Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- слоўнік:песня [2025/08/23 15:40] – vedybeadmin
+++ слоўнік:песня [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Песня ======
-Песня - вершаваны твор пераважна лірычнага або [[slounik>ліра-эпічныя-жанры|ліра-эпічнага]] характару меладычны па свайму інтанацыйнаму малюнку і прызначаны для спявання.\\
+Песня - вершаваны твор пераважна лірычнага або [[слоўнік/ліра-эпічныя-жанры|ліра-эпічнага]] характару меладычны па свайму інтанацыйнаму малюнку і прызначаны для спявання.\\
 Вылучаюцца два віды песні - народныя і літаратурныя.\\
-**Народныя песні** (у шырокім сэнсе) бываюць: эпічныя ([[slounik>быліна|быліны]], [[slounik>дума|думы]], гістарычныя песні), ліра-эпічныя ([[slounik>балада|балады]], [[slounik>галашэнні|галашэнні]]), ліра-драматычныя (карагодныя, гульнёвыя, [[slounik>прыпеўка|прыпеўкі]]) і лірычныя. Лірычныя песні, у якіх ідэйна-эмацыянальнае стаўленне да тых ці іншых падзей, найбольш пашыраны ў фальклоры і маюць мноства жанравых разнавіднасцяў.\\
+**Народныя песні** (у шырокім сэнсе) бываюць: эпічныя ([[слоўнік/быліна|быліны]], [[слоўнік/дума|думы]], гістарычныя песні), ліра-эпічныя ([[слоўнік/балада|балады]], [[слоўнік/галашэнні|галашэнні]]), ліра-драматычныя (карагодныя, гульнёвыя, [[слоўнік/прыпеўка|прыпеўкі]]) і лірычныя. Лірычныя песні, у якіх ідэйна-эмацыянальнае стаўленне да тых ці іншых падзей, найбольш пашыраны ў фальклоры і маюць мноства жанравых разнавіднасцяў.\\
-Так, да каляндарна-абрадавых песняў, выкананне якіх прымеркавана да пэўных свят або пораў года, адносяцца: [[slounik>калядка|калядкі]], шчадроўкі, масленічныя, [[slounik>вяснянкі|вяснянкі]], [[slounik>валачобныя-песні|валачобныя]], юраўскія, [[slounik>купальскія-песні|купальскія]], пятроўскія, жніўныя, [[slounik>восеньскія-песні|восеньскія]]. Сямейна-абрадавыя песні уключаюць цыклы хрэсьбінных і [[slounik>вясельныя-песні|вясельных песень]]; сацыяльна-бытавыя і сямейна-бытавыя складаюцца з антыпрыгонніцкіх, рабочых, рэвалюцыйных, батрацкіх, чумацкіх, пастухоўскіх, рэкруцкіх і салдацкіх, песняў пра жаночую долю і інш. Шчырасцю пачуцця, багаццем вобразна-выяўленчых сродкаў вылучаюцца беларускія любоўныя песні. Дасціпнасць, мяккі гумар, тонкая назіральнасць характэрны для песняў жартоўных. Бадай. няма больш або менш значнай падзеі ў духоўным жыцці беларусаў, якая не знайшла б адлюстравання ў задушэўнай народнай песні.\\
+Так, да каляндарна-абрадавых песняў, выкананне якіх прымеркавана да пэўных свят або пораў года, адносяцца: [[слоўнік/калядка|калядкі]], шчадроўкі, масленічныя, [[слоўнік/вяснянкі|вяснянкі]], [[слоўнік/валачобныя-песні|валачобныя]], юраўскія, [[слоўнік/купальскія-песні|купальскія]], пятроўскія, жніўныя, [[слоўнік/восеньскія-песні|восеньскія]]. Сямейна-абрадавыя песні уключаюць цыклы хрэсьбінных і [[слоўнік/вясельныя-песні|вясельных песень]]; сацыяльна-бытавыя і сямейна-бытавыя складаюцца з антыпрыгонніцкіх, рабочых, рэвалюцыйных, батрацкіх, чумацкіх, пастухоўскіх, рэкруцкіх і салдацкіх, песняў пра жаночую долю і інш. Шчырасцю пачуцця, багаццем вобразна-выяўленчых сродкаў вылучаюцца беларускія любоўныя песні. Дасціпнасць, мяккі гумар, тонкая назіральнасць характэрны для песняў жартоўных. Бадай. няма больш або менш значнай падзеі ў духоўным жыцці беларусаў, якая не знайшла б адлюстравання ў задушэўнай народнай песні.\\
