~~META: title = Алена Васілевіч — Вернісаж &keywords = Васілевіч, вернісаж &abstract = Чытаць апавяданне Алены Васілевіч "Вернісаж" &iftrue = True ~~ ====== Алена Васілевіч — Вернісаж ====== Цэлы тыдзень мы з сястрой спрачаліся, сварыліся і некалькі разоў нават добра пабіліся. Мы вырашалі, які падарунак лепей зрабіць маме ў дзень Восьмага сакавіка.\\ Сястра сказала:\\ — Я вышыю маме сурвэтку. Коцік хлебча з талеркі малако.\\ Ох! Коцік хлебча малако!.. На сурвэтцы. А потым гэта сурвэтка будзе ляжаць на хлебніцы. I з хлебніцы трэба будзе браць і есці хлеб!.. Большай недарэчнасці нельга было прыдумаць.\\ — Ну, ведаеш, я з тваім коцікам есці хлеб з адной хлебніцы не збіраюся! — абурыўся я.\\ — А хіба я збіраюся табе яго дарыць? — укалола мяне сястра.\\ — Не мне, дык маме. Усё роўна.\\ — А вось і не ўсё роўна. Мама любіць усякія мае падарункі. I не твая справа, што захачу, тое і падарую!\\ Гэтай упартасці не магла прабіць ужо нават сетка (звычайная капронавая сетка, з якой мы ходзім у магазін). Сеткай гэтай я не раз карыстаўся, калі мама пакідала нас з сястрой удваіх і калі на мяне ўскладваўся абавязак выхоўваць сястру... Сёння займацца выхаваннем у мяне не было часу: да свята заставаўся ўсяго адзін толькі дзень, а мы не падрыхтавалі для мамы яшчэ ніякіх падарункаў.\\ I я пайшоў па хітрасць. Я падаў свайму твару выраз глыбокай развагі, нейкі час маўчаў, нібыта заняты сур’ёзным роздумам, а потым так звярнуўся да сястры:\\ — Коцік хлебча з талеркі малако, безумоўна, таксама нядрэнна... Але ж у мінулым годзе ты таксама вышывала маме коціка.\\ — Не, у мінулым годзе я вышывала зайчыка.\\ — Гм... Вось бачыш. А ў дзіцячым садзе таксама быў зайчык?\\ — Не, у дзіцячым садзе, калі я была ў старэйшай групе, я вышыла маме вішанькі. А ў малодшай групе я выразала маме прыгожы зялёны кружок. А на яго наклеіла яшчэ маленькія чырвоныя кружочкі... Калі не верыш — магу паказаць. Усе мае падарункі ляжаць у маміным пісьмовым стале. Там усё маё багацце ляжыць, кажа мама.\\ Мама кажа, што яна хавае яго і аддасць мне, калі я вырасту вялікая...\\ — Перагаварыць або спыніць маю сястру гэтаксама немагчыма, як немагчыма ўгаварыць яе не рабіць тое, што нікому не патрэбна і не цікава.\\ — Добра, добра,— зрабіў я ўсё-такі спробу спыніць яе.\\ Але дзе там! Адзін момант — і сястра разлажыла перада мной папку з яе багаццем, якое захоўвалася ў маміным стале. Падумаеш багацце! Пісьмо маме, калі мама ляжала ў бальніцы. Літары друкаваныя — і ўсе шыварат-навыварат:\\ МАМАЧКА Я БЕЗ ЦЯБЕ СУМУЮ\\ Незразумела толькі, чаму мама не разарвала гэтыя каракулі і не выкінула іх вон...\\ А то яшчэ ў гэтым «багацці» ляжаць сестрыны малюнкі. Ваза, падобная да вядра. I стол, у якога ўсе чатыры ножкі з аднаго боку... Потым сястра пачала выхваляцца пасмачкай валасоў, якую адстрыглі, калі ёй было дзевяць месяцаў. Пачала выхваляцца сваімі зайчыкамі і вішанькамі...\\ Я ўвесь гарэў нібы ў агні: і навошта маме спатрэбілася хаваць увесь гэты Натчын хлам? Не хапала яшчэ адной сурвэткі... А маме, безумоўна, няёмка будзе сказаць, што ёй надакучылі гэтыя коцікі і зайчыкі! Бедная мама!\\ Я, напрыклад... Я таксама рабіў падарункі маме на святы. Праўда, летась я забыўся пра мамін дзень. А ў дзень мамінага нараджэння атрымаў двойку за паводзіны... Падумаеш, па ўроку батанікі пацягнуў за касу Лорку-зубрылку, а настаўніца ўбачыла... Затое ў гэтым годзе я вырашыў зрабіць маме незвычайны падарунак! Такі падарунак, якога ніхто не зробіць.