Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- слоўнік:рытмастваральныя-кампаненты [2025/08/22 11:14] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ слоўнік:рытмастваральныя-кампаненты [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Рытмастваральныя кампаненты ======
-Рытмастваральныя кампаненты — сукупнасць моўных з’яў, што ўдзельнічаюць у стварэнні вершавага [[slounik>рытм|рытму]]. Характар і колькасць гэтых з’яў залежыць ад [[slounik>сістэма-вершавання|сістэмы вершавання]], [[slounik>від-верша|віду верша]], творчай індывідуальнасці паэта.\\
+Рытмастваральныя кампаненты — сукупнасць моўных з’яў, што ўдзельнічаюць у стварэнні вершавага [[слоўнік/рытм|рытму]]. Характар і колькасць гэтых з’яў залежыць ад [[слоўнік/сістэма-вершавання|сістэмы вершавання]], [[слоўнік/від-верша|віду верша]], творчай індывідуальнасці паэта.\\
-Так, галоўнымі рытмастваральнымі кампанентамі [[slounik>сілабічнае-вершаванне|сілабічнага]] верша з’яўляюцца чаргаванне аднолькавай колькасці складоў у вершаваных радках, а таксама [[slounik>рыфма|рыфмы]], [[slounik>клаўзула|клаўзулы]], [[slounik>цэзура|цэзуры]]. [[slounik>сілаба-танічнае-вершаванне|Сілаба-танічны]] верш ведае мноства **галоўных** і **дапаможных** рытмастваральных кампанентаў, асобныя з якіх уласцівыя для сілабічнага і [[slounik>танічнае-вершаванне|танічнага]] вершаў. Перш за ўсё рытм сілаба-танічнага верша ствараецца раўнамерным чаргаваннем у вершаваных радках: 1) націскных і ненаціскных складоў; 2) аднолькавай колькасці складоў; 3) аднолькавых стопаў (выключэнне — [[slounik>лагаэд|лагаэды]]); 4) аднолькавай колькасці стопаў (выключаючы [[slounik>вольны-верш|вольныя вершы]]); 5) аднолькавай (прыблізна аднолькавай) колькасці націскных складоў; 6) аднолькавай (прыблізна аднолькавай) колькасці ненаціскных складоў; 7) аднатыпных клаўзул; 8) сугуччаў у канцы вершаваных радкоў (рыфма; за выключэннем [[slounik>белы-верш|белых вершаў]]); 9) аднатыпных строфаў (за выключэннем [[slounik>астрафічны-верш|астрафічных]] і [[slounik>аднастрофны-верш|аднастрофных]] твораў); 10) міжрадковых і міжстрофных паўз.\\
+Так, галоўнымі рытмастваральнымі кампанентамі [[слоўнік/сілабічнае-вершаванне|сілабічнага]] верша з’яўляюцца чаргаванне аднолькавай колькасці складоў у вершаваных радках, а таксама [[слоўнік/рыфма|рыфмы]], [[слоўнік/клаўзула|клаўзулы]], [[слоўнік/цэзура|цэзуры]]. [[слоўнік/сілаба-танічнае-вершаванне|Сілаба-танічны]] верш ведае мноства **галоўных** і **дапаможных** рытмастваральных кампанентаў, асобныя з якіх уласцівыя для сілабічнага і [[слоўнік/танічнае-вершаванне|танічнага]] вершаў. Перш за ўсё рытм сілаба-танічнага верша ствараецца раўнамерным чаргаваннем у вершаваных радках: 1) націскных і ненаціскных складоў; 2) аднолькавай колькасці складоў; 3) аднолькавых стопаў (выключэнне — [[слоўнік/лагаэд|лагаэды]]); 4) аднолькавай колькасці стопаў (выключаючы [[слоўнік/вольны-верш|вольныя вершы]]); 5) аднолькавай (прыблізна аднолькавай) колькасці націскных складоў; 6) аднолькавай (прыблізна аднолькавай) колькасці ненаціскных складоў; 7) аднатыпных клаўзул; 8) сугуччаў у канцы вершаваных радкоў (рыфма; за выключэннем [[слоўнік/белы-верш|белых вершаў]]); 9) аднатыпных строфаў (за выключэннем [[слоўнік/астрафічны-верш|астрафічных]] і [[слоўнік/аднастрофны-верш|аднастрофных]] твораў); 10) міжрадковых і міжстрофных паўз.\\
-Дапаможныя рытмастваральныя кампаненты ў вершы не абавязковыя. Да такіх рытмастваральных кампанентаў адносяцца паўтарэнне адных і тых жа слоў, выразаў, радкоў, строфаў ([[slounik>рэфрэн|рэфрэн]], прыпеў), аднолькавых слоў на пачатку ([[slounik>анафара|анафара]]) ці ў канцы ([[slounik>эпіфара|эпіфара]]) [[slounik>радок-вершаваны|вершаваных радкоў]], пастаянных унутрырадковых паўз, аднатыпных сінтаксічных канструкцый, марфалагічных форм і г. д.\\
+Дапаможныя рытмастваральныя кампаненты ў вершы не абавязковыя. Да такіх рытмастваральных кампанентаў адносяцца паўтарэнне адных і тых жа слоў, выразаў, радкоў, строфаў ([[слоўнік/рэфрэн|рэфрэн]], прыпеў), аднолькавых слоў на пачатку ([[слоўнік/анафара|анафара]]) ці ў канцы ([[слоўнік/эпіфара|эпіфара]]) [[слоўнік/радок-вершаваны|вершаваных радкоў]], пастаянных унутрырадковых паўз, аднатыпных сінтаксічных канструкцый, марфалагічных форм і г. д.\\