-Пазнейшымі па часе ўзнікнення з'яўляюцца **песні літаратурныя**. Адна са своеасаблівасцей іх у тым, што, у адрозненне ад народных, тэкст у іх узнікае раней за музычны напеў і часам існуе сам па сабе. У залежнасці ад тэматычных асаблівасцей і прызначэння літаратурныя песні падзяляюцца ня патрыятычныя, грамадзянскія, лірычныя, жартоўныя, на такія жанры, як гімн, марш, раманс, [[slounik>баркарола|баркарола]], серэнада і інш. Для літаратурных песняў характэрная меладычнасць, адсутнасць ускладнёных тропаў, падзел на строфы, наяўнасць прыпеву (страфа з некалькіх радкоў, што паўтараюцца праз пэўную колькасць куплетаў песні).\\
+Пазнейшымі па часе ўзнікнення з'яўляюцца **песні літаратурныя**. Адна са своеасаблівасцей іх у тым, што, у адрозненне ад народных, тэкст у іх узнікае раней за музычны напеў і часам існуе сам па сабе. У залежнасці ад тэматычных асаблівасцей і прызначэння літаратурныя песні падзяляюцца ня патрыятычныя, грамадзянскія, лірычныя, жартоўныя, на такія жанры, як гімн, марш, раманс, [[слоўнік/баркарола|баркарола]], серэнада і інш. Для літаратурных песняў характэрная меладычнасць, адсутнасць ускладнёных тропаў, падзел на строфы, наяўнасць прыпеву (страфа з некалькіх радкоў, што паўтараюцца праз пэўную колькасць куплетаў песні).\\
-Самымі раннімі па часе ўзнікнення беларускімі літаратурнымі песнямі былі духоўныя (царкоўныя) песні, якія падчас выконвалі ролю дзейснага сродку ў рэлігійным змаганні. Да ліку іх, у прыватнасці, адносіцца антыуніяцкая песня [[творы/іншае/афанасій-філіповіч|Афанасія Філіповіча]] "Даруй пакой царкве сваёй, Хрысце Божа", што ўвайшла (разам з нотным запісам мелодыі) у яго "Дыярыуш" (1646). Тэксты, разлічаныя ня музычнае выкананне, пісалі беларускія паэты XІX ст. [[litpers>ян-чачот|Ян Чачот]] ("Быў я колісь кавалём", "Плакала бяроза ды гаварыла"), [[litpers>ян-баршчэўскі|Ян Баршчэўскі]] ([[творы/ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-гарэліца|"Гарэліца"]], "[[творы/ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-дзеванька|Дзеванька]]"). У свае п'есы, вершаваныя аповесці і апавяданні [[litpers>вінцэнт-дунін-марцінкевіч|Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч]] уключыў шмат народных або ўласных песняў, напісаных па ўзору фальклорных. [[litpers>францішак-багушэвіч|Францішак Багушэвіч]] стварыў вершаваны цыкл з 10 твораў, які назваў "Песні". Сюды ўвайшлі песні самых розных жанравых разнавіднасцяў - элегічныя ("Удава", "Хмара"), жартоўныя ("Сватаны", "Сватаная"), сатырычныя ("[[творы/францішак-багушэвіч/францішак-багушэвіч-песня|Песня]]"), [[slounik>калыханка|калыханка]] ("[[творы/францішак-багушэвіч/францішак-багушэвіч-калыханка|Калыханка]]") і інш.\\
