Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Алена Васілевіч — Бабуліны кватаранты
&keywords = Васілевіч, бабуліны, кватаранты
&abstract = Чытаць апавяданне "Бабуліны кватаранты" Алены Васілевіч
&iftrue = True
~~

====== Алена Васілевіч — Бабуліны кватаранты ======
У сярэдзіне лета ў маленькім бабуліным доміку пасяліўся кватарант.\\
Прыйшоў ён да бабулі з паходным рукзаком за спіной і паляўнічай стрэльбай цераз плячо. На другім плячы ён нёс некалькі бамбукавых вудзільнаў. Быў ён высокі і худы, у акулярах, і гаварыў вельмі мала. Бадай што зусім не гаварыў. Прыйшоў ён раніцай, а ўвечары, калі сабраўся на рыбалку, за ім цягнуўся ўжо цэлы хвост малых з усёй нашай вуліцы. Хлапчукі самі не давалі прамовіць яму слова, наперабой расказваючы, дзе лепей падсекчы акуня, дзе бяруцца шчупакі. Знайшліся і ахвотнікі паказаць яму балота, на якім было ліха ведае колькі качак...\\
Бабулін кватарант уважліва слухаў малых, дазваляў ім пакратаць спінінг і бліскучыя ствалы дубальтоўкі. У гэтыя ствалы можна было глядзецца, нібы ў люстэрка, праўда, твар у іх здаваўся крыху шыракаватым.\\
Чалавек ён, відаць, быў добры і не скупы, бо пад вечар на нашай вуліцы з’явілася нямала хлопчыкаў-багацеяў. Аднаму ён даў кручок на шчупака, другому адматаў ажно пяць метраў лёскі, трэцяму выразаў хвацкае арэхавае вудзільна, а некаму нават дакляраваў падарыць адну сваю вуду, як будзе ад’язджаць у горад.\\
Не дзіва, што ўсе малыя лічылі гэты дзень самым адметным за ўсю вясну і лета. А бабулін кватарант аднагалосна атрымаў сярод іх характарыстыку самага выдатнага чалавека, які толькі сустракаўся ім у жыцці.\\
Не падзяляла гэтай думкі, здаецца, толькі адна гаспадыня. Ужо назаўтра, расказваючы суседкам пра свайго новага кватаранта, яна, можна сказаць, зрабіла першую спробу забракаваць яго заслугі, гэтак узвялічаныя хлапчукоўскім насельніцтвам усёй вуліцы:\\
— Ат, нейкі дзівак, ды і толькі! Заваліў мне ўсю хату ламаччам, — меліся на ўвазе вуды, стрэльба і іншыя паляўнічыя і рыбацкія прылады кватаранта, — назбіраў поўны двор дзяцей і сам, як маленькі, слухае, што яны яму плятуць.\\
— Ну, а з вамі не вельмі часам ганарысты? Не вельмі камандуе і выдумляе? — цікавіліся суседкі.\\
— Ды не, гэтага не скажу... Я ж кажу, дзівак. Учора пытаюся: «Чым жа вас карміць? Ці патраплю часам?..» А ён набраў у адну руку цэлы пук гэтых дубцоў, — зноў-такі бабуля вяла размову пра вуды, — у другую ўзяў стрэльбу і кажа мне: «Вось дзе будзе наш харч...». Ноччу зноў. Я ўжо другі раз прачнулася, а ў яго агонь гарыць. Дзверы былі прычынены — я і зазірнула ў пакой, а ён чытае... А ўстала — яго ўжо няма. Праз акно, каб не грукаць дзвярыма, вылез і паляцеў на рыбалку. Дзівак, ды і толькі...\\
\\
Аднойчы вярнулася бабуля з рынку і са сваёй бяздоннай кашолкі выцягнула стракатага пеўніка, развязала яму крылы і галянастыя ногі, звязаныя чырвонымі стужкамі, і скінула з каленяў на зямлю.\\
