Інструменты карыстальніка

Інструменты сайта


слоўнік:клаўзула

Гэта старая версія дакумента!


Клаўзула

Клаўзула (ад лац. clausula — заключэнне) — заключныя склады вершаванага радка пасля апошняга націскнога склада. У залежнасці ад колькасці складоў пасля націску клаўзулы бываюць мужчынскія (пасля націску складоў няма), жаночыя (адзін склад), дактылічныя (два склады) і гіпердактылічныя (тры і больш складоў).
Сугучныя клаўзулы утвараюць рыфму.
Клаўзула з’яўляюцца адным з асноўных рытмастваральных кампанентаў сілабічнага, сілаба-танічнага і танічнага вершаў.
Ад характару клаўзулы залежыць рытмічны малюнак вершаваных радкоў.

Што шаг — пабеда бліжай, бліжай…
Штандар чырвоны на плячы…
Чым крыж цягнуць — лепш спаць

пад крыжам…

Іграйце песню, трубачы!!!
(Міхась Чарот. «Босыя на вогнішчы»)


Усе радкі гэтай страфы напісаны адным і тым жа памерам — чатырохстопным ямбам. Але яны розняцца характарам клаўзулы: у цотных радках — мужчынскія, у няцотных — жаночыя.
Як і іншыя рытмічныя адзінкі (пірыхіі, спандэі, лагічныя націскі і інш.), Клаўзулы надаюць рытмічнаму малюнку верша своеасаблівасць, адметнасць. Так, «мужчынскія канчаткі заўсёды ствараюць уражанне большай завершанасці, чым жаночыя» (Б. Тамашэўскі). У пэўнай ступені клаўзулы вызначаюць характар паэтычнага стылю таго ці іншага аўтара. Скажам, дактылічныя клаўзулы ў Якуба Коласа складаюць менш 1% ад агульнага радковага аб’ёму твораў, у той час як у Максіма Багдановіча — 2,4%, а ў Янкі Купалы — 4,8%.
У белым вершы пэўнае чаргаванне клаўзул, або клаўзацыя, дапамагае спалучэнню вершаваных радкоў у строфы.

слоўнік/клаўзула.1755963637.txt.gz · Апошнія змены: 2025/08/23 15:40 — vedybeadmin

Donate Powered by PHP Valid HTML5 Valid CSS Driven by DokuWiki