Інструменты карыстальніка

Інструменты сайта


слоўнік:наватвор

Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

Спасылка на гэта параўнанне

Папярэдняя версія справа і злеваПапярэдняя версія
Наступная версія
Папярэдняя версія
слоўнік:наватвор [2025/08/23 15:40] vedybeadminслоўнік:наватвор [2025/08/23 15:55] (бягучы) vedybeadmin
Радок 7: Радок 7:
  
 ====== Наватвор ====== ====== Наватвор ======
-Наватвор — новае слова або моўны зварот, якія ўжываюцца ў мастацкім творы з мэтай свежага і яскравага выражэння стылістычных эфектаў і [[slounik>дэталь-мастацкая|мастацкіх дэталяў]].+Наватвор — новае слова або моўны зварот, якія ўжываюцца ў мастацкім творы з мэтай свежага і яскравага выражэння стылістычных эфектаў і [[слоўнік/дэталь-мастацкая|мастацкіх дэталяў]].
  
 У стварэнні наватвораў пісьменнікі наследуюць традыцыю вуснай народнай творчасці, якая ведае надзвычай арыгінальныя словы-наватворы. Вось некалькі прыкладаў з беларускіх прыказак і прымавак: На аднаго кусайла па тры сярбайлы. Перасуха ў недасухі сена пазычае. Ні скакун, ні граюн, а ў куточку сядун. Любіш быць узяхам, любі быць і аддахам. Ляжай ляжыць, а доля бяжыць.\\ У стварэнні наватвораў пісьменнікі наследуюць традыцыю вуснай народнай творчасці, якая ведае надзвычай арыгінальныя словы-наватворы. Вось некалькі прыкладаў з беларускіх прыказак і прымавак: На аднаго кусайла па тры сярбайлы. Перасуха ў недасухі сена пазычае. Ні скакун, ні граюн, а ў куточку сядун. Любіш быць узяхам, любі быць і аддахам. Ляжай ляжыць, а доля бяжыць.\\
-Вялікім майстрам наватвораў быў [[litpers>янка-купала|Янка Купала]]. Ён уводзіў у паэтычную мову рэдкія, у тым ліку і дыялектныя, словы і ствараў новыя (скурганіць, нязгледны, крыліцца, вечнабыт, праяснасць, мазольнік, небазор, харашыць, прагледзіста, чужыншчына, прасветач).\\ +Вялікім майстрам наватвораў быў [[постаці/янка-купала|Янка Купала]]. Ён уводзіў у паэтычную мову рэдкія, у тым ліку і дыялектныя, словы і ствараў новыя (скурганіць, нязгледны, крыліцца, вечнабыт, праяснасць, мазольнік, небазор, харашыць, прагледзіста, чужыншчына, прасветач).\\ 
-Наватворы сустракаюцца ў [[litpers>якуб-колас|Якуба Коласа]] (гучнабежны, неабнімны), П. Труса (веснаплынь, бурлівіць, ірдзень-агні), [[litpers>уладзімір-хадыка|Уладзіміра Хадыкі]] (буравей), [[litpers>язэп-пушча|Язэпа Пушчы]] (сонцаквет), [[litpers>пімен-панчанка|Пімена Панчанкі]] (словапад, аўтатабун, арахоўна, грыбна), [[litpers>аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]] (земляўздрыг, нехацімец), М. Лужаніна (бензапой), А. Зарыцкага (высінь, парыўчы, лючэй, балючэй), С. Законнікава (аэрафея), В. Коўтун (зязюліцца), А. Каско (раскішэніцца), іншых паэтаў, найбольш часта — у [[litpers>максім-танк|Максіма Танка]] (небасяжны, адумыславаты, блакітнець, вершаруб, развясніцца, умаіць, маланкагромны, створца), Васіля