Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- слоўнік:метрыка [2025/08/22 11:14] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ слоўнік:метрыка [2025/08/23 16:01] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 ====== Метрыка ======
-Метрыка (ад грэч. metrіkos — размераны) — раздзел [[slounik>вершазнаўства|вершазнаўства]], які вывучае характар вершавання ў якой-небудзь літаратуры ці ў творчасці нейкага паэта.\\
+Метрыка (ад грэч. metrіkos — размераны) — раздзел [[слоўнік/вершазнаўства|вершазнаўства]], які вывучае характар вершавання ў якой-небудзь літаратуры ці ў творчасці нейкага паэта.\\
-Так, метрыка беларускага верша ўключае ў сябе ўсе віды і формы танічнага, сілабічнага, сілаба-танічнага і [[slounik>свабодны-верш-верлібр|свабоднага вершаў]], якія існавалі ці існуюць у паэзіі на беларускай мове, і ў першую чаргу — разнастайныя [[slounik>метр|метры]], якія ў сучасным вершазнаўстве часам падзяляюць на **класічныя** ([[slounik>ямб|ямб]], [[slounik>харэй|харэй]], [[slounik>дактыль|дактыль]], [[slounik>анапест|анапест]], [[slounik>амфібрахій|амфібрахій]]) і **некласічныя** ([[slounik>лагаэд|лагаэд]], двух- і трохскладовікі з пераменнай [[slounik>анакруза|анакрузай]], [[slounik>акцэнтна-складовы-верш|акцэнтна-складовы]] і [[slounik>акцэнтны-чыста-танічны-верш|акцэнтны верш]], [[slounik>дольнік|дольнік]], [[slounik>тактавік|тактавік]]).\\
+Так, метрыка беларускага верша ўключае ў сябе ўсе віды і формы танічнага, сілабічнага, сілаба-танічнага і [[слоўнік/свабодны-верш-верлібр|свабоднага вершаў]], якія існавалі ці існуюць у паэзіі на беларускай мове, і ў першую чаргу — разнастайныя [[слоўнік/метр|метры]], якія ў сучасным вершазнаўстве часам падзяляюць на **класічныя** ([[слоўнік/ямб|ямб]], [[слоўнік/харэй|харэй]], [[слоўнік/дактыль|дактыль]], [[слоўнік/анапест|анапест]], [[слоўнік/амфібрахій|амфібрахій]]) і **некласічныя** ([[слоўнік/лагаэд|лагаэд]], двух- і трохскладовікі з пераменнай [[слоўнік/анакруза|анакрузай]], [[слоўнік/акцэнтна-складовы-верш|акцэнтна-складовы]] і [[слоўнік/акцэнтны-чыста-танічны-верш|акцэнтны верш]], [[слоўнік/дольнік|дольнік]], [[слоўнік/тактавік|тактавік]]).\\
-Сукупнасць метраў і вершаваных памераў, якімі карыстаецца паэт, утварае яго **метрычны рэпертуар**. У асобных вершатворцаў ён даволі вялікі. Так, [[litpers>якуб-колас|Якуб Колас]] выкарыстаў 182 памеры (тут і далей падлікі I. Ралько і В. Славецкага). Класічныя метры ў метрычным рэпертуары народнага паэта Беларусі складаюць абсалютную большасць (96,5%), як, дарэчы, і ў многіх іншых беларускіх паэтаў: у [[litpers>янка-купала|Янкі Купалы]] — 89%, [[litpers>змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]] — 83%, [[bellit>максім-багдановіч/творчасць-максіма-багдановіча|Максіма Багдановіча]] — 81% (для параўнання: у А. Пушкіна — 96%, М. Лермантава — 98%).\\