-Для выяўлення пэўнай думкі, падкрэслення асобных слоў і словазлучэнняў паэт звяртаецца і да іншых сродкаў рытмічнай выразнасці. На канкрэтны рытм вершаванага твора вялікі ўплыў аказваюць наяўнасць у ім [[slounik>пірыхій|пірыхіяў]], [[slounik>спандэй|спандэяў]], [[slounik>пераакцэнтуацыя|пераакцэнтуацыі]], міжрадковых пераносаў ([[slounik>анжамбеман|анжамбеманаў]]) і інш.\\
+Для выяўлення пэўнай думкі, падкрэслення асобных слоў і словазлучэнняў паэт звяртаецца і да іншых сродкаў рытмічнай выразнасці. На канкрэтны рытм вершаванага твора вялікі ўплыў аказваюць наяўнасць у ім [[слоўнік/пірыхій|пірыхіяў]], [[слоўнік/спандэй|спандэяў]], [[слоўнік/пераакцэнтуацыя|пераакцэнтуацыі]], міжрадковых пераносаў ([[слоўнік/анжамбеман|анжамбеманаў]]) і інш.\\
-Як дапаможныя рытмастваральныя кампаненты успрымаюцца даволі частыя ў паэтычнай практыцы апошняга часу **сцяжэнні** або (радзей) **расцяжэнні стопаў** у сілаба-танічным ці танічным ([[slounik>дольнік|дольнік]]) вершаванні, калі ў асобных стопах выпадаюць адзін ці два ненаціскныя склады або з’яўляецца «лішні» склад. Так, у наступным прыкладзе з верша [[litpers>генадзь-бураўкін|Генадзя Бураўкіна]] «…...Патухаюць, цямнеюць высі» сцяжэнні прысутнічаюць у другіх (па парадку) стопах першага і чацвёртага радкоў і ў трэцяй — другога:
+Як дапаможныя рытмастваральныя кампаненты успрымаюцца даволі частыя ў паэтычнай практыцы апошняга часу **сцяжэнні** або (радзей) **расцяжэнні стопаў** у сілаба-танічным ці танічным ([[слоўнік/дольнік|дольнік]]) вершаванні, калі ў асобных стопах выпадаюць адзін ці два ненаціскныя склады або з’яўляецца «лішні» склад. Так, у наступным прыкладзе з верша [[постаці/генадзь-бураўкін|Генадзя Бураўкіна]] «…...Патухаюць, цямнеюць высі» сцяжэнні прысутнічаюць у другіх (па парадку) стопах першага і чацвёртага радкоў і ў трэцяй — другога:
 Гэта я з табой вечарую,\\
@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 \\
-Нярэдка сустракаюцца і **сцяжэнне** або **расцяжэнне** (радзей) **вершарадоў**, пры якіх [[slounik>памер-вершаваны|вершаваны памер]] у асобных вершарадах спарадычна скарачаецца або павялічваецца на адну ці некалькі стопаў. Зразумела, гэта выклікана жаданнем паэта звярнуць увагу на пэўныя, рытмічна выдзеленыя, словы, а тым самым — і на думкі, эмоцыі, што гэтымі словамі выяўляюцца. Дадзеная рытмічная з’ява сваёй функцыяй нагадвае разбіўку вершарадоў на паўрадкоўі або асобныя радкі і запіс іх ці радок пад радком, ці «лесвіцай Маякоўскага», ці нейкім іншым спосабам. Вось прыклады сцяжэння вершарада — ажно да асобнага слова:
+Нярэдка сустракаюцца і **сцяжэнне** або **расцяжэнне** (радзей) **вершарадоў**, пры якіх [[слоўнік/памер-вершаваны|вершаваны памер]] у асобных вершарадах спарадычна скарачаецца або павялічваецца на адну ці некалькі стопаў. Зразумела, гэта выклікана жаданнем паэта звярнуць увагу на пэўныя, рытмічна выдзеленыя, словы, а тым самым — і на думкі, эмоцыі, што гэтымі словамі выяўляюцца. Дадзеная рытмічная з’ява сваёй функцыяй нагадвае разбіўку вершарадоў на паўрадкоўі або асобныя радкі і запіс іх ці радок пад радком, ці «лесвіцай Маякоўскага», ці нейкім іншым спосабам. Вось прыклады сцяжэння вершарада — ажно да асобнага слова:
 Жывучы на чужыне, быць можа, няслушна,\\
@@ Радок 38: / Радок 38: @@
 Сэрца.\\
-([[litpers>васіль-зуёнак|Васіль Зуёнак]]. «[[bellit>васіль-зуёнак/васіль-зуёнак-сон|Сон]]»)
+([[постаці/васіль-зуёнак|Васіль Зуёнак]]. «[[творы/васіль-зуёнак/васіль-зуёнак-сон|Сон]]»)
 \\
@@ Радок 50: / Радок 50: @@
 \\
-Часам сярод дапаможных рытмастваральных кампанентаў сустракаюцца і іншыя спосабы рытміка-лагічнага выдзялення слоў ці асобных выразаў — ажно да іх графічнага падкрэслення на пісьме (тлустым шрыфтом або курсівам). Так, у прыватнасці, паступаў [[litpers>уладзімір-караткевіч|Уладзімір Караткевіч]]:
+Часам сярод дапаможных рытмастваральных кампанентаў сустракаюцца і іншыя спосабы рытміка-лагічнага выдзялення слоў ці асобных выразаў — ажно да іх графічнага падкрэслення на пісьме (тлустым шрыфтом або курсівам). Так, у прыватнасці, паступаў [[постаці/уладзімір-караткевіч|Уладзімір Караткевіч]]:
 «На Беларусі Бог жыве», —\\
@@ Радок 72: / Радок 72: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[slounik>рытм]]
+  * [[слоўнік/рытм]]