Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:анатоль-вярцінскі:творчасць-анатоля-вярцінскага [2025/08/23 15:53] – vedybeadmin
+++ творы:анатоль-вярцінскі:творчасць-анатоля-вярцінскага [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 40: / Радок 40: @@
 там — ісціннае слова.
-Сказаныя ў канцы 60-х гадоў афарыстычныя радкі сёння ўспрымаюцца як прадбачанне, выказанае ў дасканалай эстэтычнай форме. Матыў Часу-сааўтара, галоўнага героя (П. Антакольскі) быў распаўсюджаны ў тагачаснай паэзіі, аднак верш А. Вярцінскага, сацыяльны [[слоўнік/падтэкст|падтэкст]] якога амаль не зашыфраваны ў мастацкую ўмоўнасць, вылучаўся сярод іншых. Ён быў, як сведчыць сам паэт, "выпакутаваны", але, на жаль, амаль не заўважаны (калі не лічыць віншавальнага званка [[litpers>аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]]).\\
+Сказаныя ў канцы 60-х гадоў афарыстычныя радкі сёння ўспрымаюцца як прадбачанне, выказанае ў дасканалай эстэтычнай форме. Матыў Часу-сааўтара, галоўнага героя (П. Антакольскі) быў распаўсюджаны ў тагачаснай паэзіі, аднак верш А. Вярцінскага, сацыяльны [[слоўнік/падтэкст|падтэкст]] якога амаль не зашыфраваны ў мастацкую ўмоўнасць, вылучаўся сярод іншых. Ён быў, як сведчыць сам паэт, "выпакутаваны", але, на жаль, амаль не заўважаны (калі не лічыць віншавальнага званка [[постаці/аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]]).\\
 Надзею наблізіць жаданы час дапамагае найперш "высокае неба ідэала" — тыя асноўныя маральна-філасофскія прынцыпы, якія даюць чалавеку сілы жыць годна і прыгожа. Верш "Высокае неба ідэала" — адначасова і споведзь, і пропаведзь, дзе аўтар раскрывае свой духоўны свет, поўны трывог і ўнутранай барацьбы, і разам з тым вучыць бачыць у жыцці "новы сэнс", якім асвятляе яго вера. Вера ў ідэал дае чалавеку ўсё: мудрасць і моц, сяброў і каханне, дарогу і
@@ Радок 148: / Радок 148: @@
 знішчаюцца тыя, хто яе носіць...
-Рэчыўнасць, пластычнасць амаль поўнасцю знікае з мастацкай палітры А. Вярцінскага, канкрэтна-зрокавы вобраз, калі ён зрэдку і з'яўляецца ў вершы, служыць толькі штуршком для паэтычнай медытацыі. Затое ўзбагачаюцца магчымасці асацыятыўнага верша, без якога паэт, па яго прызнанні, не ўяўляе развіццё нашай літаратуры. Мастацкая ўмоўнасць у А. Вярцінскага — вынік творчай эвалюцыі паэта, сведчанне высокай культуры паэтычнага мыслення, звернутага да даследавання філасофскага вобраза сучаснасці. Анатоль Вярцінскі ведае самыя складаныя формы іншасказання, шматзначнасці, у якіх цэнтральны вобраз-перажыванне вынікае з асацыятыўнага збліжэння з'яў і паняццяў, знешне часта далёкіх і несуадносных. Умоўнасцю такога роду адзначаны цэнтральны твор кнігі — паэма "Колькі лет, колькі зім!" (першая назва "Усе чатыры вятры"), дзе грамадска-палітычныя праблемы знаходзяцца ў такім дыялектычным адзінстве з філасофіяй, гісторыяй, светам асобы, эквівалент якому — само жыццё. Паэма ўяўляе сабой, па словах М. Арочкі, арыгінальны камбінавана-мантажны тып буйнога паэтычнага твора, надзвычай разгалінаванага, ледзь не глабальна-шматахопнага, і складаецца з асобных маналогаў ([[litpers>францішак-багушэвіч|Францішка Багушэвіча]], Напалеона, чэрвеньскай