— Вось які вам сёння крупнік будзе, — звярнулася яна да свайго кватаранта, які ў гэты час каля студні абліваўся да пояса халоднай як лёд вадою.\\
— Гм... — усяго толькі і прамовіў той і пачаў ледзь не да крыві шараваць і расціраць сябе калматым зялёным ручніком.\\
Пеўнік жа, адчуўшы волю, гучна ўзмахнуў крыламі, ваяўніча тупнуў нагой і гэтак жа ваяніўча задзёр угору востры чырвоны грабеньчык:\\
— Ко!\\
Бабулі пеўнікава задзірыстаць не спадабалася:\\
— Бач ты, генерал знайшоўся! Нагой яшчэ прытупвае. Вось пагляджу я, як ты ў мяне ў гаршку прытупнеш...\\
Пеўнік, нібыта ён зразумеў бабулю, зноў гэтак жа грозна ўскінуў грэбень і, сярдзіта маргнуўшы круглым вокам, коратка і тонка адпеў бабулі:\\
— Кук-рэ-ку!\\
— А ці варта сапраўды яго ў крупнік? Вунь які ён маладзец,— звярнуўся да бабулі кватарант і, не чакаючы адказу, накіраваўся ў свой пакой.\\
Адтуль ён вярнуўся з кавалкам булкі.\\
— Пеця! Пеця! — пачаў ён клікаць пеўніка, кідаючы на зямлю кавалкі булкі.\\
Пеўнік недаверліва ўзняў галаву і не крануўся з месца.\\
— Пеця! Пеця! — запрашаў яго пакаштаваць булкі бабулін кватарант.\\
Пеўнік зрабіў нерашучы паўкрок наперад, паспешліва і нясмела схапіў адзін кавалачак, потым другі, трэці...\\
Ён, відаць, быў галодны, і таму голад перамог страх: пеўнік аж давіўся — так даспадобы прыйшлася яму булка.\\
Бабулін кватарант тым часам наліў у бляшанку ад кансерваў вады і непрыкметна падсунуў яе пеўніку. Пеўнік і ад вады не адмовіўся.\\
— Бач, выгаладаўся, — паспачувала яму бабка і павярнулася да кватаранта. — Дык што ж сёння на абед прыдумаем, калі вам гэтак яго шкада?\\
— Прыдумаем што-небудзь, гаспадынька, прыдумаем... Хіба ж можна такога певуна ды пад нож... Гэта ж будзе злачынства.\\
Кватарант быў у гуморы, больш гаваркі, чым звычайна, і бабулі не захацелася псаваць яму настрой сваім бурчаннем.\\
— Ды пэўна ж, з голаду не памраце. Нешта ж іншае будзем маракаваць...\\
Прагнаўшы голад і смагу, пеўнік важна прайшоўся каля студні і падаўся да расчыненага ў пакоі кватаранта акна. Бабулін кватарант асцярожненька абышоў пеўня і паклаў на падаконнік яшчэ кавалачак булкі. Пеўніка яда больш не цікавіла, і ён не звярнуў на булку ўвагі.\\
Аднак зазірнуць, што робіцца ў пакоі, яму, відаць, хацелася. Ён пахадзіў, пахадзіў пад акном і раптам адважыўся: растапырыў шырока крылы, узмахнуў імі ў паветры — і ўзляцеў па падаконнік. Дзеўбануў раз булку і скінуў яе на двор. Потым яшчэ крыху патупаў, патупаў па падаконніку і зляцеў у пакой на падлогу.\\
— Бачылі, гаспадынька? Гэта будзе ўжо мой кватарант. Я — ваш, а Пеця — мой...\\
— Надта ж ён нахабны, гэты ваш кватарант, — пажартавала бабуля, — без спросу, без дазволу — шусь у чужую хату.\\
— Не нахабны, а цікаўны, — паправіў бабулю яе кватарант, — знаёміцца з новым домам...\\
— Глядзіце, каб не прыйшлося вам падлогу мыць пасля яго.\\
— Кукарэку! — грозна крыкнуў з пакоя пеўнік — бабуліны словы, відаць, не спадабаліся яму.\\
— Ой-ёй, як страшна, — засмяялася бабуля і пайшла на кухню.\\
