Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:алесь-петрашкевіч:алесь-петрашкевіч-гора-і-слава-русь-кіеў [2025/08/22 11:11] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ творы:алесь-петрашкевіч:алесь-петрашкевіч-гора-і-слава-русь-кіеў [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 ====== Алесь Петрашкевіч — "Гора і Слава" ("Русь Кіеўская") ======
 У большасці паэтычных і празаічных твораў, прысвечаных дачцэ Рагвалода, падкрэсліваўся ахвярніцкі, пакутліва-трагічны лёс Рагнеды. Аддавалася належнае той цярплівасці, з якой славутая палачанка несла крыж жыццёвых выпрабаванняў. Князь Уладзімір выглядаў у параўнанні з ёй суровым валадаром, нават дэспатам, але ж - пераможцам, надзеленым моцнай воляй палітыкам.\\
-Драматург [[bellit>алесь-петрашкевіч/коратка-аб-творчасці-алеся-петрашкевіча|Алесь Петрашкевіч]] паспрабаваў перагледзець такую трактоўку у гістарычнай драме "Гора і Слава" ("Русь Кіеўская").\\
+Драматург [[творы/алесь-петрашкевіч/коратка-аб-творчасці-алеся-петрашкевіча|Алесь Петрашкевіч]] паспрабаваў перагледзець такую трактоўку у гістарычнай драме "Гора і Слава" ("Русь Кіеўская").\\
 У творы, жанр якога сам аўтар вызначыў як трагедыя, - цэлы калейдаскоп падзей беларускай і ўсходнеславянскай гісторыі X стагоддзя. Нават у сціслым пераказе ў летапісах гэтыя падзеі займаюць не адну старонку: смерць старой кіеўскай княгіні Вольгі; барацьба Святаслава з печанегамі; забойства Яраполка; барацьба паміж полацкім і кіеўскім князямі за Ноўгарад; заваёва Уладзімірам улады над Полацкам і Кіевам; расправа з полацкім князем Рагвалодам і яго дзецьмі; горкае замужжа Рагнеды; паход Уладзіміра на Візантыю; чалавечае ахвярапрынашэнне ў язычніцкім Кіеве; выбар новай веры; хрышчэнне кіяўлян у Дняпры; новая жаніцьба Уладзіміра і пастрыжэнне Рагнеды...\\
-Падзей замнога не толькі для трагедыі, але і для гістарычнага рамана. Зрэшты, дзеянне трагедыі найчасцей адбываецца вакол адной, але маштабнай, значнай, фатальнай для лёсу цэнтральнага героя падзеі. Магчыма, жанр п'есы варта было б вызначыць як гістарычная хроніка (па аналогіі з гістарычнымі хронікамі Шэкспіра, Мерымэ, [[litpers>уладзімір-караткевіч|Караткевіча]]).\\
+Падзей замнога не толькі для трагедыі, але і для гістарычнага рамана. Зрэшты, дзеянне трагедыі найчасцей адбываецца вакол адной, але маштабнай, значнай, фатальнай для лёсу цэнтральнага героя падзеі. Магчыма, жанр п'есы варта было б вызначыць як гістарычная хроніка (па аналогіі з гістарычнымі хронікамі Шэкспіра, Мерымэ, [[постаці/уладзімір-караткевіч|Караткевіча]]).\\
 Сам тэрмін "Кіеўская Русь" у дачыненні да дзяржаў Усходняй Еўропы X - XI стагоддзяў не раз аспрэчваўся і аспрэчваецца гісторыкамі. Гаворка можа ісці пра Полацкае, Кіеўскае, Ноўгарадскае княствы, якія ў той час мелі неабходныя прыкметы дзяржаўнасці. Зрэшты, разгортванне падзей у п'есе Алеся Петрашкевіча, дзе паказваецца палітычная і ваенная барацьба паміж Полацкам і Кіевам, ускосна пацвярджае гэта.\\