\\ — Ведаеш што,— завязваючы сваё багацце назад у папку, звярнулася да мяне сястра.— Я ўжо не буду вышываць коціка. Я перадумала.\\ — А што ж ты будзеш?\\ — Я падарую маме малюнак. Прыгожы, прыгожы, як у нашым музеі, дзе карціны.\\ — Малюнак?! — я аж падскочыў ад нечаканасці.\\ Як гэта я сам не здагадаўся. Мама так любіць, калі мы малюем, або іграем (сястра іграе на скрыпцы, я таксама крыху іграю, але мама кажа, што я лянуюся), або чытаем добрыя кніжкі...\\ У мінулую нядзелю мы хадзілі з мамай у музей і бачылі там столькі ўсякіх карцін! Ідучы дадому, мама сказала нам:\\ — Бачыце, дзеці, якую мы з вамі сёння радасць атрымалі.\\ Дык чаму ж і сапраўды не зрабіць маме гэту радасць. Я ж таксама магу падараваць ёй малюнак. I, напэўна, не горшы за Натчын...\\ — Я намалюю маме птушку! — паведаміла сястра з\\ другога пакоя. Яна ўжо раскладвала на стале паперу і рыхтавала ваду для фарбаў. I рабіла гэта так урачыста, што я не вытрымаў, крыкнуў ёй:\\ — Падумаеш, задавака! I аддай, калі ласка, мае фарбы, я таксама буду маляваць.\\ — Жадзёба!\\ — Кажу табе, аддай!\\ — А вось і не аддам!\\ Нічога больш не кажучы, я накіраваўся да таго месца, дзе звычайна вісела наша сетка.\\ — Усё роўна не аддам! Усё роўна! — захныкала Натка.\\ — Плакса-вакса-гуталін, па насу гарачы блін! — падражніў я сястру.\\ — А ты... А ты...\\ Нарэшце нам надакучыла сварыцца і мы ўзяліся за маляванне. Сястра малявала птушку, а я... Я вырашыў намаляваць карціну зімовага лесу. Такую якраз, як у мастака Шышкіна.\\ — Ты хутка ўжо скончыш? — праз кожныя пяць хвілін пыталася ў мяне Натка.\\ Праз адчыненыя дзверы я бачыў, як сястра сядзела, высунуўшы кончык языка, старанна сцірала нешта сціркай, потым малявала кістачкай, а потым зноў сцірала і зноў малявала. Яна расчырванелася і аж спацела — так старалася.\\ У мяне ж... Я таксама стараўся. Але мой зімовы лес атрымліваўся такім зялёным і стракатым, якім не быў ён і летам. Я ўзяў другі аркуш і замест лесу памаляваў адну ўсяго яліну. Падумаеш... Затое поруч з ялінай я намаляваў прыкіданы снегам пень. Пень мне спадабаўся. Тады я намаляваў яшчэ адзін пень і таксама прыкідаў яго снегам. А поруч з ім яшчэ адзін і яшчэ адзін... Я так захапіўся, што не заўважыў, калі была скончана мая карціна. Праўда, атрымаўся не зімовы, а ссечаны лес...\\ Ты ўжо хутка скончыш? — неўзабаве зноў запытала ў мяне сястра, размахваючы сваім малюнкам у паветры. Так яна сушыла яго.\\ — Хутка,— няпэўна адказаў я, на самай справе не ведаючы, як мне быць.\\ — А ў мяне ногі не атрымліваюцца,— паскардзілася Натка.— Можа, ты мне намалюеш ногі, Вовачка?\\ Ага, як намаляваць ёй ногі, дык тады я ўжо Вовачка...\\ — Давай сюды,— згадзіўся я.\\ I зрабіў гэта знарок: цікава паглядзець, што там у яе атрымалася?\\ Натка прынесла свой малюнак.\\ — Вось бачыш, усё добра, толькі ногі ў мяне...\\ — Ногі ў цябе... А якая гэта птушка?\\ — Голуб...\\ — Голуб? Які ж гэта голуб! Гэта ж варона!\\ — Сам ты варона! — накінулася на мяне Натка, аднак у час зразумела: яшчэ адна абраза, і я адмоўлюся маляваць ногі яе птушцы.\\ — I зусім не варона! I зусім голуб, як у нашага дзядзі Колі. Шэранькі...\\ — Шэранькі... А дзюба?\\ Дзюба ў Натчынага голуба сапраўды была доўгая і панурая.\\ — А хвост?\\ Хвост таксама быў, як у вароны.\\ Эх, мастачка!.. Давай я табе пакажу, як малююць сапраўдныя мастакі! Я узяў у Наткі кістачку.\\ Р-раз. Д-два. Р-раз. Д-два... Птушка абаперлася на зграбныя сізыя ножкі, здаецца, вось-вось зробіць некалькі нетаропкіх кароценькіх шажкоў...