Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:алесь-гарун:проза-алеся-гаруна [2025/08/23 15:53] – vedybeadmin
+++ творы:алесь-гарун:проза-алеся-гаруна [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Проза Алеся Гаруна ======
-На працягу 1912-1915 гг. у «Нашай Ніве» з'явіліся чатыры празаічныя творы Алеся Гаруна: кароценькая алегарычная легенда «[[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-першы-снег|Першы снег]]» і апавяданні «Пан Шабуневіч», «Маладое», «Чалавек без крыві». Пасля вяртання з Сібіры ў «Вольнай Беларусі» пісьменнік апублікаваў яшчэ тры апавяданні: «Свята», «П'ера і Каламбіна», «У Панасавым сяле». Празаічныя творы, як правіла, [[litpers>алесь-гарун|Алесь Гарун]] падпісваў [[слоўнік/псеўданім|псеўданімам]] I. Жывіца (Жывіца — дзявочае прозвішча маці Гаруна).\\
+На працягу 1912-1915 гг. у «Нашай Ніве» з'явіліся чатыры празаічныя творы Алеся Гаруна: кароценькая алегарычная легенда «[[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-першы-снег|Першы снег]]» і апавяданні «Пан Шабуневіч», «Маладое», «Чалавек без крыві». Пасля вяртання з Сібіры ў «Вольнай Беларусі» пісьменнік апублікаваў яшчэ тры апавяданні: «Свята», «П'ера і Каламбіна», «У Панасавым сяле». Празаічныя творы, як правіла, [[постаці/алесь-гарун|Алесь Гарун]] падпісваў [[слоўнік/псеўданім|псеўданімам]] I. Жывіца (Жывіца — дзявочае прозвішча маці Гаруна).\\
 Проза пісьменніка надзейна абапіралася на нацыянальныя традыцыі літаратурнага і бытавога апавядання. Разам з тым яна незвычайна ўзбагачала традыцыйныя формы вобразнасці, мастацкага стылю, кампазіцыі. Найбольш адметная асаблівасць прозы Алеся Гаруна — яе ідэйна-тэматычнае багацце, смелы выхад за рамкі традыцыйнай тэматыкі, звязанай у творчасці пераважнай большасці беларускіх пісьменнікаў з жыццём вёскі, яе паўсядзённым побытам, трывогамі, спадзяваннямі і з няўхільным ростам грамадскай свядомасці, выяўленнем лепшых маральных якасцей.\\
 Трывожная праблема нацыянальнага бяспраўя беларусаў пры самадзяржаўным ладзе натхніла пісьменніка на стварэнне апавядання «[[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-пан-шабуневіч|Пан Шабуневіч]]». Герой яго, звычайны шавец, нястомна, штодзённа змагаецца за права карыстацца роднай мовай за межамі дома, за права звацца беларусам. Вывад з апавядання напрошваецца адзін: ідэі беларускага адраджэння дайшлі ўжо да простых людзей, да іх свядомасці і пачуццяў. Ад іх у канчатковым выніку і будзе залежаць лёс беларушчыны.\\
@@ Радок 22: / Радок 22: @@
 Алесь Гарун — неспадзявана для нацыянальнай прозы і тагачасных гістарычных абставін (ішла грамадзянская вайна, канца якой відаць не было) — звярнуўся да абмалёўкі на першы погляд ідылічнага, але тым не менш багатага канфліктамі, глыбока матываванымі псіхалагічна, жыцця прадстаўнікоў заможных слаёў нейкага ўмоўнага грамадства (у першай і трэцяй частках), у якім спецыфічна нацыянальнага, беларускага нельга заўважыць нічога. Тут пісьменнік у такі пакутлівы для народа час паказаў, што і багатыя таксама могуць плакаць — і дарослыя, і дзеці. Ці то быў не адзіны выпадак у гісторыі тагачаснай беларускай літаратуры.\\
 Алесь Гарун звярнуўся да агульначалавечай, спрадвечнай праблематыкі, не звязанай ні з канкрэтным часам, ні з месцам, ні з нейкімі нацыянальнымі рэаліямі.\\
-Апошнім празаічным творам пісьменніка з'яўляецца фантастычнае апавяданне «[[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-у-панасавым-сяле|У Панасавым сяле]]». Паводле зместу — гэта своеасаблівы працяг апавядання [[litpers>змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]] «Панас на небе». У творы Гаруна супярэчлівыя і шматпланавыя падзеі падаюцца ў інтэрпрэтацыі незвычайнага назіральніка — чорта з «нялюдскім розумам». Яны разгортваюцца на беларускай зямлі, прытым нават Панасава сяло, што па волі абодвух аўтараў апынулася на небе, бачыцца нейкім закуткам Палесся, бо там пасяляюцца радавітыя палешукі са сваімі рэальнымі зямнымі норавамі, звычкамі, уяўленнямі, якія надзейна ўкараніліся ў іх псіхіку і побыт.\\
+Апошнім празаічным творам пісьменніка з'яўляецца фантастычнае апавяданне «[[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-у-панасавым-сяле|У Панасавым сяле]]». Паводле зместу — гэта своеасаблівы працяг апавядання [[постаці/змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]] «Панас на небе». У творы Гаруна супярэчлівыя і шматпланавыя падзеі падаюцца ў інтэрпрэтацыі незвычайнага назіральніка — чорта з «нялюдскім розумам». Яны разгортваюцца на беларускай зямлі, прытым нават Панасава сяло, што па волі абодвух аўтараў апынулася на небе, бачыцца нейкім закуткам Палесся, бо там пасяляюцца радавітыя палешукі са сваімі рэальнымі зямнымі норавамі, звычкамі, уяўленнямі, якія надзейна ўкараніліся ў іх псіхіку і побыт.\\
 I ў той жа час палешукі — нездарма ж яны на небе — вызваляюцца ад найбольш істотных і трывожных зямных праблем — ад думак і клопатаў пра свой хлеб надзённы, пра зямлю, працу, пра ўсё тое, што складае аснову існавання кожнага селяніна. Для герояў ствараюцца спецыяльныя ўмовы, над імі не вісіць кашмар паўсядзённага змагання за месца пад сонцам. Людзі трапляюць у рай, але з усімі зямнымі звычкамі, норавамі, традыцыямі.\\
 А ці становяцца яны адразу святымі? Ні ў якім разе. Кожны з іх застаецца самім сабою. Адсюль чытач можа зрабіць вывад, што ў якія б умовы чалавек ні трапіў, у яго заўсёды захаваецца нешта сваё, атрыманае ў спадчыну ад стагоддзяў, выпрацаванае ўласным лёсам, побытам, асяроддзем.\\