прапіла ўвесь набытак, загубіла родных дзяцей. Пасля яна раскайваецца, просіць прабачэння ў бацькі, мужа, абяцае спыніць разгульнае жыццё, стаць другой. Бацька даруе дачцы, муж – жонцы. Так заканчваецца гісторыя, па многіх прыкметах, не выдуманая, якая гаворыць пра тое, што і ў сялянскім жыцці былі драмы, трагедыі на любоўнай глебе.\\
[[слоўнік/быліца|Быліца]] "Халімон на каранацыі" пісалася ў час дараваных новым імператарам Аляксандрам ІІ "свабод". Ліберальныя колы звязвалі з ім надзеі на будучае паслабленне законаў і рэжыму, усталяванага ў Расійскай імперыі Мікалаем ІІ пасля паўстання дзекабрыстаў. Твор пачынаецца малюнкам усенароднай радасці з выпадку заканчэння крымскай вайны. Герой быліцы бачыць толькі станоўчае ў паражэнчым канцы вайны, таму што можна апрацоўваць зямлю, займацца гаспадаркай.\\
Асноўным змест быліцы – паказ праходжання цырыманіялу каранацыі чарговым расійскім самадзержцам. Халімон едзе ў Маскву з надзеяй вітаць цара, пагаварыць з ім, папрасіць адчыніць школы. Горад уражвае мужыка сваёй прыгажосцю, велічнасцю, аднак у ім ёсць і ліхія людзі. Усё адбываецца не так, як думаў герой. І з царом не пагаварыў, і стаў сведкам трагедыі, калі пад нагамі сталі гінуць людзі. Халімон выратоўвае ад смерці жанчыну з дзіцём. Тая запрашае яго ў свой багаты дом, прапануе ўзнагароду за яго ўчынак, але ён адмаўляецца. На першы погляд у творы няма нічога асуджальнага, але тут паказаны якім далёкім быў цар мужыку Забалотнаму і ўсяму народу. "Усенароднае" свята каранацыі – гульня ва "ўсенароднага" цара-бацюшку, дэкарацыі і мішура. Вобразам Халімона аўтар выражаў і свае адносіны да цара. Умешка Халімона – гэта непрыняцце цвярозым розумам мужыка сацыяльнай адчужанасці цара і яго прыбліжаных.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/вінцэнт-дунін-марцінкевіч/вінцэнт-дунін-марцінкевіч-пінская-шляхта-93]]
  * [[творы/вінцэнт-дунін-марцінкевіч/вінцэнт-дунін-марцінкевіч-ідылія]]
  * [[творы/вінцэнт-дунін-марцінкевіч/вінцэнт-дунін-марцінкевіч-пінская-шляхта]]
  * [[творы/вінцэнт-дунін-марцінкевіч/вінцэнт-дунін-марцінкевіч-прыпяць]]
  * [[творы/вінцэнт-дунін-марцінкевіч/творчасць-вінцэнта-дуніна-марцінкевіча]]