+Самымі раннімі па часе ўзнікнення беларускімі літаратурнымі песнямі былі духоўныя (царкоўныя) песні, якія падчас выконвалі ролю дзейснага сродку ў рэлігійным змаганні. Да ліку іх, у прыватнасці, адносіцца антыуніяцкая песня [[творы/іншае/афанасій-філіповіч|Афанасія Філіповіча]] "Даруй пакой царкве сваёй, Хрысце Божа", што ўвайшла (разам з нотным запісам мелодыі) у яго "Дыярыуш" (1646). Тэксты, разлічаныя ня музычнае выкананне, пісалі беларускія паэты XІX ст. [[постаці/ян-чачот|Ян Чачот]] ("Быў я колісь кавалём", "Плакала бяроза ды гаварыла"), [[постаці/ян-баршчэўскі|Ян Баршчэўскі]] ([[творы/ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-гарэліца|"Гарэліца"]], "[[творы/ян-баршчэўскі/ян-баршчэўскі-дзеванька|Дзеванька]]"). У свае п'есы, вершаваныя аповесці і апавяданні [[постаці/вінцэнт-дунін-марцінкевіч|Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч]] уключыў шмат народных або ўласных песняў, напісаных па ўзору фальклорных. [[постаці/францішак-багушэвіч|Францішак Багушэвіч]] стварыў вершаваны цыкл з 10 твораў, які назваў "Песні". Сюды ўвайшлі песні самых розных жанравых разнавіднасцяў - элегічныя ("Удава", "Хмара"), жартоўныя ("Сватаны", "Сватаная"), сатырычныя ("[[творы/францішак-багушэвіч/францішак-багушэвіч-песня|Песня]]"), [[слоўнік/калыханка|калыханка]] ("[[творы/францішак-багушэвіч/францішак-багушэвіч-калыханка|Калыханка]]") і інш.\\
-Асаблівае пашырэнне літаратурная песня атрымала з пачатку ХХ ст., калі надзвычай папулярнымі сталі песні маршавыя, гімнавыя ("Інтэрнацыянал" Э. Пацье, "Варшавянка" Г. Кржыжаноўскага, "А хто там ідзе?", [[творы/янка-купала/янка-купала-нашай-ніве|"Не загаснуць зоркі ў небе"]], цыкл "Ваяцкіх песняў" [[litpers>янка-купала-коратка|Янкі Купалы]]). Сапраўды ўсенародны характар набылі многія песні на словы Янкі Купалы ("[[творы/янка-купала/янка-купала-явар-і-каліна|Явар і каліна]]", "Шумныя бярозы", "[[творы/янка-купала/янка-купала-спадчына|Спадчына]]"), Макіма Багдановіча ("[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-слуцкія-ткачыхі|Слуцкія ткачыхі]]", "Зорка Венера", "Вераніка"), Якуба Коласа ("[[творы/якуб-колас/якуб-колас-мой-родны-кут-як-ты-мне-мілы|Мой родны кут]]"), К. Буйло ("Люблю наш край..."), [[litpers>наталля-арсеннева|Наталлі Арсенневай]] ("Магутны Божа"), А. Русака ("Бывайце здаровы", "Лясная песня"), А. Астрэйкі ("Песня пра Нёман"), [[litpers>алесь-бачыла|Алеся Бачылы]] ("[[творы/алесь-бачыла/алесь-бачыла-радзіма-мая-дарагая|Радзіма мая дарагая]]"), [[litpers>вера-вярба|Веры Вярбы]] ("[[творы/вера-вярба/вера-вярба-ручнікі|Ручнікі]]") і інш.\\
+Асаблівае пашырэнне літаратурная песня атрымала з пачатку ХХ ст., калі надзвычай папулярнымі сталі песні маршавыя, гімнавыя ("Інтэрнацыянал" Э. Пацье, "Варшавянка" Г. Кржыжаноўскага, "А хто там ідзе?", [[творы/янка-купала/янка-купала-нашай-ніве|"Не загаснуць зоркі ў небе"]], цыкл "Ваяцкіх песняў" [[постаці/янка-купала-коратка|Янкі Купалы]]). Сапраўды ўсенародны характар набылі многія песні на словы Янкі Купалы ("[[творы/янка-купала/янка-купала-явар-і-каліна|Явар і каліна]]", "Шумныя бярозы", "[[творы/янка-купала/янка-купала-спадчына|Спадчына]]"), Макіма Багдановіча ("[[творы/максім-багдановіч/максім-багдановіч-слуцкія-ткачыхі|Слуцкія