 Варта падкрэсліць, што драматурга цікавяць у першую чаргу не гістарычныя тэрміны, не асобныя дэталі, а агульны вектар гістарычнага працэсу. Як у святле гэтых падзей выглядаюць героі твора: Рагнеда, Рагвалод, Уладзімір, якім чынам самавыяўляюцца іх характары?\\
@@ Радок 17: / Радок 17: @@
 Аўтар п'есы падкрэсліў у прадмове, што не імкнецца да поўнай гістарычнай дакладнасці. Не прэтэндуюць на гэтую дакладнасць і іншыя рэаліі, якія сустракаюцца ў п'есе: магчымасць летапісання на Русі ў X стагоддзі і раней; існаванне ў гэты час разнастайнай і развітай літаратуры; шырокае бытаванне берасцяных грамат, самая ранняя знаходка якіх належыць, як вядома, да XI стагоддзя.\\
 У падыходзе да гістарычных падзей аўтар дапускае момант міфалагізацыі - прыём, не забаронены ў гістарычным жанры, дзе ўвогуле можа быць вялікая доля мастацкай умоўнасці.\\
-Ёсць у п'есе элементы [[slounik>паданне|падання]], легенды, увасобленыя ў драматычнай форме. Варта прыгадаць, што паданні, як і быліны, звычайна апавядаюць пра падзеі, што адбываюцца ў "эпічным часе" - вельмі даўнім і не зусім пэўна акрэсленым. Напрыклад, у час княжання таго ж Уладзіміра, які ў рускіх былінах набывае другое, прыхарошанае найменне - Краснае Сонейка. У фальклорных творах, што адназначна праслаўляюць свайго героя, няшмат агульнага з гістарычна засведчанымі звесткамі.\\
+Ёсць у п'есе элементы [[слоўнік/паданне|падання]], легенды, увасобленыя ў драматычнай форме. Варта прыгадаць, што паданні, як і быліны, звычайна апавядаюць пра падзеі, што адбываюцца ў "эпічным часе" - вельмі даўнім і не зусім пэўна акрэсленым. Напрыклад, у час княжання таго ж Уладзіміра, які ў рускіх былінах набывае другое, прыхарошанае найменне - Краснае Сонейка. У фальклорных творах, што адназначна праслаўляюць свайго героя, няшмат агульнага з гістарычна засведчанымі звесткамі.\\
-Абставіны, у якіх дзейнічаюць героі п'есы "Гора і Слава...", таксама ахутаныя лёгкай смугой таямнічасці, легендарнасці, неакрэсленасці, што ствараецца ў многім дзякуючы гістарычнай аддаленасці ў часе. У творы назіраем амаль казачную гіпербалізацыю, запазычаныя ў фальклору прыёмы тыпізацыі. Такім чынам, працягваецца традыцыя фальклорна-гістарычных п'ес, распачатая творамі [[litpers>карусь-каганец|Каруся Каганца]], Е. Міровіча, Я. Дылы, [[litpers>уладзіслаў-галубок|Уладзіслава Галубка]].\\
+Абставіны, у якіх дзейнічаюць героі п'есы "Гора і Слава...", таксама ахутаныя лёгкай смугой таямнічасці, легендарнасці, неакрэсленасці, што ствараецца ў многім дзякуючы гістарычнай аддаленасці ў часе. У творы назіраем амаль казачную гіпербалізацыю, запазычаныя ў фальклору прыёмы тыпізацыі. Такім чынам, працягваецца традыцыя фальклорна-гістарычных п'ес, распачатая творамі [[постаці/карусь-каганец|Каруся Каганца]], Е. Міровіча, Я. Дылы, [[постаці/уладзіслаў-галубок|Уладзіслава Галубка]].\\
