I

Слалася на лугі,
на сцежкі

белае мліва.

У снега прысмак тугі:
ён мамаю асаблівы.

Ён асаблівы мной:
блукаю ў яго завеі…
Снег –
скрушнаю навіной.
якою –

не разумею.

Якою… –
растануць сябры:
стану для іх старонні,
быццам збаяцца пары –
разгойданага прадоння.

Снег –

проста снег –-

быў наш,
луг –

толькі луг –

агульны…
Завея – развадыяш:
мне ў ёй асабліва ўтульна.

Даверуся –

замяце,

засцеражэ ад злуды…
Заклятая ў немаце,
што выкажа –
не забуду.

(Птушкі –

падзёрты шнурок,

а пакідалі ззянне
і неба, як шаргунок:
пакінулася запытанне…)

Водгалас…
водспеў…
уздых
з-за разнасцежанай брамы…
Я быццам ведаў іх:
а найглыбейшы – мамы.

Поры людскія – ў век:
якая пара –

зімою?!.

Мама ля мёртвых рэк:
я асаблівы ёю…

Мама ля зябкіх лоз,
як вываратняў калекіх,
ля насцярожаных лёз –
мроіцца –

небяспекі.

Прадбачу яе –

маю,

у вечнай пары –

такую…

Сюды настае:
стаю –
мама ўва мне смуткуе.

(Кветкі,

а касмылі

завейныя:
не адбалела
лета,

калі цвілі…

Узор дасканалы: – белы.)

Што болей мне:

я сустрэў –

і болей мне лес не пагрозны…
Ад невідушчых дрэў
ужо сябе не адрозню.

Снежыцца ў вочы, ў твар…
Сутонне… Абсяг жабрачы…
Блякла мільгне ліхтар:
мама ідзе –
пабачу.

II

Пракінуся:

ў цёмныя рамы

узбуджаны перапад…
Выходзіць за дзверы мама –
мама, калі назад?!
Адна яна…

ўвек…

надзея –

без роздыху,
без пары
(дзень нараджэння днее)
на вёскі і хутары.

Што люба –

на свет,

што не люба –
прытояць рака і лаўжы…
(Згушчаецца ноч загубы):
спяшаешся –
памажы!..

Ці вытчацца з лет і зім
кілім,
нібы сненне,

пухам –

найроднейшая ўсім:
доктарка-павітуха…

Табою споўніўся лёс,
мной –

вострае паўтарэнне:

палохае скрыгат калёс…
цяжыць тваё карэнне…

Час завязаўся ў паўтор:
жорстка зацягнуты прэнзлі…
Воз уязджае ў двор –
бацьку майго

прывезлі.

Самі сабе свой суд
прытоім:
прапойца… пустэльга…
Дарога звязалася ў скрут,
а развязацда нельга.

Сціснецца выйсце ў сіло,
сцежка ўпадзе на схіле…
Коратка лета цвіло:
плачацца –
у бяссіллі.

Плачацца: вечны раз…
З пагубных рук бацькі

таропкі

гарлач…

над табою…

ў абраз:

абрынуцца ачаропкі.

Ні меры ім, ні цаны:
маленькія людзі –

суддзі:

якімі будуць яны?!. –
вязні:
што з імі будзе?!.

Далеччу дол акрыты,
і неба, нібы гаpа…
Мамачка… ма… –

куды ты?!

Цёмна без ліхтара.

Сонца высокага –

досць…

Нізкае –
на расстанне…
Віною мне –
мама ёсць,
большаю –
што не стане.

Табою жыву ў зямлю…
Неба не свеціць –

засціць…

Навучаны, не дзялю:
надзелена стратай шчасце.

Мама,

наведаем снег,

барвовую аблачынку…
Закружаны кругабег:
мару аб адпачынку.

ІІІ

Вострая зорка весніць
заплаканую зіму…
Ціхія скаргі весніц
настойлівыя –

каму?!

Ужо ад зямнога злёку
не вылечыдца:
гібей…
Спіцца –

бы скон, глыбока,

не спідца –
яшчэ глыбей.
Штыкеты брыдуць мяжой,
трызніць асвер пры хаце…
У студні –

тады чужой –

ўтапілася маміна маці.

Нібы прадказала двор –
сюды

пераедзем потым…

(…Пнуцца звяры ў калідор…
Бандыты

стаяць за плотам…

Схавацца –
у цёмную печ,
шапа глухая –

прытулам…

Дочачка, не пярэч:
я бачыла іх,
я чула…)

Балесная,
у жары,
сышла з-пад нагляду –
ў нябыту
ратунку прасіць:

звяры

не трапяць…
не знойдуць бандыты…

Лёс… –
не пазбыцца… –
шчыт… –
бароніць… –
гняце… –
каменны…
Сумеецца варажбіт:
заклён на чатыры калены.

Не вывялі… –

у віну:

маўчаць сваякі па-сваяцку.
З хатаю…

хворы…

ў вайну

звуголіўся мамін бацька.

Клікалі –

бы здалёк

зірнуў,
не падаўся ўпрочкі…
Хлеб ля яго, збанок,
ліст ад Надзеі –

дочкі.