ткачыхі]]", "Зорка Венера", "Вераніка"), Якуба Коласа ("[[творы/якуб-колас/якуб-колас-мой-родны-кут-як-ты-мне-мілы|Мой родны кут]]"), К. Буйло ("Люблю наш край..."), [[постаці/наталля-арсеннева|Наталлі Арсенневай]] ("Магутны Божа"), А. Русака ("Бывайце здаровы", "Лясная песня"), А. Астрэйкі ("Песня пра Нёман"), [[постаці/алесь-бачыла|Алеся Бачылы]] ("[[творы/алесь-бачыла/алесь-бачыла-радзіма-мая-дарагая|Радзіма мая дарагая]]"), [[постаці/вера-вярба|Веры Вярбы]] ("[[творы/вера-вярба/вера-вярба-ручнікі|Ручнікі]]") і інш.\\
-Сваё развіццё беларуская песня атрымала ў творчасці [[творы/пятрусь-броўка/творчасць-петруся-броўкі|Петруся Броўкі]], [[litpers>аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]], [[litpers>максім-танк|Максіма Танка]], [[litpers>генадзь-бураўкін|Генадзя Бураўкіна]], [[litpers>ніл-гілевіч|Ніла Гілевіча]], [[творы/леанід-дранько-майсюк/творчасць-леаніда-дранько-майсюка|Леаніда Дранько-Майсюка]], Алега Лойкі, Уладзіміра Някляева і інш. З'явіліся паэты-песеннікі, якія спецыяльна пішуць тэксты для песняў (М. Анемпадыстаў, Алесь Бадак, А. Дзеружынскі, У. Карызна, А. Лягчылаў, Л. Пранчак, І. Скурко і інш.).\\
+Сваё развіццё беларуская песня атрымала ў творчасці [[творы/пятрусь-броўка/творчасць-петруся-броўкі|Петруся Броўкі]], [[постаці/аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]], [[постаці/максім-танк|Максіма Танка]], [[постаці/генадзь-бураўкін|Генадзя Бураўкіна]], [[постаці/ніл-гілевіч|Ніла Гілевіча]], [[творы/леанід-дранько-майсюк/творчасць-леаніда-дранько-майсюка|Леаніда Дранько-Майсюка]], Алега Лойкі, Уладзіміра Някляева і інш. З'явіліся паэты-песеннікі, якія спецыяльна пішуць тэксты для песняў (М. Анемпадыстаў, Алесь Бадак, А. Дзеружынскі, У. Карызна, А. Лягчылаў, Л. Пранчак, І. Скурко і інш.).\\
 Сапраўдныя крылы песням даюць кампазітары-песеннікі, сярод якіх асаблівай увагай да беларускай песеннай паэзіі вызначыліся М. Аладаў, У. Алоўнікаў, Н. Сакалоўскі, Ю. Семяняка, А. Туранкоў, І. Лучанок, Э. Ханок, Л. Захлеўны, Э. Зарыцкі, І. Кузняцоў, М. Куліковіч-Шчаглоў, М. Пятрэнка, М. Равенскі, Я. Цікоцкі і інш. Узнік асобны жанр - бардаўская песня. **Барды** - аўтары слоў і мелодый і адначасова выканаўцы песні (пераважна пад уласную гітару). Сярод іх вылучаюцца [[творы/эдуард-акулін/творчасць-эдуарда-акуліна|Эдуард Акулін]], А. Атаманаў, А. Камоцкі, В. Мельнікаў, В. Цярэшчанка і інш. Папулярнасці народных і літаратурных песняў спрыяюць лепшыя народныя і прафесійныя хоры (Дзяржаўная харавая капэла імя Р. Шырмы, Дзяржаўны народны хор імя Г. Цітовіча і інш.), вакальна-інструментальныя ансамблі ("Песняры", "Верасы", "Сябры", "Палац", "Свята", "Стары Ольса", "Крама", "Купалінка", "NRM", "Медуніца" і інш.).
@@ Радок 21: / Радок 21: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[slounik>валачобныя-песні]]
+  * [[слоўнік/валачобныя-песні]]
-  * [[slounik>восеньскія-песні]]
+  * [[слоўнік/восеньскія-песні]]
   * [[творы/ян-чачот/ян-чачот-песні-і-балады]]
-  * [[slounik>вайсковыя-песні]]
+  * [[слоўнік/вайсковыя-песні]]
-  * [[slounik>вясельныя-песні]]
+  * [[слоўнік/вясельныя-песні]]