навальніцы), гістарычных і геаграфічных экскурсаў ("Апошні дождж камунара Мільера", "Абмен надвор'ем жартам і ўсур'ёз), філасофскіх эцюдаў і рэфлексій на маральна-этычныя тэмы, дзённікавых запісаў. Пэўная фрагментарнасць, знешняя выпадковасць тэматыкі стварае ўражанне несупыннай і непрадказальнай плыні жыцця, у якім на самой справе складана адрозніць істотнае ад дробязнага. Паэт збліжае часавыя і прасторавыя вымярэнні, рознамаштабныя падзеі і аб'ядноўвае іх па прынцыпе кантрапункта вядучым матывам вятроў стагоддзя , у якіх гучаць змястоўныя [[слоўнік/рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыі]] з класічнай літаратуры ([[творы/іншае/слова-пра-паход-ігаравы|"Слова пра паход Ігаравы"]], паэмы А. Блока і інш.). "Паэма надвор'я", як вызначае яе жанр сам аўтар, выдатна перадае атмасферу часу, неабходнасць веснавога абнаўлення, навальнічнага ачышчэння і нясе вядучую ідэю актыўнай адказнасці чалавека за чысціню сваёй душы і клімат агульнага жыцця, "за лёс наш адзіны зямны".\\
+Рэчыўнасць, пластычнасць амаль поўнасцю знікае з мастацкай палітры А. Вярцінскага, канкрэтна-зрокавы вобраз, калі ён зрэдку і з'яўляецца ў вершы, служыць толькі штуршком для паэтычнай медытацыі. Затое ўзбагачаюцца магчымасці асацыятыўнага верша, без якога паэт, па яго прызнанні, не ўяўляе развіццё нашай літаратуры. Мастацкая ўмоўнасць у А. Вярцінскага — вынік творчай эвалюцыі паэта, сведчанне высокай культуры паэтычнага мыслення, звернутага да даследавання філасофскага вобраза сучаснасці. Анатоль Вярцінскі ведае самыя складаныя формы іншасказання, шматзначнасці, у якіх цэнтральны вобраз-перажыванне вынікае з асацыятыўнага збліжэння з'яў і паняццяў, знешне часта далёкіх і несуадносных. Умоўнасцю такога роду адзначаны цэнтральны твор кнігі — паэма "Колькі лет, колькі зім!" (першая назва "Усе чатыры вятры"), дзе грамадска-палітычныя праблемы знаходзяцца ў такім дыялектычным адзінстве з філасофіяй, гісторыяй, светам асобы, эквівалент якому — само жыццё. Паэма ўяўляе сабой, па словах М. Арочкі, арыгінальны камбінавана-мантажны тып буйнога паэтычнага твора, надзвычай разгалінаванага, ледзь не глабальна-шматахопнага, і складаецца з асобных маналогаў ([[постаці/францішак-багушэвіч|Францішка Багушэвіча]], Напалеона, чэрвеньскай навальніцы), гістарычных і геаграфічных экскурсаў ("Апошні дождж камунара Мільера", "Абмен надвор'ем жартам і ўсур'ёз), філасофскіх эцюдаў і рэфлексій на маральна-этычныя тэмы, дзённікавых запісаў. Пэўная фрагментарнасць, знешняя выпадковасць тэматыкі стварае ўражанне несупыннай і непрадказальнай плыні жыцця, у якім на самой справе складана адрозніць істотнае ад дробязнага. Паэт збліжае часавыя і прасторавыя вымярэнні, рознамаштабныя падзеі і аб'ядноўвае іх па прынцыпе кантрапункта вядучым матывам вятроў стагоддзя , у якіх гучаць змястоўныя [[слоўнік/рэмінісцэнцыя|рэмінісцэнцыі]] з класічнай літаратуры ([[творы/іншае/слова-пра-паход-ігаравы|"Слова пра паход Ігаравы"]], паэмы А. Блока і інш.). "Паэма надвор'я", як вызначае яе жанр сам аўтар, выдатна перадае атмасферу часу, неабходнасць веснавога абнаўлення, навальнічнага ачышчэння і нясе вядучую ідэю актыўнай адказнасці чалавека за чысціню сваёй душы і клімат агульнага жыцця, "за лёс наш адзіны зямны".\\