Ля жорсткіх дзвярэй
(на вякі
клямка на іх наклана)
прыпыніцца…
Сваякі
забудуцца – дзе пахаваны…

Які ён, падземны гай?!.
Адзіны:
бяздонна…
плытка…
Мама, не ўспамінай:
не мецьме яна забытку.

Штодня –
па бяду ад бяды,
па каласы ад пожні –
ці выйдзем адсюль куды?!.
Я пасля мамы –

апошні.

IV

Свет разнасцежаны – дом…
Сцежка заціснута ў тронках.
Лета цвіце,
ідзём –
мама, куды?! –

ў рамонках.

Пачуецца – а не ўслых:
бы адазвуцца бомы…
Мы – ад усіх…
да ўсіх…
Мама, куды?!. –

дадому.

Воблакі ўсё гусцей,
ветрыцца пацяруха…
Дзеці малююць дзяцей –
я намалюю скруху.

Вялікі расці!..
Куды?!. –
у ростань…

надзею…

страту.

Каменныя гарады
зачыняцца ў інтэрнаты.

Сумесна –
а чужакі,
агулам –
а разнародна,
людзі і глыжакі:
пагодненыя нязгодна.

Староннія манастыры…
Далечыня – распяцце…
Быў юны, не быў стары:
не будзе мяне на свяце.

Хто іх саджаў…
Хто сек?!. –
вязы паўстануць струнка.
Не выкажашся праз век:
…марна, няма ратунку.

Сустрэліся на зямлі…
Уцягнутым у вандроўку
ці здарыцца дзе калі –
найродным –

сустрэцца зноўку?!

Сцежкі залом і звіх…
А побач,

надзейней, чым сковы,

адзіныя – удваіх:
хто побач абавязковы?!.

Суцішны яе адказ
(што я даводзіў маме?!.):
хочуць рамонкі і вяз –
як мы імі –
споўніцца намі.

Задумаюся –
няўцям…
Сцежка цішком звузее…
Мама,

чаму я сам?!.

Вырасту – зразумею…

У агонь апраметны –
з агню…
Не хопіць сябе –

ў падучым

моманце прысягну
душою тваёй:
ці балюча?!.

Спаборнік мой спор нажу:
сам ранюся…
родных раню…
На споведзь –
адной –
скажу –
я маме –
прыеду –
ўранні.

У дзённым пярэдыху –

шляк

вярэды…
Ад’еду пад вечар…
Выведзе моўчкі на шлях:
што скажа, што не –

дарэчы.

Атручанае сцябло…
Дрэвы лясам зайздросцяць…
На зное… на праспект… –

што было

па чалавечым росце.

Звіхнуліся пазванкі –
дыскрэтныя кіламетры…
бяссувязныя званкі:
цэнтр чалавечых нетраў.

Губляюцца адрасы…
Ціша плыла – здранцвела…
Бы трэшчыны, галасы:
моўчкі –
незразумела.

Ноч выб’ецца з чарады,
сонца заледзянее –
з чым правядзеш тады,
мама мая –
надзея?!.

Апошні крок

зойме змрок,

першы –
ў параненым ранні…
Задзівімся ў пасмы аблок -
рамонкамі

ў дні прыстанем.

V

На момант –

а прыпыню…

З’яснелае лісце гаю
глыбока,
нібы радню,
маму маю ўхінае.

Мама,

у той старане

плачацца і нішчымна…
Мама…
Яна зірне
так раптам –
адтуль –

вачыма.

Надзея Іванаўна… – дзе?!
Надзея –

атрутны трунак.

Птушкі пільнуюць людзей:
дам зерня –
хто паратунак?!.

Неба не праміне:
будзь – моцнаю,
будзь – слабою…
А рысы твае пры мне
жывыя перад табою…

Воблакі – уваччу,
адчулі бяздонне вены…
Мама,

я не хачу

табе заступаць

узамену.

Птушка хісне крылом,
кінецца ўгору матлошна…
Весткаю –

першы гром,

дрэва ўпадзе –
апошні…

Хто завязаў трывала
роды людскія

ў чаргу?!.

Мама –
уберагала,
маму –
не ўберагу…

За рамаю –

год пярэсты:

ветах вісіць труной…
Якіх не хапіла вестак?!..
Ад мамы…
пра маму… –

адной.

Двояцда людзі –

зрэдзь

спаткаемся,
а найболей –
адзінства не зразумець:
рамонкам цвіцецца ў полі.

Двояцца… –

для пары,

а век паяднаны разам…
Пахмурыцца – угары…
Крамяна яснеецца вязам.
З сабой не бярэш –
сама:
абое – да раздарожжа…
Буду чакаць…
Няма…
Мамы не быць не можа.

Мама!.. –

яна між стром.

Мама!.. –
між буралому…
Упоцемках, з ліхтаром…
Мама, куды?!. –

дадому.

• алесь-разанаў/творчасць-алеся-разанава
• алесь-разанаў/алесь-разанаў-арышт-кастуся-каліноўскага
• алесь-разанаў/алесь-разанаў-рагнеда
• алесь-разанаў/алесь-разанаў-вецер
• алесь-разанаў/алесь-разанаў-радзіма