~~META:
title = Рэтардацыя
&keywords = рэтардацыя
&abstract = Што такое рэтардацыя? Прыклады рэтардацыі
&iftrue = nan
~~

====== Рэтардацыя ======
Рэтардацыя (лац. retardatio — запаволенне, затрымка) — стылістычны прыём запаволення якіх-небудзь падзей ці з’яў.\\
У эпічных, [[слоўнік/ліра-эпічныя-жанры|ліра-эпічных]] і драматычных творах гэта дасягаецца ўвядзеннем устаўных сцэн, эпізодаў, апісанняў прыроды, лірычных адступленняў і гэтак далей. У лірычных вершаваных творах рэтардацыя часам узнікае ў разгорнутых сінтаксічных перыядах, дзе галоўны сказ разбіваецца на дзве часткі: першая знаходзіцца ў пачатку перыяду, а заключная — у канцы яго. Гэта дапамагае завастрыць увагу чытача (слухача) твора на думцы, выказанай перш за ўсё ў галоўным сказе.\\
Вось прыклад рэтардацыі у паэме [[постаці/васіль-зуёнак|Васіля Зуёнка]] «[[творы/васіль-зуёнак/васіль-зуёнак-сяліба|Сяліба]]»:

Той край,

імшарны, з сумам верасоў,

Дзе цар —

ядловец, нізенькі пярэстар,

Дзе цецярук пад чорнае крысо\\
Хавае ў дождж па сем цяцер пярэстых,\\
Дзе валіць з ног цвярэзнікаў чабор,\\
Нібы пяршак найпершай самай пробы,\\
Дзе выжыла адно найменне —

бор —

Як выспа паміж лядаў, расцяробаў,\\
Дзе прагная сасна дае засеў\\
І б’юць крыніцы з вечнаю надзеяй,\\
Дзе з году ў год ляснік Якім лысеў\\
І ціха старадрэвіны радзелі, —\\
Той край —

мая радзіма...

\\
Часам сэнсавыяўленчая роля рэтардацыі раскрываецца толькі ў канцы твора, у яго пуанце:

Генерацыя адаптацыя\\
адукацыя культывацыя\\
дэманстрацыя дэкларацыя\\
рэвалюцыя узурпацыя\\
эміграцыя іміграцыя\\
фабрыкацыя рэпутацыя\\
дэтанацыя рэстаўрацыя\\
рэканструкцыя прафанацыя\\
апазіцыя канфрантацыя\\
рэкламацыя кампенсацыя\\
індэксацыя інтэграцыя\\
радыяцыя дэградацыя\\
і чаго ж толькі не зведала\\
наша нацыя!\\
(В. Жыбуль. «Генерацыя дэградацыі,

альбо Дэградацыя генерацыі»)

\\
Рэтардацыя можа ляжаць у аснове кампазіцыйнай будовы ўсяго верша («А яна...» [[постаці/янка-купала-коратка|Янкі Купалы]], «[[творы/максім-танк/максім-танк-каб-ведалі|Каб ведалі]]» [[постаці/максім-танк|Максіма Танка]]).