+Сукупнасць метраў і вершаваных памераў, якімі карыстаецца паэт, утварае яго **метрычны рэпертуар**. У асобных вершатворцаў ён даволі вялікі. Так, [[постаці/якуб-колас|Якуб Колас]] выкарыстаў 182 памеры (тут і далей падлікі I. Ралько і В. Славецкага). Класічныя метры ў метрычным рэпертуары народнага паэта Беларусі складаюць абсалютную большасць (96,5%), як, дарэчы, і ў многіх іншых беларускіх паэтаў: у [[постаці/янка-купала|Янкі Купалы]] — 89%, [[постаці/змітрок-бядуля|Змітрака Бядулі]] — 83%, [[творы/максім-багдановіч/творчасць-максіма-багдановіча|Максіма Багдановіча]] — 81% (для параўнання: у А. Пушкіна — 96%, М. Лермантава — 98%).\\
-Звычайна ў паэтаў пераважаюць творы **монаметрычныя**, што напісаны адным [[slounik>памер-вершаваны|вершаваным памерам]] (чатырохстопным ямбам — Я4, трохстопным харэем — Х3, двухстопным амфібрахіем — Ам2, трохстопным дактылем — Д3, чатырохстопным анапестам — Ан4 і г. д.). Такіх твораў, напрыклад, у Якуба Коласа — 94,6%, Змітрака Бядулі — 94,7%, Янкі Купалы — 97,7%, Максіма Багдановіча — 99,3% (для параўнання: у А. Блока — 97,6%, В. Брусава — 97,4%). Аднак сустракаюцца і творы **поліметрычныя**, у якіх выкарыстаны два і больш вершаваныя памеры, розныя метры. Так, у Якуба Коласа 36 такіх твораў, або 5,4%. Ёсць такія поліметрычныя творы ў Янкі Купалы (2,3%), Максіма Багдановіча (0,7%).\\
+Звычайна ў паэтаў пераважаюць творы **монаметрычныя**, што напісаны адным [[слоўнік/памер-вершаваны|вершаваным памерам]] (чатырохстопным ямбам — Я4, трохстопным харэем — Х3, двухстопным амфібрахіем — Ам2, трохстопным дактылем — Д3, чатырохстопным анапестам — Ан4 і г. д.). Такіх твораў, напрыклад, у Якуба Коласа — 94,6%, Змітрака Бядулі — 94,7%, Янкі Купалы — 97,7%, Максіма Багдановіча — 99,3% (для параўнання: у А. Блока — 97,6%, В. Брусава — 97,4%). Аднак сустракаюцца і творы **поліметрычныя**, у якіх выкарыстаны два і больш вершаваныя памеры, розныя метры. Так, у Якуба Коласа 36 такіх твораў, або 5,4%. Ёсць такія поліметрычныя творы ў Янкі Купалы (2,3%), Максіма Багдановіча (0,7%).\\
-У XIX ст. узнікла **параўнальная** метрыка, прадметам якой стала супастаўленне [[slounik>сістэма-вершавання|сістэм вершавання]] і асобных метраў у розных нацыянальных паэзіях.\\
+У XIX ст. узнікла **параўнальная** метрыка, прадметам якой стала супастаўленне [[слоўнік/сістэма-вершавання|сістэм вершавання]] і асобных метраў у розных нацыянальных паэзіях.\\
 Навуковае вывучэнне метрыкі беларускага верша пачалося толькі ў другой палове ХХ ст. Статыстычныя табліцы наяўнасці вершаваных памераў у творах Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча і некаторых іншых беларускіх паэтаў прывёў М. Грынчык у сваім даследаванні «Шляхі беларускага вершаскладання» (Мн., 1973). І. Ралько ўдакладніў некаторыя лічбы М. Грынчыка, а таксама склаў поўны «Метрычны даведнік да вершаў Максіма Багдановіча» (у кн.: Вершаскладанне: Даследаванні і матэрыялы. Мн., 1977).\\
 Метрыка беларускага верша, асабліва сучаснага, яшчэ чакае сваіх зацікаўленых даследчыкаў.