— Малайчына, Пеця, будзем лічыць, што знаёмства адбылося, і ніхто з нас не будзе скардзіцца на свой лёс,— сказаў бабулін кватарант.\\
Не прайшло і гадзіны, як пеўнік зноў дзёўб бабуліны крупы, падскакваў і біўся да крыві з суседскім пеўнем і наогул адчуваў сябе на двары паўнапраўным гаспадаром, быццам тут ён і нарадзіўся.\\
Заганяць яго на седала вечарам таксама не спатрэбілася. Не яго павялі, а ён сам павёў усіх бабчыных куранят у хляўчук, дзе стаяла каза. Назаўтра ён падхапіўся раней за ўсіх і, гарланячы як апантаны, разбудзіў усіх жыхароў свайго і суседняга дома. Усе, вядома, раззлаваліся па яго за гэтае няпрошанае, недарэчнае кукарэканне.\\
Адзін толькі бабулін кватарант не сердаваў на гарластага пеўніка. Ён саскочыў з пасцелі, накрышыў пеўніку снедання і ціхенька паклікаў:\\
— Пеця! Пеця!\\
Як і ўсякі, хто сумленна выканаў свой абавязак, пеўнік не прымусіў сябе доўга ўпрошваць. Распасцёр крылы і — мах, мах! — апынуўся на падаконніку. Паснедаўшы, ён, мусіць, вырашыў, што ўставаць гэтак рапа няма патрэбы, і, узляцеўшы на спінку ложка, нібы на седала, заплюшчыў свае круглыя вочы.\\
Заснуў зноў і бабулін кватарант. Прачнуўся ён ад таго, што яму здалося, быццам нехта на ім ходзіць... Ён расплюшчыў вочы і вельмі здзівіўся. Яго ўчарашні «крупнік», як казала бабуля, нібы кацяня, прымасціўся на коўдры.\\
Кватарант адчуваў прыемнае цяпло і баяўся паварушыцца, каб не патрывожыць пеўніка.\\
Але пеўнік быў не з тых, хто доўга спіць.\\
Неўзабаве ён падхапіўся, страсянуўся, нібы праганяючы сон, і саскочыў на падлогу. Там ён пахадзіў, пахадзіў трохі і ўзляцеў на падаконнік.\\
— Заспявай, браток Пеця...\\
Пеўнік акінуў яго дапытлівым позіркам, нібыта хацеў спытаць: «А не жартуеш ты з мяне?»\\
— Паспявай, паспявай, Пеця,— на твары гаспадара не відаць было ніякага падвоху.\\
«Сапраўды, чаму я павінен адмовіць добраму чалавеку?» — так, мусіць, падумаў пеўнік.\\
I, выцягнуўшы стромкую белую шыю, ён заспяваў:\\
— Кук-рэ-ку!\\
Кожную раніцу Пеця прачынаўся раней за ўсіх і будзіў сваім крыкам жыхароў дома і суседзяў. Кожную раніцу залятаў ён у адчыненае акно бабулінага кватаранта, еў сваё першае снеданне і драмаў на седале — спінцы ад ложка. Потым ён перабіраўся на ложак і заканчваў свой сон на коўдры ў нагах бабулінага кватаранта. А потым спяваў яму сваё звычайнае «кукарэку» і накіроўваўся на двор.\\
А калі бабулін кватарант паехаў і не ўзяў пеўніка з сабою, ён некалькі дзён хадзіў пад зачыненым акном і ўсё некага здзіўлена клікаў:\\
— Ко! Ко! Ко!\\
I не спяваў ні разу небарака — сумаваў.\\
\\
1962

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-калінавая-рукавічка]]
  * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-пачакай-затрымайся]]
  * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-вернісаж]]
  * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-горкі-ліпавы-мёд]]
  * [[творы/алена-васілевіч/алена-васілевіч-сябры]]