 Адметнай адзнакай творчай манеры А. Вярцінскага з'яўляюцца гумар, дасціпная [[слоўнік/іронія|іронія]], [[слоўнік/сарказм|сарказм]] — якасці, што арганічна спалучаюцца з рацыянальным, інтэлектуальна заглыбленым даследаваннем жыцця. Асабліва ўзмацнілася гэтая рыса ў кнізе "Ветрана" (цыклы "Смешныя вершы", "Лясныя прымаўкі"). Публіцыстычная вастрыня праблематыкі ў А. Вярцінскага часта паглыбляецца і адцяняецца шматзначнай і тонкай іроніяй, гульнёй у слова ("Не будзе для свету вялікім ударам, калі станеш блытаць катарсіс з катарам, Сезана з сезамам, а "макра" з "мікра"...). Нярэдка асновай для публіцыстычнага вобраза, прасякнутага іроніяй і сарказмам, становяцца [[слоўнік/эпіграф|эпіграфы]] — канкрэтныя факты з газет, прыказкі, прымаўкі і г.д. Так, штуршком для верша "[[творы/анатоль-вярцінскі/анатоль-вярцінскі-свята-на-бабровых-тоня|Свята на бабровых тонях]]" стала газетная заметка, у якой паведамлялася, што "ўдасканаленыя пасткі для лоўлі баброў больш зручныя як для паляўнічых, так і для самога звярка". Іранічна ўслаўляючы НТР ("весела ў пастку бабёр папёр..."), А. Вярцінскі нязмушана накіроўвае думку чытача на экалагічныя праблемы.\\
-Пра імкненне А. Вярцінскага да пашырэння жанравых абсягаў творчасці, цікавасць да сцэнічнага ўвасаблення паэтычнага слова, схільнасць да яго драматызацыі сведчаць вершы-зонгі з лібрэта оперы па матывах аповесці [[litpers>васіль-быкаў|Васіля Быкава]] [[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-воўчая-зграя|"Воўчая зграя"]] і п'есы для дзяцей "Дзякуй, вялікае дзякуй" і "Скажы сваё імя, салдат". П'есы А. Вярцінскага наватарскія па мастацкім увасабленні тэм, маюць добрыя сцэнічныя якасці і з поспехам ідуць на сцэне Дзяржаўнага тэатра лялек Беларусі.\\
+Пра імкненне А. Вярцінскага да пашырэння жанравых абсягаў творчасці, цікавасць да сцэнічнага ўвасаблення паэтычнага слова, схільнасць да яго драматызацыі сведчаць вершы-зонгі з лібрэта оперы па матывах аповесці [[постаці/васіль-быкаў|Васіля Быкава]] [[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-воўчая-зграя|"Воўчая зграя"]] і п'есы для дзяцей "Дзякуй, вялікае дзякуй" і "Скажы сваё імя, салдат". П'есы А. Вярцінскага наватарскія па мастацкім увасабленні тэм, маюць добрыя сцэнічныя якасці і з поспехам ідуць на сцэне Дзяржаўнага тэатра лялек Беларусі.\\
 Анатоль Вярцінскі — з тых мастакоў, якія патрабавальна і прынцыпова ставяцца да сваёй творчасці і не спяшаюцца выносіць на суд чытача новыя кнігі. Апошні зборнік выбраных твораў паэта "Хлопчык глядзіць" (1992), складзены ашчадна і самакрытычна, уключае сапраўды лепшае з напісанага аўтарам. Вершы А. Вярцінскага дазваляюць зрабіць выснову аб устойлівасці яго эстэтычнай сістэмы, яе заўсёднай зарыентаванасці на маральна-этычную і філасофскую праблематыку, на ідэалы духоўнасці і дабра. "Верх мудрасці нашай — гэта ўсё ж дабрыня", — не стамляецца паўтараць паэт. А. Вярцінскі актыўна выкарыстоўвае знойдзеныя раней ідэйна-мастацкія прыёмы: сацыяльную алегорыю і прытчавасць, інтанацыйную гнуткасць фразы і выразны гукапіс, афарыстычную сцісласць верша: