Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:алесь-гарун:алесь-гарун-пан-шабуневіч-986 [2025/08/23 15:41] – vedybeadmin
+++ творы:алесь-гарун:алесь-гарун-пан-шабуневіч-986 [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 13: / Радок 13: @@
 Марыць пан Шабуневіч аб «школцы беларускай. Чытаць, пісаць і крыху гісторыі».\\
 \\
-[[litpers>алесь-гарун|Алесь Гарун]] уводзіў у беларускую прозу новыя тэмы, праблемы, узбагачаў яе новымі жанравымі формамі. Празаічная спадчына пісьменніка невялікая па памеру, аднак разнастайная і цікавая.\\
+[[постаці/алесь-гарун|Алесь Гарун]] уводзіў у беларускую прозу новыя тэмы, праблемы, узбагачаў яе новымі жанравымі формамі. Празаічная спадчына пісьменніка невялікая па памеру, аднак разнастайная і цікавая.\\
 Апавяданнем [[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-пан-шабуневіч|«Пан Шабуневіч»]] пісьменнік падключаўся да адраджэнцкай праблематыкі. У творы ўзнаўляецца «вельмі паказальная і тыповая для Беларусі нацыянальна-моўна-рэлігійная сітуацыя, у якой праваслаўе існавала побач з каталіцызмам, рускія і палякі лічыліся бадай аднолькава паўнапраўнымі і раўнапраўнымі жыхарамі зямлі. I толькі беларушчыны ні адны, ні другія прызнаваць ніяк не хацелі» (У. Казбярук).\\
 Герой апавядання — рамеснік-шавец Ян Шабуневіч. Слова «пан», якое ўжывае аўтар, у даным выпадку ідэнтычнае зваротам «спадар», «сударь», «таварыш» і г. д. Пан Шабуневіч — так званы просты чалавек, ён жыве з працы сваіх рук, добры муж і бацька. Вылучае яго сярод іншых нацыянальная самасвядомасць. Герой твора хоча афіцыйна называцца беларусам, гаварыць на роднай мове, вучыць сына ў нацыянальнай школе. Дзякуючы рэвалюцыйным падзеям 1905—1906 гг. нейкія зрухі ў гэтым плане пачаліся. Пан Шабуневіч акрылены вяртаецца дадому з мітынгу, пачуўшы выступленне беларускага прамоўцы. Потым з'яўляецца ў яго магчымасць чытаць перыядычныя выданні і кнігі на роднай мове. Аднак карэнным чынам сітуацыя не змянілася, у чым ён пераканаўся ў час выбараў у земства. Не адбылося станоўчых зрухаў і ў школьным навучанні — «беларускую мову яшчэ раз выкасавалі з ліку родных моў». I ўсё ж пан Шабуневіч не апускае рук, спадзяецца на лепшае, хоць прыкрасць і расчараванні падпільноўваюць яго на кожным кроку. Герой не можа даказаць слушнасць уласных высноў ні «дзяржаўным людзям», чыноўнікам, ні ўласнай жонцы. Апошняе якраз найбольш псуе нервы пану Шабуневічу. Яго жонка-каталічка аж «з дзесятага калена» не падзяляе погляды на мову і веру і імкнецца «перавыхаваць» свайго чалавека. Спакойны і лагодны па характару пан Шабуневіч вымушаны абараняцца. Такім чынам, канфлікты на нацыянальнай глебе псуюць адносіны паміж добрымі людзьмі, бо ва ўсім іншым пан Ян і пані Янова разумеюць адзін другога і жывуць душа ў душу;\\
 Акцэнтуючы ўвагу на штодзённым жыцці героя, Алесь Гарун гаворыць пра рэлігійную і нацыянальную падзеленасць нашага народа, пра вялікія цяжкасці, што стаялі на шляху беларускага Адраджэння.\\
-У галерэі вобразаў нацыянал-адраджэнцаў пан Шабуневіч займае асобнае месца. Наша проза звычайна паказвала прадстаўнікоў інтэлігенцыі, людзей, якія хоць і былі выхадцамі з вёскі, але змаглі атрымаць адукацыю (героі твораў [[litpers>максім-гарэцкі|Максіма Гарэцкага]], [[litpers>якуб-колас|Якуба Коласа]]). Герой Алеся Гаруна так званы народны тып. Ён не прэтэндуе на ролю асветніка, кіраўніка маласвядомай вясковай масы. Пан Шабуневіч змагаецца за свае права быць беларусам і гэтым робіць уклад у адраджэнне роднага краю.\\
+У галерэі вобразаў нацыянал-адраджэнцаў пан Шабуневіч займае асобнае месца. Наша проза звычайна паказвала прадстаўнікоў інтэлігенцыі, людзей, якія хоць і былі выхадцамі з вёскі, але змаглі атрымаць адукацыю (героі твораў [[постаці/максім-гарэцкі|Максіма Гарэцкага]], [[постаці/якуб-колас|Якуба Коласа]]). Герой Алеся Гаруна так званы народны тып. Ён не прэтэндуе на ролю асветніка, кіраўніка маласвядомай вясковай масы. Пан Шабуневіч змагаецца за свае права быць беларусам і гэтым робіць уклад у адраджэнне роднага краю.\\
 Побач з панам Шабуневічам у творы стаіць герой-апавядальнік, прычым ён з'яўляецца паўнапраўным удзельнікам узноўленых падзей, раскрываецца як асоба. Менавіта праз яго аўтар паказвае ўзрушэнне чалавека, які ўпершыню пачуў з трыбуны беларускае слова: «Ад першых слоў прыемна заказытала ў грудзях, на момант перахапіла дух... Ён (прамоўца) журыўся на чорную нядолю, якая агарнула бацькаўшчыну, на глуз і здзек, што запанавалі над ёю, на атрутнае занядбанне роднай мовы... Калі праўдзівым дакорам расцінаў ён сэрца, то і добрым словам гаіў яго, бо даваў I надзею, што ёсць мага хоць што, калі ўжо не ўсё паправіць. Моцай іх падняў ён мяне па-над гэтай заляй, па-над гэтымі людзьмі і памчаў за горад...» Герой-апавядальнік расказвае пра жыццё, расчараванні і надзеі свайго знаёмага, пана Шабуневіча, і адначасова падсвечвае, карэкціруе, удакладняе, тлумачыць падзеі. Боль і клопат рамесніка яму зразумелыя, апавядальнік сам з'яўляецца адраджэнцам. Ён нават быў арыштаваны і высланы на пяць гадоў. Пра апошняе ў апавяданні паведамляецца своеасабліва: жандарм і паліцэйскія называюцца «даўным знаёмым з двума сваімі сябрукамі», арышт — «шчырым запрашэннем да сябе ў госці».