Зуёнка (прыпірышча, напяхцерыць, увішніца, лядня, пярэстар, надозімкам), [[творы/ніна-мацяш/творчасць-ніны-мацяш|Ніны Мацяш]] (шчасцятворны, адважнік, адтаемніць, упаляванак, салодкагорлы, мэтаносна, выхварыць, панянькаваць, звішнявелы). Аднак, відавочна, ніхто з сучасных беларускіх паэтаў не можа паспрачацца з [[litpers>рыгор-барадулін|Рыгорам Барадуліным]] у майстэрстве словаўтварэння і частаце выкарыстання наватвораў. Іх у яго, як і ў Янкі Купалы, — дзесяткі: нашчыць, надзеіць, травець, славяніцца, нявесціцца, нарачонка, узімелы, авіябальшак, жабяняты, купаляняты, імглатэрапія, першаснег, крэслацёр, змарнатравіць, мройнавокі, шалёнагубы, упрыхруску, ведзьмаваць, суравейна, самнасамна і г. д.\\+Наватворы сустракаюцца ў [[постаці/якуб-колас|Якуба Коласа]] (гучнабежны, неабнімны), П. Труса (веснаплынь, бурлівіць, ірдзень-агні), [[постаці/уладзімір-хадыка|Уладзіміра Хадыкі]] (буравей), [[постаці/язэп-пушча|Язэпа Пушчы]] (сонцаквет), [[постаці/пімен-панчанка|Пімена Панчанкі]] (словапад, аўтатабун, арахоўна, грыбна), [[постаці/аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]] (земляўздрыг, нехацімец), М. Лужаніна (бензапой), А. Зарыцкага (высінь, парыўчы, лючэй, балючэй), С. Законнікава (аэрафея), В. Коўтун (зязюліцца), А. Каско (раскішэніцца), іншых паэтаў, найбольш часта — у [[постаці/максім-танк|Максіма Танка]] (небасяжны, адумыславаты, блакітнець, вершаруб, развясніцца, умаіць, маланкагромны, створца), Васіля Зуёнка (прыпірышча, напяхцерыць, увішніца, лядня, пярэстар, надозімкам), [[творы/ніна-мацяш/творчасць-ніны-мацяш|Ніны Мацяш]] (шчасцятворны, адважнік, адтаемніць, упаляванак, салодкагорлы, мэтаносна, выхварыць, панянькаваць, звішнявелы). Аднак, відавочна, ніхто з сучасных беларускіх паэтаў не можа паспрачацца з [[постаці/рыгор-барадулін|Рыгорам Барадуліным]] у майстэрстве словаўтварэння і частаце выкарыстання наватвораў. Іх у яго, як і ў Янкі Купалы, — дзесяткі: нашчыць, надзеіць, травець, славяніцца, нявесціцца, нарачонка, узімелы, авіябальшак, жабяняты, купаляняты, імглатэрапія, першаснег, крэслацёр, змарнатравіць, мройнавокі, шалёнагубы, упрыхруску, ведзьмаваць, суравейна, самнасамна і г. д.\\
 Вось некаторыя прыклады выкарыстання наватвораў у паэзіі: Вось некаторыя прыклады выкарыстання наватвораў у паэзіі:
  
Радок 26: Радок 26:
 Пазапаліла лотаць ліхтары,\\ Пазапаліла лотаць ліхтары,\\
 Сон-снегавік званкі наладзіў раннія...\\ Сон-снегавік званкі наладзіў раннія...\\
-([[litpers>васіль-зуёнак|Васіль Зуёнак]]. «... Нібы за стол бяседны»)\\+([[постаці/васіль-зуёнак|Васіль Зуёнак]]. «... Нібы за стол бяседны»)\\
 \\ \\
 Бываюць дні без шчасця,\\ Бываюць дні без шчасця,\\
слоўнік/наватвор.1755963638.txt.gz · Апошнія змены: 2025/08/23 15:40 — vedybeadmin

Donate Powered by PHP Valid HTML5 Valid CSS Driven by DokuWiki