Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- творы:адам-гурыновіч:творчасць-адама-гурыновіча [2025/08/23 15:53] – vedybeadmin
+++ творы:адам-гурыновіч:творчасць-адама-гурыновіча [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Творчасць Адама Гурыновіча ======
-Як беларускі дзеяч і паэт [[litpers>адам-гурыновіч|Адам Гурыновіч]] сфарміраваўся пад уплывам народніцкага "Гомана" і [[творы/францішак-багушэвіч/творчасць-францішка-багушэвіча|творчасці Францішка Багушэвіча]]. Пэўны ўплыў на яго мелі таксама традыцыі паўстання 1863 года, ідэі [[litpers>кастусь-каліноўскі|Кастуся Каліноўскага]] (сярод забраных паліцыяй папер былі нататкі, звязаныя з паўстаннем 1863 года).\\
+Як беларускі дзеяч і паэт [[постаці/адам-гурыновіч|Адам Гурыновіч]] сфарміраваўся пад уплывам народніцкага "Гомана" і [[творы/францішак-багушэвіч/творчасць-францішка-багушэвіча|творчасці Францішка Багушэвіча]]. Пэўны ўплыў на яго мелі таксама традыцыі паўстання 1863 года, ідэі [[постаці/кастусь-каліноўскі|Кастуся Каліноўскага]] (сярод забраных паліцыяй папер былі нататкі, звязаныя з паўстаннем 1863 года).\\
 Адам Гурыновіч пісаў на трох мовах – беларускай, рускай і ўкраінскай. Беларускія вершы былі ўпершыню надрукаваны ў 1921 годзе. Значная частка твораў (восем сшыткаў) згубіліся ў паліцэйскіх архівах, іншыя знішчыў брат пасля арышту паэта.\\
 Пад уздзеяннем марксісцкай тэорыі ў поглядах Адама Гурыновіча знайшлі далейшае развіццё рэвалюцыйна-дэмакратычныя, народніцкія ідэі. У гісторыю роднай літаратуры Гурыновіч увайшоў як паэт-рэвалюцыянер, адзін з пачынальнікаў грамадзянскай лірыкі, пясняр народнай нядолі, які заклікаў да рашучай барацьбы самаўладствам, першы з беларускіх літаратараў звярнуўся да рабочай тэмы. Напрыклад, у няскончаным вершаваным апавяданні "На фабрыцы" ўпершыню паказваюцца будні рабочых і праводзіцца думка, што іх жыццё нічым не адрозніваецца ад цяжкага сялянскага і нават горшае. Асноўныя вобразы і матывы паўтараюцца ў вершах Гурыновіча на розных мовах. Паэт стварыў вобраз рэвалюцыянера, які ўсе сілы аддае барацьбе за вызваленне працоўнага люду ("Как мало тех", "Не той моцны" (на польскай мове). Вобраз беларускага народа ствараецца ў вершах на беларускай мове, у якіх гаворыцца пра цяжкае і бяспраўнае жыццё беларускага селяніна ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-перш-душылі-паны|"Перш душылі панны..."]], [[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-што-за-звук-ды-так-громка|"Што за звук ды так громка раздаўся..."]], які пераклікаецца з някрасаўскім "Размышлением у параднага подъезда").\\
-У творах Адама Гурыновіча спалучаюцца адкрытая грамадзянскасць, публіцыстычнасць і лірызм. Тэматычны і жанрава-стылявы дыяпазон яго паэзіі даволі шырокі: трыбунна-публіцыстычныя ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-што-ты-спіш-мужычок|"Што ты спіш, мужычок..."]], "Перш душылі паны..."), сатырычныя ("Звярынец" – перайманне ананімнага верша "Тэатр"), пейзажныя ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-вясна|"Вясна"]]), фальклорна-песенныя ("[[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-да-жніва|Да жніва]]", "[[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-бор|Бор]]"), [[слоўнік/дыдактычная-літаратура|дыдактычныя]] творы ("Раз у Зольках, у дзярэўні..."), вершы-медытацыі ("[[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-сцямнела-на-дворы-і-ціха-|Сцямнела на дворы і ціха кругом...]]"), сюжэтныя апавяданні, блізкія да балад ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-месца-нячыстае|"Месца нячыстае"]]). Плённай была таксама спроба пісьменніка ў перакладах польскіх, рускіх, украінскіх аўтараў. Пераклаў на беларускую мову асобныя творы А. Пушкіна, І. Крылова, М. Някрасава, А. Талстога, [[litpers>адам-міцкевіч|Адама Міцкевіча]], [[litpers>эліза-ажэшка|Элізы Ажэшкі]], Яна Каспровіча, Івана Франко.\\
+У творах Адама Гурыновіча спалучаюцца адкрытая грамадзянскасць, публіцыстычнасць і лірызм. Тэматычны і жанрава-стылявы дыяпазон яго паэзіі даволі шырокі: трыбунна-публіцыстычныя ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-што-ты-спіш-мужычок|"Што ты спіш, мужычок..."]], "Перш душылі паны..."), сатырычныя ("Звярынец" – перайманне ананімнага верша "Тэатр"), пейзажныя ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-вясна|"Вясна"]]), фальклорна-песенныя ("[[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-да-жніва|Да жніва]]", "[[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-бор|Бор]]"), [[слоўнік/дыдактычная-літаратура|дыдактычныя]] творы ("Раз у Зольках, у дзярэўні..."), вершы-медытацыі ("[[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-сцямнела-на-дворы-і-ціха-|Сцямнела на дворы і ціха кругом...]]"), сюжэтныя апавяданні, блізкія да балад ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-месца-нячыстае|"Месца нячыстае"]]). Плённай была таксама спроба пісьменніка ў перакладах польскіх, рускіх, украінскіх аўтараў. Пераклаў на беларускую мову асобныя творы А. Пушкіна, І. Крылова, М. Някрасава, А. Талстога, [[постаці/адам-міцкевіч|Адама Міцкевіча]], [[постаці/эліза-ажэшка|Элізы Ажэшкі]], Яна Каспровіча, Івана Франко.\\
 А. Лойка называе Адама Гурыновіча "больш прадвесцем, чым з'явай" беларускай літаратуры. Тым не менш значэнне яго вялікае: ён адкрыў новыя тэмы нацыянальнай паэзіі (тэму рабочых); народна-песеннымі стылізацыямі паказваў неабходнасць асваення фальклору для плённага развіцця беларускай паэзіі, у чым папярэджваў працу Максіма Багдановіча; сваімі перакладамі пашыраў ідэйна-тэматычныя і жанрава-стылявыя абсягі беларускай паэзіі, імкнуўся ўзняць яе да ўзроўню развітых суседніх літаратур. Акрамя таго Адам Гурыновіч з'яўляецца адным з пачынальнікаў беларускай дзіцячай паэзіі ([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-каток|"Каток"]], "[[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-рыбак|Рыбак]]").