-Ад фальклорнай традыцыі ў п'есе А. Петрашкевіча і пабудова характару паводле адной станоўчай ці адмоўнай рысы, [[slounik>лейтматыў|лейтматыву]]. Але драматург імкнецца развіць і ўскладніць фальклорную аснову вобраза. Гэта датычыцца перадусім характару галоўнай гераіні твора.\\
+Ад фальклорнай традыцыі ў п'есе А. Петрашкевіча і пабудова характару паводле адной станоўчай ці адмоўнай рысы, [[слоўнік/лейтматыў|лейтматыву]]. Але драматург імкнецца развіць і ўскладніць фальклорную аснову вобраза. Гэта датычыцца перадусім характару галоўнай гераіні твора.\\
 Рагнеда не толькі цярплівая пакутніца, якой выглядала яна паводле летапісных звестак. Яна - юная, гарэзлівая, вясёлая дзяўчына, амаль падлетак. Яе з'яўленне ў п'есе - відавочнае адступленне ад манументальнага стылю: яна ўрываецца на сцэну, фехтуючы на затупленых шаблях з братамі-падлеткамі.\\
 У сцэне сватання, калі Рагнедзе зрабілі прапанову двое жаніхоў - Яраполк і Уладзімір, высвятляецца, што Рагнеда аддала перавагу Уладзіміру. Гэта - наўмыснае адступленне ад летапіснага факта, згодна з якім Рагнеда адмовіла Уладзіміру, прычым у абразлівай форме: "Не хачу разуці рабыніча, але за Яраполка хачу". (Уладзімір быў сынам ключніцы Малушы і Святаслава).\\
@@ Радок 45: / Радок 45: @@
 Матывацыя чарговага валявога ўчынку Рагнеды досыць прагматычная: росквіт дзяржавы. Гаворку пра асабістае жыццё яна перапыняе як пра нешта неістотнае. Можна меркаваць, што гэтая тэма хвалюе толькі Уладзіміра. Рагнеда нарэшце знайшла падставу, каб расквітацца з чалавекам, які забіў яе бацьку і братоў і шлюб з якім яна толькі церпіць.\\
 Цяпер, калі яе доўг перад Бацькаўшчынай сплачаны цалкам, яна заслугоўвае права на спакой. І знойдзе яго ў манастве, узяўшы пры пострыгу імя Анастасія.\\
-Алесь Петрашкевіч вярнуўся да вобразаў Рагнеды і яе бацькі ў новай п'есе "[[books/Pietrashkevich_Miech_Rahvaloda.pdf|Меч Рагвалода]]", дзеянне якой разгортваецца ў пашыраным гістарычным кантэксце, да якога падключаюцца часы Усяслава Чарадзея, [[bellit>іншае/еўфрасіння-полацкая|Ефрасінні Полацкай]]. Драматург спрабуе адлюстраваць ролю Полацкага княства ў далейшым фарміраванні беларускай дзяржаўнасці.
+Алесь Петрашкевіч вярнуўся да вобразаў Рагнеды і яе бацькі ў новай п'есе "[[books/Pietrashkevich_Miech_Rahvaloda.pdf|Меч Рагвалода]]", дзеянне якой разгортваецца ў пашыраным гістарычным кантэксце, да якога падключаюцца часы Усяслава Чарадзея, [[творы/іншае/еўфрасіння-полацкая|Ефрасінні Полацкай]]. Драматург спрабуе адлюстраваць ролю Полацкага княства ў далейшым фарміраванні беларускай дзяржаўнасці.
@@ Радок 51: / Радок 51: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>алесь-петрашкевіч/алесь-петрашкевіч-напісанае-застаецца]]
+  * [[творы/алесь-петрашкевіч/алесь-петрашкевіч-напісанае-застаецца]]
-  * [[bellit>алесь-петрашкевіч/коратка-аб-творчасці-алеся-петрашкевіча]]
+  * [[творы/алесь-петрашкевіч/коратка-аб-творчасці-алеся-петрашкевіча]]
-  * [[bellit>алесь-петрашкевіч/алесь-петрашкевіч-прарок-для-айчыны]]
+  * [[творы/алесь-петрашкевіч/алесь-петрашкевіч-прарок-для-айчыны]]