\\ — Ой, які прыгожапькі! Які прыгожанькі! — запляскала ў далоні сястра.\\ Яна так захаплялася сваім голубам, што мяне аж злосць разабрала. Намалявала нейкую варону, а форсу колькі! Каб не мае ногі, дык наогул не было б па што глядзець...\\ — Падумаеш, задавака!.. «Вароне где-то бог послал кусочек сыру...»\\ Я чакаў, што Натка накіннецца на мяне будзе злаваць, плакаць... А яна раптам як засмяецца, як запляскае яшчэ мацней у далоні.\\ — Ой, як цудоўна! Ой, як цудоўна! А я не ведала, як назваць свой малюнак!.. Ты мне, Вовачка, толькі дамалюеш яліну (яліны ў цябе вельмі добра атрымліваюцца!)» а сыр — сыр я і сама намалюю!\\ I Натка ўзялася за сыр. За мой сыр. Бо гэта ж я ёй падказаў яго.\\ А сам я сядзеў над сваім лесам і ўсё падмалёўваў і падмалёўваў прыкіданыя снегам пні...\\ Вось табе і зімовы лес. Вось табе і Шышкін... Безумоўна, лепш за ўсё было б узяць новы аркуш і, як кажа наш пастаўнік малявання, памяняць тэму...\\ Скончыўшы з сырам, задаволеная сваім малюнкам, сястра звярнула нарэшце ўвагу і на маю работу.\\ — Што гэта ў цябе — адны пні? — Вочы ў Наткі шырока расплюшчыліся, губы ад здзіўлення выцягнуліся... I раптам яна як пакоціцца ад смеху на канапу: — Ой, памру! Ой, памру!\\ — I нічога смешнага няма,— пакрыўдзіўся я, прыкрываючы свае пянькі чыстым аркушам паперы.— Вельмі ўжо твая варона...\\ — Ведаеш... Ведаеш, як трэба назваць тваю карціну? — ледзь прамовіла скрозь смех Натка.\\ — Ну, як? — я не чакаў ад яе нічога добрага.\\ Натка зноў пакацілася на канапу.\\ — Плакала... Плакала Саша... як лес высякалі...\\ Дзіўна, але я таксама не пакрыўдзіўся па сястру. Як і яна, я таксама запляскаў у далоні і ў дадатак перакруціўся яшчэ на адной назе.\\ — Натка — ты геній!..\\ I тут жа зрабіў подпіс пад сваёй карцінай: «Плакала Саша, як лес высякалі...» \\ *** * *** Назаўтра мы стрэлі сваю маму з работы яшчэ на парозе. Мы тут жа ўзялі ў яе з рук цяжкую сумку. (Мы стрымаліся! Мы не спыталі яе на гэты раз: «А што ты прынесла нам?..») Мы дапамаглі ёй распрануцца і ўрачыста, пад рукі, павялі яе ў пакой: там, на самым відным месцы, віселі нашы малюнкі — Натчын голуб, або «Вароне дзесьці бог паслаў кавалак сыру», і мой зімовы лес, або «Плакала Саша, як лес высякалі...»\\ — Ого! — ад прыемнага здзіўлення мама спынілася за некалькі крокаў ад нашых малюнкаў.— Ого! — паўтарыла яна.— Дык я папала на вернісаж!\\ Мы ніколі не чулі гэтага слова: вернісаж. I не ведалі, што яно азначае.\\ — Віншую цябе са святам, мамачка,— не вельмі ўпэўнена прамовіла Натка.\\ — I я віншую цябе...— гэтак жа няўпэўнена ўслед за сястрой паўтарыў і я.\\ — Дзякуй, дзякуй, мае залатыя мастакі! — пацалавала па чарзе Натку і мяне мама.— Ну, і калі ў нас сёння вернісаж!.. Дык на вернісажы звычайна мастакам гавораць прыемныя словы, хваляць іх... Вось і я...\\ Мама хуценька адвярнулася да свае цяжкое сумкі, дастала .адтуль дзве каробкі цукерак і дала іх нам — Натцы і мне.\\ Вось што, аказваецца, азначала гэта дзіўнае слова — вернісаж.\\ Нам з сястрой яно спадабалася.\\ \\ 1961 ===== Падобныя старонкі ===== * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-калінавая-рукавічка]] * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-геша]] * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-пачакай-затрымайся]] * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-сябры]] * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-горкі-ліпавы-мёд]]