~~META:
title = Этымалагізм паэтычны
&keywords = этымалагізм, паэтычны
&abstract = Паэтычны этымалагізм  - адзін з відаў тропа
&iftrue = nan
~~

====== Этымалагізм паэтычны ======
Этымалагізм паэтычны (ад гр. etymon — ісціна і logos — паняцце, вучэнне) — адзін з відаў тропа, у якім перанос значэння з аднаго слова на другое адбываецца на аснове гукавой іх блізкасці. Такія семантычна далёкія, але блізкія па гучанні словы звычайна стаяць у вершаваным радку побач, выяўляючы дадатковыя сэнсавыя і эмацыянальныя адценні. Напрыклад:

\\
Я прынёс іх з ляснога дрымучага свету,\\
Дзе з брусніцамі ніцымі - жар верасоў.\\
Падасінавікаў у чырвоных барэтах\\
Пад старою асвінай асінай знайшоў.

([[постаці/максім-танк|Максім Танк]]. "Грыбы")

\\
Мяне пярун наводмаш перыў...

(У. Паўлаў)\\


Хто ўладарыць, той і ўдарыць раптам.

([[постаці/пімен-панчанка|Пімен Панчанка]])\\


Поле,\\
У тваім замкнёным коле\\
Нашы душы, думы і дамы.

([[творы/пятрусь-макаль/творчасць-петруся-макаля|Пятрусь Макаль]]. [[творы/пятрусь-макаль/пятрусь-макаль-поле-поле|"... Поле, поле"]])

Часам паэтычны этымалагізм ўтвараецца з дапамогай амафонаў — слоў, якія гучаць аднолькава ці прыблізна аднолькава пры розным іх марфалагічным складзе:

... I прыгадаю пачуццё, якое\\
Абразай падсякалі, як з абрэза.

([[творы/ніна-мацяш/творчасць-ніны-мацяш|Ніна Мацяш.]] [[творы/ніна-мацяш/ніна-мацяш-бязладная-размова|"Бязладная размова"]])

\\
Кастрамі думкі гараць, не стынуць,\\
Трапечуць думкі, як зор праменні,\\
Давайце ж думаць не прымітыўна,\\
Давайце думаць праметэйна!

([[творы/леанід-дайнека/творчасць-леаніда-дайнекі|Леанід Дайнека]])\\


Паэтычны этымалагізм — асноўны троп [[слоўнік/вершаказ|"вершаказаў"]] Алеся Разанава:\\
"Барана — з бору: забраная адтуль, яна ўсё роўна не згаджаецца са сваёй абранай роляй і абараняецца рукамі і начамі ад прымусовага абранніцтва'' ([[творы/алесь-разанаў/алесь-разанаў-барана|"Барана"]]);\\
"На беларускі гарох рохкаюць свінні, што ён у агародзе найгоршы, я ён у адказ рагоча!' ("Гарох").

Своеасаблівая паэтычная этымалогія, як відаць з прыкладаў, адрозніваецца ад рэальнай этымалогіі — навукова дакладнага выяўлення паходжання слова і яго роднасных адносін да іншых слоў мовы. Няўмелае карыстанне паэтычным этымалагізмам або злоўжыванне імі шкодзіць сэнсавай выразнасці твора. Часам паэтычныя этымалагізмы стаяць у рыфме. Некаторыя літаратуразнаўцы называюць паэтычны этымалагізм гукавой метафарай.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[слоўнік/вольнасць-паэтычная]]