~~META:
title = Пяціскладовік
&keywords = пяціскладовік
&abstract = Што такое пяціскладовік? Асаблівасці і прыклады пяціскладовікаў
&iftrue = nan
~~

====== Пяціскладовік ======
Пяціскладовік — [[слоўнік/акцэнтна-складовы-верш|акцэнтна-складовы верш]] з адным ці двума акцэнтамі. У беларускай паэзіі ([[постаці/францішак-багушэвіч|Францішак Багушэвіч]], [[постаці/адам-гурыновіч|Адам Гурыновіч]], [[постаці/янка-купала|Янка Купала]], [[постаці/якуб-колас|Якуб Колас]] і інш.) з’явіўся пад уплывам творчасці рускага паэта ХІХ ст. А. Кальцова. Вось некалькі ўзораў такога верша:

Ох ты, бор, мой бор,\\
Бор сасновенькі,\\
Ты з каторых пор\\
Шуміш, родненькі.\\
([[творы/адам-гурыновіч/адам-гурыновіч-бор|Адам Гурыновіч. «Бор»]])\\
\\
Дуб ты, дуб стары,\\
Сын вякоў сівых!\\
Многа бур ты знёс\\
На вяку сваім!\\
(Якуб Колас. «Дуб»)

\\
У выпадку, калі радкі верша складаюцца з аднаго самастойнага слова ці слова самастойнага і дапаможнага (злучніка, прыназоўніка, выклічніка), пяціскладовік можна інтэрпрэтавацца і як пяціскладовая стапа [[слоўнік/сілаба-танічнае-вершаванне|сілаба-танічнага]] верша з націскам на трэцім (часам — на першым ці пятым) складзе — **пентон** (ад грэч. pente — пяць), альбо [[слоўнік/анапест|анапест]] з дактылічнай [[слоўнік/клаўзула|клаўзулай]]. Напрыклад:

Усяночная\\
Велікодная\\
Непраглядная\\
Распасцёрлася\\
(Янка Купала. «Усяночная»)

\\
Генетычна пяціскладовік вядзе сваю радаслоўную з агульнаславянскага 10-складовіка. Сваю сувязь з апошнім ён захаваў да гэтага часу. Пра што, у прыватнасці, сведыць дзесяціскладовы верш "Дзяўчына" [[творы/ларыса-геніюш/творчасць-ларысы-геніюш|Ларысы Геніюш]], у якім [[слоўнік/цэзура|цэзура]] дзеліць кожны радок на два пентоны:

Не пакінула%%//%% ракі Нёмана,\\
Ні лясоў сваіх %%//%% з ціхім гоманам.\\
Сяла роднага, %%//%% краю мілага,\\
Каб быць паняю, %%//%% не пакінула.